فیزیوتراپی تنفسی نوعی فیزیوتراپی است که برای ارزیابی و درمان اختلالات سیستم تنفسی طراحی شده است . اکثر روش‌های فیزیوتراپی تنفسی از تعدادی تکنیک پاکسازی قفسه سینه همراه با تمرینات استفاده می‌کنند و موقعیت‌های استراحت را به بیمار آموزش می‌دهند تا توانایی عملکردی ریه‌ها را به حداکثر برسانند. هدف از انجام این نوع فیزیوتراپی باز کردن راه های هوایی بیمار و کمک به بازگشت به فعالیت بدنی و فعالیت است.
چرا فیزیوتراپی تنفسی انجام می شود؟
فیزیوتراپی تنفسی برای بیماری هایی که بر سیستم تنفسی تأثیر می گذارد کاربرد دارد. این روش برای بهبود عملکرد ریوی افرادی که به بیماری‌های زیر مبتلا شده اند، موثر است:
- برونشیت مزمن
- آمفیزم
- فیبروز سیستیک
- آسم
- بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
- ذات الریه
- اجسام خارجی استنشاق شده
- بیماری های عصبی عضلانی
همچنین برای توانبخشی پس از اعمال جراحی پیچیده مانند پیوند ریه ، قلب و کبد یا سایر عمل های قفسه سینه مفید است .لازم به ذکر است که فیزیوتراپی تنفسی جایگزین درمان پزشکی نمی شود، بلکه هدف آن تکمیل آن و موثرتر کردن آن است.
کاربردهای این روش درمانی چیست؟
- پیشگیری از انسداد راه های هوایی
- جلوگیری از تجمع ترشحات ریوی
- پاکسازی راه ها و تصحیح الگوی تنفس
- کاهش انرژی مصرفی حین تنفس
- آزادسازی اسپاسم عضلات تنفسی
- افزایش عملکرد ماهیچه های تنفسی
- بهبود استقامت فعالیت های عمومی
- اصلاح تغییر شکل های وضعیتی
- بهبود سرفه و افزایش تحرک قفسه سینه
فیزیوتراپی تنفسی چگونه انجام می‌شود؟
تکنیک‌های مختلفی برای فیزیوتراپی تنفسی وجود دارد. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
زهکشی وضعیتی
این روش ترجیحی و قابل تحمل برای از بین بردن ترشحات است. هدف این است که ترشحات توسط گرانش به سمت برونش‌های بزرگتر یعنی نای تخلیه شود و بتوان آن‌ها را با سرفه دفع کرد. برای انجام درناژ وضعیتی، بسته به ناحیه ریه که باید تخلیه شود، بیمار در موقعیت مناسب قرار می‌گیرد. بنابراین، بیمار معمولاً در وضعیت نشسته قرار می‌گیرد. قبل از شروع تکنیک، مهم است که بیمار بداند چگونه سرفه کند و نفس عمیق بکشد. اگر بیمار به تازگی غذا خورده باشد این روش، نباید انجام شود.
کنترل تنفس (تنفس دیافراگمی)
شامل دوره‌هایی از تنفس آهسته همراه با شل کردن عضلات جانبی تنفسی، علاوه بر تهویه با دیافراگم است. این روش با تکنیک‌های فعال‌تر آمیخته می‌شود تا امکان بهبودی را فراهم کند و از خستگی بیمار جلوگیری کند.
ارتعاش قفسه سینه
دست‌ها یا نوک انگشتان روی دیواره قفسه سینه قرار می‌گیرند و بدون جدا شدن آن‌ها، با بازدم لرزشی ایجاد می‌شود. این تکنیکی است که با فشرده‌سازی و درناژ وضعیتی ترکیب می‌شود. هدف از بین بردن مکانیکی ترشحات غلیظ چسبیده به دیواره‌های برونش است.
سرفه تحریک شده و هدایت شده
به طور معمول، زمانی که مخاط از دیواره جدا می‌شود، باعث سرفه می‌شود. اگر این اتفاق نیفتد، سرفه می‌تواند با اعمال فشار سبک به نای، در شکاف فوق‌استرنال، با پایان دم ایجاد شود. به این ترتیب، سرفه اجازه خروج مخاط از طریق دهان یا بلع آن را می‌دهد. در بیماران انتوبه شده یا با لوله‌های تراکئوستومی، ساکشن چیزی است که جایگزین سرفه می‌شود و یک پروب را به لوله داخل تراشه وارد می‌کند.
مراقبت بعد از فیزیوتراپی
فیزیوتراپی تنفسی شامل تکنیک هایی است که اصولاً باید برای سلامتی کاملاً بی ضرر باشد و بنابراین نیازی به مراقبت های بعدی خاصی نیست.
