تنبلی چشم که در اصطلاح به آن آمبلیوپی نیز گفته می شود، یک عارضه نسبتا شایع است. این بیماری از تولد تا سن ۷ سالگی ظاهر می شود. اما علت آن چیست؟ آمبلیوپی به دنبال رشد سریع بینایی در یک چشم ایجاد می شود. در حقیقت یک چشم دارای بینایی خوب و چشم دیگر تنبل است. به عبارتی چشم تنبل نمی تواند کارایی خوبی برای فرد داشته باشد. این موضوع به قدری حائز اهمیت است که عدم درمان به موقع آن می تواند موجب نابینایی شود. در این وبلاگ کلینیک ختنه نوزادان تهران با ما همراه باشید تا بیشتر این موضوع را بررسی کنیم.
تنبلی چشم چیست؟
هر یک از اعضای بدن مانند چشم ها در یک مدت زمان خاص رشد دارند. تنبلی چشم عارضه ای است که به دنبال عدم تکامل مرکز بینایی در کودکان رخ می دهد. با این وجود ابتلا به آن در بزرگسالی نیز دور از انتظار نخواهد بود. بروز این عارضه در زمان رشد حداکثری مرکز بینایی یعنی در 3 سال اول زندگی بسیار بیشتر است.
هنگامی که کودک دچار تنبلی چشم می شود، در یکی از چشم ها شاهد رشد بیش از حد نرمال خواهیم بود. به دنبال این مسئله چشم دیگر که بینایی در آن مختل شده است نمی تواند بر روی یک نقطه تمرکز کند. توجه داشته باشید که ظاهر کلی چشم تغییری نمی کند و کاملا سالم است. با این وجود بینایی آن بسیار کم است یا اصلا بینایی ندارد.
به طور معمول تنبلی چشم تنها در یک چشم رخ می دهد. اما در این عارضه امکان درگیر شدن هر دو چشم نیز وجود دارد. آمبلیوپی می تواند موجب نابینایی چشم شود. البته در صورت تشخیص و درمان به موقع می توان از نابینایی چشم جلوگیری کرد.
۳ علت ابتلا به تنبلی چشم
آمبلیوپی در کودکان به علل مختلفی ظاهر می شود. عدم رشد کافی، تولد زودرس و سابقه خانوادگی برخی از علل بروز این مشکل هستند. از دیگر علت های آمبلیوپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوشش چشم در کودکی: افتادگی پلک، قرار گرفتن موها بر روی چشم یا پوشاندن یک چشم به هر علتی در کودکان می تواند موجب این عارضه شود.
- انحراف چشم: انحراف چشم یا لوچی به خودی خود علت های مختلفی دارد. اما مهم ترین علت آن را می توان وجود اختلال در کنترل عصبی عضلانی دانست.
- ابتلا یک چشم به بیماری: ابتلا یک چشم به بیماری هایی مادرزادی مانند آب مروارید با ایجاد تاری دید نیز می تواند از علت های آمبلیوپی باشد. علاوه‌بر آب مروارید بیماری های دیگر نیز ممکن است موجب بروز آمبلیوپی شوند.
مهم ترین علائم و نشانه های تنبلی چشم
آشنایی با علائم و نشانه های این عارضه به ویژه برای مادران بسیار ضروری است. چرا که می توانند پس از شناسایی بیماری در کودک، نسبت به درمان به موقع اقدام کنند. برخی از مهم ترین نشانه های آمبلیوپی عبارتند از:
- عدم تمرکز در یک نقطه و بروز حالت سرگردان در چشم تنبل (مهم ترین علت)
- عدم توانایی تشخیص فاصله صحیح
- انحراف چشم به داخل یا خارج
- دو بینی
- تاری دید
آیا تنبلی چشم قابل درمان است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بیماری آمبلیوپی در صورت تشخیص به موقع برای سنین زیر 5 سال قابل درمان است. در واقع می توان گفت هر چه سن کودک کمتر باشد، احتمال درمان و بهبود این عارضه چشمی بیشتر است.
لازم به ذکر است که آمبلیوپی در کودکان با سن بالاتر از 10 قابل درمان نیست. بنابراین سن درمان در این بیماری بسیار حائز اهمیت است. پزشک بسته به علت تنبلی چشم از روش های درمانی مختلفی استفاده می کند.
افزایش کار چشم تنبل با پوشاندن چشم سالم، استفاده از قطره چشمی، انجام تمرینات بینایی، استفاده از عینک جهت درمان انحراف چشم و در نتیجه بهبود عارضه تنبلی در چشم، اصلاح افتادگی پلک و در نهایت جراحی از روش های درمانی برای آمبلیوپی به شمار می روند. جراحی در صورت عدم پاسخ به درمان های قبلی صورت می گیرد.
تفاوت تنبلی چشم با ضعیفی چشم
آمبلیوپی را با ضعیف بودن چشم اشتباه نگیرید. تنبلی چشم برخلاف ضعیف بودن چشم غالبا در کودکی فرد را درگیر می کند. این عارضه نسبت به ضعیف بودن چشم ها بسیار کمتر شایع است.
عارضه آمبلیوپی عموما یک چشم را درگیر می کند و به دنبال عدم درمان به موقع آن احتمال نابینایی در بزرگسالی وجود دارد. این در حالی است که ضعیفی چشم ها معمولا در یک یا هر دو چشم بروز پیدا می کند.
علاوه براین ضعیفی چشم ها درمان ساده تری دارند. به طوری که با استفاده از عینک به خوبی می توان تاری دید را برطرف کرد. همچنین در هر سنی قابل درمان است.
چگونه تنبلی چشم را تشخیص دهیم؟
انجام به موقع آزمایش های بالینی به منظور بررسی چشم ها از نظر ابتلا به بیماری در سنین مختلفی انجام می شود. اما به منظور تشخیص به موقع، بهتر است کودک خود را برای انجام معاینات چشمی نزد پزشک متخصص ببرید.
توجه داشته باشید که این مسئله هیچ گونه علامت واضحی ایجاد نمی کند. همچنین کودک در صورت ابتلا به عارضه چشمی شکایتی از اشکال در بینایی چشم درگیر مطرح نخواهد کرد. انحراف چشم ها و سفید بودن مردمک تنها برخی از علائم ظاهری هستند که با مشاهده آن ها می توان به بروز آمبلیوپی شک کرد.
بنابراین می توان گفت تنها روش پیشگیری از آسیب به چشم به دنبال تنبلی چشم تشخیص به موقع آن است. برای این منظور باید پیش از آغاز تحصیل در بازه های سنی 3 الی 4 ماهگی، 2 الی 3 سالگی و 5 الی 6 سالگی توسط پزشک متخصص معاینه شود.
کلینیک ختنه نوزادان تهران
کلینیک ختنه نوزادان تهران تحت نظر دکتر امیری به عنوان یکی از کلینیک های برتر تخصصی ختنه شناخته شده است. این مرکز مجهز به تجهیزات پیشرفته و پزشکان حاذق است و همواره تلاش می کنند بهترین خدمات را در حوزه ختنه کودکان فراهم کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با مشاورین در ارتباط باشید.
آدرس و تلفن : تهران، شریعتی، پایین تر از ظفر (دستگردی)، کوچه احمدیه یکم، پلاک ۱۰، طبقه ۴، واحد ۱۱ و ۰۲۱۲۲۸۹۴۲۰۳ و ۰۹۰۲۵۴۲۸۶۳۴
سخن پایانی
همانطور که می دانید چشم ها از مهم ترین اعضای بدن هستند. به همین علت اختلال در آن ها می تواند انجام فعالیت های مختلف را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین توجه به سلامت چشم ها و معاینه به موقع آن ها ضروری است.
به طور کلی تنبلی چشم را می توان یک عارضه چشمی شایع در کودکان به شمار آورد که درمان آن تنها در صورت تشخیص به موقع امکان پذیر است. این عارضه چشمی هر چه سریع تر شناسایی شود پاسخ بهتری به درمان خواهد داشت.
