آسم در کودکان به عنوان یکی از وخیم ترین مشکلات تنفسی محسوب می شود. علائم آسم در سنین مختلف تفاوت چندانی ندارد اما از آنجایی که کودکان نسبت به بزرگسالان از حساسیت بیش تری برخوردار هستند، شناخت علائم آسم و محرک های آن برای والدین ضروری است. با اینکه آسم کودکان درمان قطعی ندارد اما عدم کنترل آن منجر به حملات آسم می شود. خواندن این مطلب وبلاگ کلینیک ختنه نوزادان تهران به والدین کمک می کند تا به شناخت مطلوبی از آسم کودکان برسند.
علائم آسم در کودکان
تشخیص آسم ممکن است برای برخی از والدین کمی دشوار باشد؛ چرا که علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد. با این وجود علائم آسم شدیدتر به نظر می رسد. کودک مبتلا به آسم دارای نشانه های زیر است:
- سرفه: سرفه های مکرر از علائم شایع آسم است که در هنگام شب، ابتلا به بیماری های دیگر نظیر سرماخوردگی و هوای سرد وخامت بیش تری پیدا می کند.
- تنگی نفس: آسم در کودکان با اختلالات تنفسی همراه است. این امر حتی در زمانی که کودک فعالیت های عادی انجام می دهد، ایجاد می شود.
- اختلال در دم و بازدم: کودکان مبتلا به آسم هنگام دم و بازدم با صدای خس خس یا سوت مانند از ناحیه سینه مواجه هستند.
- کمبود انرژی: کودکان مبتلا به آسم در طول روز با کمبود انرژی مواجه هستند و نسبت به حالت عادی زودتر خسته می شوند.
- اختلال در خواب و فعالیت: تنگی تنفس خواب کودک را با اختلال مواجه می کند. همچنین کودک نمی تواند به راحتی بازی یا ورزش کند زیرا با مشکلات تنفسی مواجه می شود.
دلیل ابتلای کودکان به آسم
دلیل ایجاد آسم در کودکان هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است اما طبق تحقیقات انجام شده موارد زیر در بروز آسم موثر هستند:
- ژنتیک: در صورتی که در خانواده کودک سابقه بیماری های تنفسی و آلرژی وجود داشته باشد، احتمال بروز آسم بیش تر است.
- آلودگی محیطی: آلودگی هوای محیط، دود سیگار، گرد و غبار ممکن است کودک را به آسم مبتلا کند.
- آلرژی: وجود آلرژی خطر ابتلا به آسم در کودکان را افزایش می دهد. حساسیت انواع گوناگونی دارد که شامل آلرژی به شوره حیوانات خانگی، گرده گل و تغییرات هوایی است. حدود ۸۰ درصد کودکان مبتلا به آسم دارای آلرژی هستند.
- ابتلا به عفونت تنفسی: ابتلا به بیماری عفونی دستگاه تنفس به خصوص در سنین زیر ۵ سال به ایجاد آسم قوت می بخشد.
تشخیص آسم در کودکان
همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم علائم آسم تا حد زیادی به سرماخوردگی شبیه است. البته بسیاری از بیماری های دوران کودکی نظیر سینوزیت، برونشیت، ریفلاکس معده و رینیت با علائم آسم شباهت دارند بنابراین پزشک علاوه بر معاینات فیزیکی آزمایشات دیگری را تجویز می کند:
- اسپیرومتری: اسپیرومتری عمدتاً برای بزرگسالان مورد استفاده قرار می گیرد اما در برخی موارد نیز برای تشخیص آسم در کودکان تجویز می شود. در اسپیرومتری میزان هوای ورودی و سرعت بازدم ارزیابی می شود.
- اشعه ایکس: عکس برداری از قفسه سینه می تواند عملکرد غیر طبیعی مجاری تنفسی ناشی از آسم را به خوبی نشان دهد.
- آزمایش خون: برخی از آزمایشات خون میزان التهاب را در بدن نشان می دهند. از آنجایی که آسم در بدن التهاب ایجاد می کند، این آزمایشات به تشخیص آسم در کودکان کمک می کنند.
- تحریک بروکو: واکنش ریه به عوامل تحریک کننده مانند سرما، ورزش یا هوای آلوده با استفاده از تست تحریک بروکو سنجیده می شود.
- تست نیتریک اکساید: در صورتی که با انجام آزمایشات همچنان پزشک به وجود آسم مشکوک باشد، از تست نیتریک اکساید در نمونه بازدمی کودک استفاده می کند. کاربرد دیگر تست نیتریک اکساید میزان تاثیر گذاری داروهای درمانی آسم است.
آیا آسم در کودکان درمان می شود؟
تا کنون هیچ گونه درمان قطعی برای آسم کودکان ارائه نشده است لیکن مواردی توسط پزشک توصیه می شود که به کاهش علائم و بهبود آسم کمک می کند. درمان ها شامل دو بخش درمان های دارویی و خانگی است.
تجویز دارو برای درمان آسم:
- داروهای گشاد کننده برونش: مصرف این داروها عضلات دیواره های راه هوایی را گشاد می کند تا جریان هوا بهبود یابد.
- داروهای ضد التهابی: داروهای ضد التهابی از ایجاد التهاب و تحریک در مجاری تنفسی جلوگیری می کنند. داروهای پیشگیری کننده باید به صورت مرتب مصرف شوند.
- مسکن های سریع: این نوع داروها زمانی تجویز می شوند که آسم شدید باشد. در حقیقت همان داروهای گشاد کننده یا ضد التهابی در دوز قوی تر تجویز می شوند.
توجه به مراقبت های خانگی برای درمان آسم:
مراقبت های خانگی از مهم ترین اقدامات برای کنترل آسم در کودکان است زیرا در برخی مواقع سنین پایین کودکان تجویز دارو را محدود می کند. این اقدامات که باید توسط والدین اعمال شوند، عبارتند از:
- اجتناب از حضور کودک در محیط شلوغ
- عدم نگهداری حیوانات
- گردگیری و تمیز کردن وسایل خانه حداقل به صورت هفته ای
- پرهیز از قرار گیری در هوای سرد
- استفاده از دستگاه تسویه هوا در خانه
- انجام تمرینات تنفسی با کودک
- برخورداری از برنامه غذایی مناسب
- کنترل وزن کودک
- پرهیز از حضور در محیط های آلوده
- پرهیز از قرارگیری مستقیم کودک در معرض باد کولر و پنکه
- عدم استفاده از فرش و بالش و پتو پرز دار و پشمی
- عدم استفاده از شوینده های قوی یا عطر
سوالات متداول
- چه عواملی آسم را بدتر می کنند؟ از مهم ترین محرک های آسم در کودکان می توان به بیماری های سرماخوردگی یا آنفلوآنزا، آلاینده های موجود در هوا، دود سیگار، گرد و غبار، هوای سرد و موارد آلرژی زا اشاره کرد. محرک ها باعث تشدید علائم و حمله آسم می شوند.
- آیا می توان از آسم کودکان پیشگیری کرد؟ اگر کودک آسم را به صورت ارثی دریافت کند، نمی توان از بروز آن پیشگیری کرد اما با رعایت مراقبت گفته شده می توانید شروع بیماری را به تاخیر بیندازید و علائم را مدیریت کنید.
- حمله آسم چیست؟ هنگامی که کودک به آسم شدید مبتلا شود، دچار حملات آسمی می گردد که نیازمند مصرف مسکن های سریع است. اگر دارو نداشتید باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. تنگی نفس شدید، بی قراری کودک، ضربان قلب غیر طبیعی، فشار خون پایین و فرو رفتن دنده ها هنگام تنفس از علائم حملات آسم است.
