دل درد کودکان یکی از مشکلات رایج این دوران است که به دلایل متعددی ایجاد می شود اما از آنجایی که کودکان نمی توانند به درستی احساسات خود را بیان کنند، ممکن است والدین دچار سردرگمی شوند که آیا مشکل فرزندشان جدی است یا خیر؟ آیا باید به پزشک مراجعه کنیم؟ سعی کنید به صورت دقیق از کودکتان در مورد علائم سوال بپرسید تا بتوانید در همان زمان اقدام مناسبی انجام دهید. در ادامه این مطلب از وبلاگ کلینیک ختنه نوزادان تهران در مورد دلایل دل درد در کودکان، میزان خطر و درمان آن می پردازیم.
دلایل دل درد کودکان
درد شکم کودکان به دلیل یکی از عارضه های زیر اتفاق می افتد:
- یبوست: یبوست یکی از مشکلات رایج دوران کودکی است که به دلیل رژیم غذایی نامناسب، مصرف کم مایعات، بد عادتی در دفع و کاهش فعالیت فیزیکی به وجود می آید. زمانی که کودک کم تر از ۲ بار در هفته مدفوع کند، دارای یبوست است. البته نوزادانی که منبع غذایی آن ها تنها شیر مادر است، دفع ۱ روز در هفته نیز طبیعی است. از علائم یبوست می توان به دل درد و درد هنگام مدفوع اشاره کرد.
- قولنج: قولنج یا کولیک به عارضه ای گفته می شود که کودک به صورت طولانی مدت گریه می کند و آشفته است. دل درد کودکان مبتلا به کولیک معمولاً خطری برای آن ها ندارد.
- مسمومیت غذایی: مسمومیت غذایی حاصل میکروب های موجود در غذا است که با تهیه نادرست غذا به کودک منتقل می شوند. اسهال، استفراغ، دل درد و تب از مهم ترین علائم مسمومیت غذایی هستند.
- گاستروآنتریت: گاستروآنتریت بر اثر عفونت ویروسی در معده ایجاد می شود و علائمی شبیه به مسمومیت غذایی دارد.
- آپاندیسیت: آپاندیسیت با عدم اشتها، درد هنگام حرکت، درد در اطراف ناف و قسمت پایین و راست شکم و حالت تهوع بروز پیدا می کند.
- انواژیناسیون: در انواژیناسیون بخشی از روده به قسمت دیگری منتهی می شود که در فرآیند جذب غذا یا مایعات اختلال ایجاد می کند و منجر به دل درد کودکان می شود.
- فتق: فتق حاصل انحراف یک بافت یا اندام از منطقه مورد نظر است و انواع گوناگونی دارد. اگر فتق در اندام های نزدیک به شکم ایجاد شود، ممکن است با درد همراه شود.
- عدم تحمل لاکتوز: برخی کودکان به صورت موقتی یا دائمی قادر به هضم لاکتوز یا قند موجود در محصولات لبنی نیستند و با دل درد، نفخ و اسهال مواجه می شوند.
- بلعیدن شی: یکی دیگر از دلایل دل درد کودکان خوردن اجسام است. برخی از کودکان اجسام مختلفی را در دهان خود قرار می دهند و ممکن است آن را قورت دهند و با کاهش اشتها، درد شکم، استفراغ و درد هنگام بلعیدن مواجه می شوند.
- عفونت دستگاه ادراری: ادرار بیش از حد، تب، استفراغ، درد و سوزش هنگام ادرار و بوی نامطبوع ادرار از علائم عفونت ادراری محسوب می شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائمی نظیر درد شدید، خستگی مفرط، افزایش درد در حرکت، رنگ پریدگی، تعریق، عدم نوشیدن آب، تب، مشکلات هنگام دفع و ادرار، ایجاد بثورات پوستی همراه با درد، استفراغ و اسهال مداوم در سریع ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. همچنین بروز خون در مدفوع، استفراغ سبز یا آمیخته با خون و اسهال خونی کودک حالت اورژانسی است.
در بین دلایل گفته شده دل درد کودکان، بیماری های زیر خطر جدی محسوب می شوند و باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- انواژیناسیون از بیماری های بسیار خطرناکی است که در صورت عدم درمان باعث مرگ می شود.
- با مشاهده علائم آپاندیسیت در کودک خود به اورژانس بروید زیرا ترکیدن آپاندیس زندگی کودک را تهدید می کند.
- بلعیدن شی می تواند خطرات زیادی برای کودک ایجاد کند؛ به خصوص اگر باتری یا آهن ربا باشد.
تشخیص نوع دل درد کودکان چگونه است؟
همان گونه که ذکر کردیم هر کدام از دل دردهای کودکان علائم مشخصی دارند و پزشک با معاینه فیزیکی و پرس و جو از والدین در مورد کودک می تواند به تشخیص منشا درد برسد اما در برخی مواقع تشخیص نوع درد کار راحتی نیست و متخصص برای اطمینان بیش تر از تصمیم خود آزمایش های زیر را توصیه کند:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- آزمایش مدفوع
- سونوگرافی
- اشعه ایکس
درمان خانگی دل درد کودکان
در بیش تر مواقع دل درد کودکان با اقدامات خانگی و خود مراقبتی رفع می شود.
- مطمئن شوید که کودک شما به مقدار کافی مایعات مصرف می کند. سعی کنید به صورت جرعه جرعه به او آب دهید.
- مالش شکم کودک و ایجاد یک سرگرمی مانند بازی یا کتاب می تواند حواس او را از درد پرت کند.
- بگذارید کودکتان استراحت کافی داشته باشد تا فرآیند بهبودی تسریع پیدا کند.
- پیش از مصرف هر گونه دارو یا مسکن با پزشک کودک صحبت کنید زیرا مصرف دارو به علت دل درد کودکان بستگی دارد. به عنوان مثال از آنجایی که گاسترو ویروس است، آتتی بیوتیک تجویز نمی شود.
- برای خوردن غذا به آن ها فشار نیاورید اما در هنگام گرسنگی از غذاهای ساده مانند نان و برنج استفاده کنید.
سوالات متداول
آیا دل درد کودکان نگران کننده است؟ در اکثر مواقع پاسخ این سوال منفی است اما با بروز علایم اورژانسی سریعاً به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر شدت درد کم نشد و علائم شدیدتر شدند، با پزشک صحبت کنید.
چرا کودک پس از خوردن غذا دل درد می گیرد؟ نفخ، آلرژی، استرس، عدم تحمل لاکتوز، مسمویت غذایی، جویده نشدن درست غذا و پرخوری عصبی از دلایل درد شکم پس از غذا هستند.
شایع ترین دل درد کدام است؟ معمولاً در بین کودکان یبوست شیوع بیش تری دارد که با افزایش مصرف مایعات و خوراندن کمی روغن زیتون به کودک رفع می شود.
سخن پایانی
برای اینکه متوجه شوید که آیا دل درد کودکان نگران کننده است یا خیر باید به شدت، مدت، موقعیت درد، عملکرد کودک و علائم ظاهر شده توأم با درد دقت کنید. توجه به جزئیات رفتار کودک نیز به شناخت شدت درد کمک می کند. گریه، آشفتگی، عدم تمایل به بازی، بد خلقی، عدم تحرک و اجتناب از خوردن و نوشیدن از رفتارهای شایع دل درد هستند.
