آپنه خواب در نوزادان، در واقع یک نوع ایست تنفسی کوتاه است که ممکن است در نوزادان رخ دهد. آپنه خواب در نوزادان ممکن است به دلیل ساختار ضعیف و حساس بدن آنها، عوارض بیشتری برای نوزادان نسبت به بزرگسالان داشته باشد. همچنین ممکن است در صورت عدم درمان آپنه خواب در نوزادان، این مشکل در سنین بالاتر، عوارض و عواقبی را برای کودکان به دنبال داشته باشد. به همین دلیل ما در این وبلاگ کلینیک ختنه نوزادان تهران به معرفی کامل آپنه خواب در نوزادان و علل بروز آن می‌پردازیم.
خواب و آپنه خواب در نوزادان
از خواب می‌توان به عنوان یک پدیده شگفت‌انگیز بدن نام برد. در طی خواب بسیاری از اندام‌های‌های پرکار بدن مانند مغز، قلب و دستگاه تنفسی به حالت استراحت درمی‌آیند و در نتیجه بدن انسان می‌تواند یک بازآفرینی داشته باشد. الگو خواب هر فردی، مختص به خود اوست و می‌تواند نشانه بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات در بدن شخص باشد.
از همان دوران نوزادی، خواب اهمیت ویژه‌ای دارد و به تبع آن، اختلالات مربوط به خواب در نوزادان نیز می‌تواند اثراتی طولانی‌مدت را ایجاد کند. نوزادان در طول شبانه‌روز، به طور معمول بین ۱۵ تا ۱۸ ساعت در خواب هستند. اما موضوعی که می‌تواند برای والدین یک زنگ هشدار باشد، این است که همه نوزادان از این الگو خواب پیروی نمی‌کنند و این نشانه وجود مشکلی است که باید به دنبال حل آن باشند. زیرا گاهی اوقات یک عارضه جدی از کوچک‌ترین مشکل به وجود می‌آید.
وقفه تنفسی یا آپنه خواب در نوزادان می‌تواند در مواردی منجر به نقص در سیستم عصبی و مغزی و یا مشکلات قلبی مرتبط شود. در واقع می‌توان گفت آپنه خواب در نوزادان، به تنفس بیشتر از خواب ارتباط دارد. به طور کلی آپنه یک توقف تنفسی است که بیشتر در خواب اتفاق می‌افتد. اما این مشکل در ساعات بیداری نوزاد نیز می‌تواند رخ دهد.
وقفه تنفسی یا آپنه خواب نوزادان، نبود تنفس برای مدت زمان بیش از ۱۵ ثانیه است که ممکن است با برادیکاردی Bradycardia (کمبود تعداد ضربات قلب نسبت به حالت نرمال) و یا اشباع نشدن Desaturation همراه باشد. هنگامی که اکسیژن کافی به هموگلوبین خون متصل نمی‌شوند، مفهوم اشباع نشدن به وجود می‌آید. در حالت خواب و بیداری، تعداد تنفس نوزاد ۳۰ تا ۶۰ تنفس در دقیقه است. در صورتی که در بیشتر مواقع تعداد تنفس نوزاد بیشتر و یا کمتر از این تعداد باشد، لازم است تا علت آن بررسی شود.
آپنه خواب در نوزادان نارس یک اتفاق رایج است. همچنین آپنه خواب در نوزادان در بیشتر موارد به دلیل علل نامشخص رخ می‌دهد. ممکن است نوزادان طبیعی و نارس، آپنه مرتبط با بیماری یا دردهای زمینه‌ای داشته باشند. علت ایجاد ۳ نوع آپنه مرکزی، مختلط و انسدادی با يکديگر متفاوت است. عوامل تشدیدکننده آپنه و علل بالقوه آن باید شناسایی و سپس در نظر گرفته و یا حذف شوند.
انواع آپنه خواب در نوزادان
همان طور که قبلا نیز گفته شد، سه نوع آپنه خواب در نوزادان به نام‌های آپنه مرکزی، آپنه انسدادی و آپنه مختلط وجود دارد. در ادامه به بررسی انواع آپنه خواب در نوزادان می‌پردازیم تا با آنها آشنا شوید.
- آپنه مرکزی: این نوع از آپنه خواب در نوزادان به دلیل کاهش محرک‌های سیستم عصبی مرکزی به عضلات تنفسی ایجاد می‌شود. در این حالت هیچ سیگنالی از مغز به دیافراگم نمی‌رود و در نتیجه ریه‌های کودک نمی‌توانند نفس بکشند. در آپنه مرکزی به طور همزمان تلاش تنفسی و جریان هوا متوقف می‌شوند.
- آپنه انسدادی: این نوع آپنه خواب در نوزادان می‌تواند به دلایلی مانند خم شدن گردن یا انسداد بینی، بی‌ثباتی و یا فروپاشی حلق نوزاد و یا زمانی که برخی از عضلات ریه خیلی ضعیف هستند، به وجود بیاید. می‌توان گفت در این حالت با وجود حرکت دیواره قفسه سینه، جریان هوا وجود ندارد.
- آپنه مختلط: این نوع آپنه ترکیبی از آپنه مرکزی و آپنه انسدادی است و می‌تواند با انسداد تلاش تنفسی همراه باشد.
علل بروز آپنه خواب در نوزادان
آپنه نارس، شایع‌ترین علت آپنه خواب در نوزادان به شمار می‌رود. ایجاد این آپنه به سن حاملگی که نوزاد متولد شده است، بستگی دارد. زمانی که نوزاد در بیست و هشت هفتگی یا کمتر متولد می‌شود، بیش از ۶۰ درصد و زمانی که بین هفته‌های سی تا سی و یکم متولد می‌شود، ۵۰ درصد امکان بروز آپنه خواب در نوزادان وجود دارد. همچنین زمانی که نوزاد بین هفته‌های سی و دوم تا سی و سوم حاملگی متولد می‌شود، ۱۴ درصد و زمانی که در هفته‌های سی و چهارم تا سی و پنجم حاملگی یا بالاتر متولد می‌شود،۱۰ درصد امکان ابتلا به آپنه خواب در نوزادان وجود دارد.
علائم آپنه خواب در نوزادان
از جمله علائم آپنه خواب در نوزادان می‌توان به مواردی مانند مکث در تنفس، خواب بی‌قرار، تنفس از دهان، ضربان قلب تند، کاهش شدید ضربان قلب، شب ادراری، هراس شبانه، رنگ آبی دور لب یا بینی، خرناس، خروپف، سرفه یا خفگی اشاره کرد.
عوامل خطر آپنه خواب در نوزادان
یکی از عوامل رایج در آپنه خواب بزرگسالان، چاقی و افزایش وزن است. اما رایج‌ترین علتی که منجر به آپنه خواب انسدادی در نوزادان می‌شود، بزرگ شدن لوزه سوم (آدنوئید‌ها) و لوزه‌ها است. ناهنجاری‌های جمجمه، صورت و اختلالات عصبی – عضلانی، از دیگر عوامل زمینه‌ساز این مشکل هستند. عوامل دیگری نیز هستند که ممکن است باعث آپنه خواب در نوزادان شوند. این عوامل شامل چاقی و افزایش وزن، بیماری عصبی – عضلانی، سابقه آپنه انسدادی خواب در بین خویشاوندان نزدیک، ناهنجاری در جمجمه یا صورت، وزن کم در هنگام تولد، کم‌خونی داسی شکل، فلج مغزی و سندرم داون هستند.
تشخیص و درمان آپنه خواب در نوزادان
والدین باید در صورت مشاهده علائم مربوط به آپنه خواب در نوزاد خود، به پزشک مراجعه کنند تا علت اصلی آن مشخص شود. پزشک از روش‌هایی مانند آزمایش خون، اندازه‌گیری سطوح اکسیژن و دستگاه "مانیتور آپنه" برای تشخیص آپنه خواب در نوزادان استفاده می‌کند.
در ابتدا پزشکان سعی می‌کنند به درمان هر گونه بیماری زمینه‌ای به باعث آپنه خواب در نوزادان شده است، بپردازند. در بیشتر موارد پزشک از دارویی به نام سیترات کافئین استفاده می‌کند. زیرا این دارو ماهیچه‌های صاف مانند ریه‌ها را شل می‌کند و سیستم عصبی مرکزی و ماهیچه‌های قلبی کودک را برای ایجاد تنفس تحریک می‌کند.
پزشکان متخصص باید از آگاهی والدین نسبت به علت و نحوه درمان آپنه اطمینان حاصل کنند. همچنین پزشکان باید در مورد اینکه آپنه نارس یک اتفاق طبیعی است و با گذشت زمان برطرف می‌شود، به والدین توضیح دهند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با آپنه خواب در نوزادان آشنا کنیم. به همین دلیل به بررسی انواع آن، دلایل ایجاد و علائم این مشکل پرداختیم. در صورت مشاهده علائم مربوط به آپنه خواب در نوزادان باید به پزشک متخصص مراجعه کرده تا برای درمان اقدام شود. با درمان این عارضه، نوزاد دچار عوارض این مشکل در سال‌های آینده نخواهد شد.
