علائم سنگ کلیه در کودکان عموماً به صورت درد پشت و پهلو، خون در ادرار و استفراغ بروز می‌کند. برخی از افراد فکر می‌کنند که سنگ کلیه فقط بزرگسالان را درگیر خود می‌کند. اما باید بدانید این بیماری در کودکان نیز ایجاد می‌شود. از جمله دلایلی که احتمال ابتلا به سنگ کلیه را در کودکان افزایش می‌دهد، سابقه خانوادگی است.
از هر ده کودک یک نفر ممکن است به سنگ کلیه مبتلا شود. در ادامه این مطلب وبلاگ کلینیک ختنه نوزادان تهران شما را بیشتر با بیماری سنگ کلیه کودکان و علائم و راه‌های درمانی آن آشنا می‌کنیم.
سنگ کلیه در کودکان چیست؟
وظیفه کلیه‌ها این است که مواد زائد را از بدن دور کنند. زمانی که مواد زائد در ادرار حل نمی‌شود، کریستال‌های جامد تشکیل سنگ می‌دهد. این سنگ در کلیه رسوب می‌کند و به اصطلاح سنگ کلیه شکل می‌گیرد. رسوب مواد معدنی مانند کلسیم عامل اصلی سنگ کلیه هستند.
سنگ کلیه در کودکان به چهار دسته مختلف تقسیم می‌شوند که هر یک علائم متفاوتی دارد. انواع علائم سنگ کلیه در کودکان شامل موارد زیر است:
- کلسیمی: که شایع‌ترین نوع سنگ کلیه در کودکان است.
- سیستین: این نوع از سنگ کلیه ناشی از اختلالات ژنتیکی کودکان است.
- سنگ‌های اسید اوریک: بر اثر مصرف بیش از اندازه پروتئین‌های حیوانی در کودکان به وجود می‌آید.
- استروویت: در اثر تکرر عفونت‌های ادراری در کودکان رخ می‌دهد.
نشانه‌ها و علائم سنگ کلیه در کودکان
زمانی که در کلیه کودکان سنگ تشکیل می‌شود، خود را با علائمی در بدن کودک نشان می‌دهد. از جمله علائم سنگ کلیه در کودکان موارد زیر هستند:
- درد شدید در پهلو و پشت
- احساس درد در پایین شکم و یا کشاله ران
- وجود خون در ادرار
- تکرر ادرار
- احساس درد هنگام دفع ادرار
- ادرار کدر با بوی بد
- حالت تهوع و استفراغ
- تب و لرز
- تحریک پذیری
بیماری‌هایی که علائم سنگ کلیه را تشدید می‌کند
برخی از بیماری‌ها و شرایط بالینی موجب تشدید علائم سنگ کلیه در کودکان می‌شود. این بیماری‌ها ممکن است در میزان سطح مواد تشکیل دهنده سنگ کلیه تاثیر بگذارند. از جمله این بیماری‌ها عبارتند از:
- کلسیم بالا در ادرار
- فشار خون بالا
- دیابت
- چاقی و اضافه وزن
- پوکی استخوان
- نقرس
- کیست کلیه
- بیماری التهابی روده
- اسهال مزمن
- پاراتیروئید
- جراحی‌های کاهش وزن و جراحی‌های معده و روده
علائم سنگ کلیه در کودکان چه زمانی بروز می‌کند؟
باید بدانید که با تشکیل سنگ در کلیه علائم آن پدیدار نمی‌شود؛ بلکه ممکن است سال‌های زیادی سنگ کلیه تشکیل شده باشد اما هیچ علائمی در کودک به وجود نیاید. زمان بروز علائم سنگ کلیه در کودکان بستگی به حرکت سنگ‌ها از کلیه دارد. یعنی تا زمانی که سنگ در کلیه باقی بماند هیچگونه علائمی در کودک ظاهر نمی‌شود. اما با حرکت سنگ از کلیه علائم این بیماری نیز بروز می‌کند.
مواد تشکیل دهنده سنگ کلیه در کودکان
شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید چه چیزهایی موجب تشکیل سنگ کلیه و بروز علائم سنگ کلیه کودکان می‌شود. مواد موجود در ادرار می‌تواند مواد موجود سنگ کلیه را تشکیل دهد. زمانی که آب کافی بنوشید مواد اضافی از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. اما با پرهیز از نوشیدن آب غلظت و تبلور این مواد افزایش می‌یابد، در نتیجه دفع نمی‌شود. از جمله موادی که تشکیل سنگ کلیه می‌دهد عبارتند از:
- کلسیم
- اسید اوریک
- اگزالات
- فسفات
- در موارد نادر سیستین و زانیتین.
راه‌های تشخیص علائم سنگ کلیه در کودکان
برای تشخیص علائم سنگ کلیه در کودکان باید به پزشک متخصص کلیه مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص دقیق سوالاتی در خصوص سابقه پزشکی کودکتان می‌پرسد. سپس تست‌هایی برای کودکان جهت تشخیص دقیق تجویز می‌کند.
تصویربرداری‌ها
اولین تستی که پزشک برای کودک می‌نویسد و اکثرا با همین تست سنگ کلیه در کودکان قابل تشخیص می‌شود، سونوگرافی است. با انجام سونوگرافی در قسمت پهلو و کلیه‌ها می‌توان سنگ‌های موجود در کلیه را مشاهده کرد. از جمله تست‌های تصویربرداری دیگر اشعه ایکس و سی‌تی اسکن هستند. توسط این صاویر می‌توان اندازه شکل و محل دقیق سنگ کلیه را تشخیص داد.
آزمایش خون
تجویز آزمایش خون به این دلیل است که عملکرد کلیه‌ها بررسی شود. با استفاده از آزمایش خون می‌توان عفونت کلیه و مشکلات بیوشیمیایی بدن را نیز تشخیص داد که می‌تواند دلایل ایجاد سنگ کلیه باشند.
آزمایش ادرار
با توجه به آزمایش ادرار می‌توان میزان عفونت بدن و سطح مواد تشکیل دهنده سنگ کلیه را بررسی کرد.
درمان علائم سنگ کلیه در کودکان
اگر سنگ کلیه ریز باشد ممکن است هنگام ادرار خود به خود دفع شود. اما پزشک برای درمان علائم سنگ کلیه کودکان می‌تواند با توجه به شرایط بیمار و وضعیت سنگ‌ها و محل قرارگیری آنها یکی از راه‌های درمانی زیر را تجویز کند.
دارو
اولین قدم برای درمان این بیماری تجویز دارو است.
- داروهای مسکن مانند ایبوپروفن می‌تواند برای کاهش درد سنگ کلیه مفید باشد. در خصوص میزان مصرف و دوز مورد نیاز این دارو باید با پزشک متخصص مشورت کنید. هرگز این دارو را بدون نسخه پزشک مصرف نکنید؛ زیرا در مواقع خطرناک مانند حمله حاد سنگ کلیه می‌تواند خطر نارسایی کلیه را افزایش دهد.
- اگر کودک دچار علائمی چون حالت تهوع و استفراغ باشد نیز می‌تواند از داروهای ضد تهوع استفاده کند.
- داروهای درمانی دیگری که در این موقع برای کودکان تجویز می‌شوند، داروهایی هستند که بتوانند با گشاد کردن حالب به دفع سنگ کلیه کمک کنند.
اورتروسکوپی برای کاهش علائم سنگ کلیه در کودکان
برای کاهش علائم سنگ کلیه در کودکان ابزار کوچکی به نام یورتروسکوپ از طریق مثانه در مجرای ادرار وارد حالب می‌شود. این ابزار سنگ‌ها را شناسایی می‌کند. با استفاده از لیزر آنها را می‌شکند. سپس با استفاده از مصرف مایعات زیاد این سنگ‌های ریز از طریق مجاری ادراری از بدن خارج می‌شود.
سنگ شکنی با امواج شوک
در این روش امواج پر انرژی و ضربه‌ای از طریق آب به داخل کلیه فرستاده می‌شود. این امواج می‌توانند از طریق شوک، سنگ‌ها را از هم جدا کنند و در واقع بشکنند. سنگ‌های ریز شده به راحتی از بدن خارج می‌شود.
جراحی
جراحی معمولاً آخرین روش درمانی برای کاهش علائم سنگ کلیه کودکان است. اگر با هر یک از روش‌های بالا نتوان سنگ کلیه را برای دفع ریز کرد، از جراحی استفاده می‌شود. در این روش با استفاده از برش در نواحی کلیه سنگ کلیه را از بدن خارج می‌کنند. این روش به ندرت در کودکان انجام می‌شود.
راه‌های پیشگیری از تشدید علائم سنگ کلیه در کودکان
راه‌های مختلفی برای پیشگیری از علائم سنگ کلیه در کودکان و کاهش خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد. از جمله آنها عبارتند:
- نوشیدن آب کافی
- کاهش مصرف نمک
- رعایت رژیم غذایی
- کاهش وزن
نتیجه‌گیری
علائم سنگ کلیه در کودکان می‌تواند همراه با درد شدید در ناحیه پهلو، تب و لرز و حالت تهوع باشد. تشخیص به موقع این بیماری با مراجعه به پزشک متخصص درمان راحت‌تری را برای کودک به همراه دارد. پزشک در ابتدا سعی می‌کند با استفاده از درمان‌های کم تهاجمی و دارو به درمان این بیماری بپردازد. در موارد نادر ممکن است برای دفع سنگ کلیه نیاز به جراحی باز باشد
