نوار عصب عضله، روشی است که به سنجش اختلالات ترکیبی ماهیچه‌ها و اعصاب بدن می‌پردازد؛ روشی برای تشخیص مشکلات اعصاب بدن. احساس گزگز، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در دست یا پا، نشان‌دهنده این است که در قسمتی از بدن، اعصاب تحت فشار هستند.
نوار عصب عضله، به پزشک کمک می‌کند که سلامت عصب و عضله اندام‌ها را مورد بررسی قرار دهد. منظور از نوار عصب عضله چهار اندام، تست تشخیصی اعصاب دو دست و دو پا با هم و تست نوار عصب عضله دو اندام هم به بررسی اعصاب دو دست و یا دو پا به طور جداگانه می‌پردازد.
نوار عصب عضله چیست؟
برای بررسی سلامت عضلات و اعصاب در اندام‌ها، از یک تست تشخیصی به نام نوار عصب عضله کمک می‌گیرند. این تست یا برای چهار اندام یعنی هر دوست و هر دو پا و یا برای دو اندام، فقط هر دو دست، یا فقط هر دو پا انجام می‌گیرد. این تست شامل 2 بخش است:
· الکترومیوگرافی (EMG): پزشک با فرو کردن سوزن‌هایی ریز در عضلات، فعالیت الکتریکی عضلات را ثبت می‌کند.
· هدایت عصبی (NCV): به کمک اتصال الکترودهای کوچک به سطح پوست و ارسال جریان الکتریکی به عصب، قدرت و سرعت سیگنال عصبی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نوار عصب عضله دو اندام یا چهار اندام چگونه انجام می‌گیرد؟
· ابتدا باید پزشک را از تمامی داروهای مصرفی خود مطلع کنید. برخی از بیماری‌ها یا داروها هستند که بر جواب نوار عصب عضله تأثیر می‌گذارند. دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب، مصرف قرص رقیق‌کننده خون و... از جمله مواردی است که قبل از انجام تست باید به اطلاع پزشک برسد.
· در روز تست، استحمام کنید و از استعمال موادی مانند ژل، چربی و یا مواد چسبناک روی پوست خودداری کنید. لباس راحتی به تن کنید و از انداختن زیورآلات و آرایش کردن پرهیز کنید.
· برای انجام تست، شما روی صندلی نشسته یا روی تخت دراز می‌کشید.
· پزشک با اتصال سوزن و یا الکترودهای نوار عصب عضله به پوست، فعالیت اعصاب و عضلات شما را مورد بررسی قرار می‌دهد.
· پزشک به کمک مانیتور و بلندگو، حرکت الکتریکی اعصاب و عضلات را ثبت و مشاهده می‌کند. ممکن است در طول تست از فرد خواسته شود که عضلات را تکان دهد و یا بی‌حرکت نگه دارد.
· در طول انجام تست، اگر احساس سوزش، درد و یا نیش زدن داشتید، این احساس پس از چند ساعت از بین می‌رود. در صورت شدت درد نیز می‌توانید از مُسکِّن استفاده کنید.
علت تجویز نوار عصب عضله دو اندام چیست؟
انجام تست تشخیصی نوار عصب عضله دو اندام (دو دست یا دو پا)، می‌تواند برای شناسایی بیماری‌های زیر کمک کننده باشد:
· دیسک بیرون‌زده یا برآمده که موجب فشار به رشته‌های عصب ستون فقرات شده و درد، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست‌ها یا پاها را به همراه دارد.
· سندروم فشار آورنده روی عصب مچ دست (تونل کارپال) که سبب بی‌حسی، درد و سوزن سوزن شدن 4 انگشت دست می‌شود.
· سندروم فشار آورنده روی عصب آرنج (تونل کوبیتال) که سبب درد و بی‌حسی انگشت شَست و اشاره می‌شود.
· آسیب عصبی که سبب از بین رفتن رشته‌های عصبی شده و درد، سوزن سوزن شدن و بی‌حسی قسمت‌هایی از دست یا پا را به همراه دارد.
· بیماری‌هایی ارثی یا اکتسابی مانند میوپاتی که سبب تحلیل و ضعف در عضلات دست یا پا می‌شود.
· نقطه اتصال عضله و عصب، دچار بیماری‌هایی نظیر میاستنی گراویس شده که ضعف و خستگی عضلات صورت و گردن را در پی دارد.
علت تجویز نوار عصب عضله چهار اندام چیست؟
انجام تست نوار عصب عضله چهار اندام، به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات و بیماری‌های زیر را شناسایی کند:
· آسیب ناشی از ستون فقرات منجر به بی‌حسی و یا گزگز دست و پا
· تشخیص علت گرفتگی عضلات دست و پا
· شناسایی بیماری‌های ناتوان کننده عضلات دست و پا
کمردرد، از شایع‌ترین علل تجویز پزشک برای انجام نوار عصب عضله است که براساس نقطه دردناک بدن، انجام تست تشخیصی برای دست یا پا تجویز می‌شود. در اکثر موارد، برای شروع سریع‌تر دوره درمانی، این تست توسط خود دکتر تجویز کننده انجام می‌گیرد.
چه افرادی برای انجام نوار عصب عضله باید به پزشک مراجعه کنند؟
کسانی که در عضوی از بدن خود دچار گرفتگی و اسپاسم عضلانی یا ضعف هستند، یا در اندام‌های خود احساس سوزن سوزن شدن، گزگز، بی‌حسی یا درد می‌کنند، لازم است نوار عصب عضله را برای بررسی و شناسایی دقیق‌تر انجام دهند. پس از معاینات اولیه پزشک و یا متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، ممکن است این آزمایش و تست برای بیمار تجویز شود.
جمع‌بندی
تشخیص بسیاری از بیماری‌های عصبی و عضلانی، با استفاده از نوار عصب عضله امکان‌پذیر است. اگر فرد دچار خواب‌رفتگی دست‌ها یا پاها شده، یا از درد گردن و کمر شکایت دارد، انجام تست تشخیصی نوار عصب عضله دو اندام یا چهار اندام، به پزشک برای اتخاذ بهترین روش درمانی که بر اساس نتایج آزمایش باشد، کمک زیادی می‌کند. کمک به بهبود بیماران و افزایش کیفیت زندگی، نتایجی است که با انجام تست تشخیصی می‌تواند برای او حاصل شود.
سؤالات متداول
1. آیا انجام نوار عصب عضله با درد همراه است؟
آستانه درد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و به طور مشخص نمی‌توان گفت که درد تا چه حد توسط بیمار حس می‌شود. در کل، این تست با درد بسیار کمی همراه است که حتی ممکن است بیمار آن را حس نکند.
در موارد نادری که درد شدت می‌گیرد، ادامه تست متوقف می‌شود که بر این اساس، نتیجه آن نیز قابل استناد نخواهد بود. حتی ممکن است پزشک برای کاهش درد احتمالی در کودکان، برای آنها مُسکِّن تجویز کند.
