مسمومیت های شغلی یکی از مشکلات جدی در محیط های کاری هستند که می توانند سلامت جسمی و روانی کارکنان را تحت تاثیر قرار دهند. در ایران، به دلیل تنوع مشاغل صنعتی، کشاورزی و خدماتی، طیف وسیعی از عوامل شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی وجود دارد که ممکن است باعث مسمومیت شوند.
این مسمومیت ها معمولا به دلیل تماس طولانی مدت با مواد خطرناک یا رعایت نکردن اصول ایمنی اتفاق می افتند. در این وبلاگ طب کار آروان تلاش می کنیم تا مهم ترین دلایل بروز این مشکل را بررسی کرده و راهکارهایی برای کاهش آن ها ارائه دهیم.
مسمومیت های شغلی ناشی از تماس با مواد شیمیایی خطرناک
در بسیاری از کارخانه ها و کارگاه های صنعتی، کارکنان با مواد شیمیایی مانند اسیدها، قلیاها، حلال ها، فلزات سنگین و گازهای سمی سر و کار دارند. تماس مستقیم یا استنشاق این مواد در بلند مدت ممکن است منجر به مسمومیت های شغلی شود. به عنوان مثال، کار با سرب یا جیوه بدون استفاده از تجهیزات محافظتی می تواند به آسیب های عصبی و کلیوی منجر شود. همچنین در صنایعی مانند رنگ سازی، چاپ، پتروشیمی، و داروسازی احتمال مواجهه با مواد شیمیایی زیاد است.
عدم استفاده از ماسک، دستکش، تهویه مناسب و بی توجهی به دستورالعمل های ایمنی از عوامل مهم در بروز این نوع مسمومیت ها هستند. از طرفی، کارفرمایانی که آموزش های لازم را به کارگران نمی دهند یا در تامین تجهیزات حفاظتی کوتاهی می کنند، به طور مستقیم در افزایش آمار مسمومیت های شغلی نقش دارند. پایش منظم محیط کار، بررسی سطح آلودگی و انجام معاینات سلامت دوره ای می تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
مسمومیت های شغلی ناشی از گازهای خطرناک در محیط های بسته
یکی دیگر از علل شایع این عارضه، استنشاق گازهای سمی مانند مونوکسید کربن، گازهای آتش زا یا بخارات شیمیایی در فضاهای بسته و بدون تهویه مناسب است. در مشاغلی مانند جوشکاری، حفاری چاه، کار در موتورخانه ها یا سردخانه ها، کارگران ممکن است در معرض گازهایی قرار گیرند که به سرعت بر سیستم تنفسی اثر می گذارند و حتی باعث بیهوشی یا مرگ شوند.
گاهی اوقات، مسمومیت در اثر نشت گازهای بی رنگ و بی بو مانند مونوکسید کربن رخ می دهد که تشخیص آن دشوار است. نبود سنسورهای هشدار دهنده، سیستم تهویه ضعیف یا عدم آگاهی کارگران از علائم اولیه مسمومیت باعث تشدید خطر می شود. بنابراین آموزش مداوم، نصب تجهیزات ایمنی و معاینات تنفسی دوره ای از اهمیت بالایی برخوردار است.
در بسیاری از حوادث صنعتی که منجر به فوت یا آسیب شدید شده اند، عدم رعایت استانداردهای ایمنی نقش کلیدی داشته است. به همین دلیل، سازمان ها باید به صورت مستمر شرایط محیط کار را ارزیابی کنند و برای جلوگیری از مسمومیت های شغلی برنامه ریزی دقیق داشته باشند.
تماس با سموم کشاورزی و مسمومیت های شغلی
بخش زیادی از این مشکل در ایران مربوط به فعالیت های کشاورزی است. کشاورزان و باغداران در فصل های مختلف سال از سموم دفع آفات، کودهای شیمیایی و ترکیبات قارچ کش استفاده می کنند که همگی دارای ترکیبات شیمیایی خطرناک هستند. تماس پوستی با این مواد یا استنشاق آن ها، به ویژه بدون رعایت نکات ایمنی، باعث مسمومیت شدید می شود.
عدم استفاده از ماسک، پوشش نا مناسب و آموزش ناکافی درباره نحوه مصرف این مواد، ریسک بروز مسمومیت ها شغلی را افزایش می دهد. علاوه بر این، برخی از کشاورزان از سمومی استفاده می کنند که تاریخ مصرف آن ها گذشته یا به درستی نگهداری نشده اند. این موضوع نیز خطر را افزایش می دهد و می تواند باعث آسیب های بلند مدت به کبد، کلیه یا سیستم عصبی شود.
راهکارهایی مانند آموزش های تخصصی به کشاورزان، تامین تجهیزات حفاظت فردی ارزان قیمت و نظارت دولتی بر توزیع و فروش سموم می تواند به کاهش این مسمومیت ها کمک کند. همچنین انجام معاینات ادواری در مراکز طب کار مانند طب کار آروان می تواند در شناسایی زودهنگام علائم بیماری موثر باشد.
نقش عدم آگاهی و نظارت ناکافی در افزایش مسمومیت های شغلی
یکی از دلایل اصلی افزایش آمار این عارضه در ایران، نبود آموزش کافی به کارکنان و ضعف نظارت قانونی است. بسیاری از افراد در زمان ورود به محیط کار، آموزش های لازم در مورد خطرات مواد شیمیایی، نحوه استفاده از تجهیزات حفاظتی یا علائم اولیه مسمومیت را دریافت نمی کنند. این بی اطلاعی باعث می شود که افراد در مواجهه با خطرات، رفتار درستی نداشته باشند.
از طرف دیگر، نظارت ناکافی از سوی مسئولان ایمنی یا نهادهای بازرسی باعث می شود که برخی کارفرمایان به وظایف قانونی خود عمل نکنند. تجهیزات مستهلک، تهویه ضعیف، فقدان امکانات پزشکی اولیه و نبود تست های سلامت شغلی از جمله ضعف هایی است که در برخی محیط ها دیده می شود. برای کاهش مسمومیت های شغلی باید فرهنگ ایمنی در محیط کار تقویت شود. این موضوع تنها با آموزش، نظارت مستمر و همکاری بین کارفرما و کارکنان امکان پذیر است.
معرفی مرکز طب کار آروان
مجموعه طب کار آروان یکی از بهترین گزینه ها برای انجام معاینات سلامت شغلی است. طب کار آروان با بهترین تجهیزات و امکانات، اعتماد شما را جلب می کند. برای انجام معایناتی مانند معاینات استخدام، ادواری، بازگشت به کار و تست اعتیاد می توانید مرکز طب کار آروان را انتخاب کنید.
این مرکز با پزشکان مجرب و خدمات سریع، آماده همکاری با سازمان ها، شرکت ها و کارگاه ها است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با این مجموعه ارتباط بگیرید.
آدرس و تلفن: تهران، نرسیده به مترو شادمان، تقاطع خیابان آزادی، و یادگار امام شمال، خیابان تیموری، نبش آرام، پلاک ۱، طبقه ۴، واحد ۲۲ و ۰۲۱۶۶۰۴۴۸۰۹
سخن پایانی
مسمومیت های شغلی در ایران یکی از چالش های مهم حوزه سلامت کار هستند که نیاز به توجه جدی دارند. این نوع مسمومیت ها اغلب به دلیل تماس با مواد شیمیایی، گازهای خطرناک، سموم کشاورزی و نبود آموزش کافی رخ می دهند. با توجه به آثار جسمی و روانی این مسمومیت ها، لازم است که کارفرمایان، نهادهای نظارتی و کارکنان همکاری نزدیکی در زمینه ارتقای ایمنی و سلامت محیط کار داشته باشند.
