درد سیاتیک در اثر تحریک یک یا چند عصب نخاعی ایجاد شده و درد آن از کمر شروع و به پشت ران و پایین ساق پا انتشار می یابد. این درد می تواند از خفیف تا شدید به وجود بیاید که مستلزم درمان سیاتیک است. درد سیاتیک معمولا به دلایلی همچون تنگی کانال نخاعی، پارگی دیسک و در موارد نادر تر بیماری های داخل لگنی و تومور در عصب سیاتیک می تواند منجر به ایجاد درد شود. از جمله مواردی که فرد را مستعد ایجاد درد سیاتیک می کند، می توان به چاقی ، افزایش سن، نشستن طولانی مدت، دیابت و مشاغل پشت میز نشین به دلیل فشار به ستون فقرات و ریشه عصب سیاتیک اشاره کرد. فشار به عصب سیاتیک به دلیل اینکه می تواند باعث فلج شدن اندام تحتانی و اختلال حس در پاها شود و همین موضوع اهمیت درمان سیاتیک را دو چندان می کند.
در معاینه فیزیکی برای درمان سیاتیک، پزشک قدرت عضلات بیمار را مورد برسی قرار می دهد از بیمار می‌خواهتد تا روی انگشتان یا پاشنه خود راه برود و یا زمانی که به پشت دراز کشیده از ائ می-خواهد تا یکی از پاهای خود را در هوا بلند کند که اگر درد مربوط به عصب سیاتیک باشد با انجام این فعالیت ها شدید تر خواهد شد. پزشک برای تشخیص بیماری سیاتیک از روش تصویر برداری ام آر آی و رادیولوژی نیز استفاده می-کند. در صورتی که درد ناشی از عصب سیاتیک باشد باید به سرعت درمان شود. در وهله اول پزشک برای درمان سیاتیک از روش های غیر تهاجمی و کم خطر بهره می برد و تا حد امکان از انجام جراحی برای درمان سیاتیک استفاده نمی کند.
کمپرس گرم و ماساژ یخ
در مراحل اولیه درمان سیاتیک می توان از درمان های ابتدایی و کیلینکی برای درمان استفاده کرد. با ماساژ یخ یا گرما در ناحیه مورد نظر به آرام سازی درد در ناحیه مورد نظر کمک می کنیم. در مراحل اولیه با استفاده از یخ درمانی می توان درد سیاتیک را تسکین نمود. استفاده از ماساژ یخ در زمانی که سیاتیک حاد و شعله ور باشد توصیه می شود. ماساژ یخ تحمل بیمار را به درد افزایش داده و سرعت ارسال سیگنال های درد به مغز را کاهش می دهد.
استفاده از کمپرس آب گرم نیز همانند استفاده از ماساژ یخ می باشد اما در هنگام مصرف باید به برخی از نکات در مورد مصرف آن توجه کرد. مثلا در هنگام استفاده از کمپرس گرم حتما دور آن یه لایه دستمال بپیچیم تا و هرگز آن را به طور مستقیم روی پوست خود نگذاریم. توجه به این قبیل نکات برای درمان سیاتیک شایان توجه است.
دارو درمانی
استفاده از داروهای آرام بخش (مسکن ها) برای کاهش درد و شل کننده های عضلانی همچون متوکاربامول، باکلوفن، دانترولن و تیزانیدین برای درمان سیاتیک بکار می روند. همچنین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی با داشتن ۳ خاصیت کاهش التهاب، کاهش درد و تب نیز در درمان سیاتیک نقش دارند.
فیزیوتراپی کمر
در فرآیند درمان سیاتیک توسط فیزیوتراپی کمر، فشاری که بر روی سیاتیک بوده و باعث تحریک عصب می شود را کم می کند. در نتیجه آن عضلات کمر تقویت و احتمال بروز درد را کم می کند. برای درمان بهتر سیاتیک فیزیوتراپ علت دقیق درد های سیاتیک را برسی و ارزیابی کرده و سپس با یک برنامه درمانی مناسب برای بیمار تهیه می کند.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست یا TENS از دیگر شیوه های موثر درمان سیاتیک با فیزیوتراپی کمر است. شیوه این فرآیند بدین گونه است که که به وسیله این دستگاه یک تحریک الکتریکی ایجاد و از طریق آن درد کمتر می شود. این درد از طریق سیم ها و الکترود هایی است که از کمر تا نقطه ای از ساق پا روی سطح بدن قرار گرفته اند منتقل شده و باعث می شود بیمار در آن نواحی احساس گزگز داشته باشد.
درمان سیاتیک با تزریق اپیدورال
تزریق استروئید در فضای اپیدورال یکی از روش‌های درمان سیاتیک است که با هدف کاهش التهاب و تورم ریشه اعصاب نخاع می‌باشد و در نهایت موجب کاهش درد بیمار می‌شود. فضای اپی دورال به مایع نخاعی و طناب نخاعی اختصاص دارد و پزشک با تزریق استروئید به این ناحیه به کاهش تورم و درد بیمار کمک می کند.
ماندگاری استروئید تزریق شده معمولا دائمی بوده و بیمار می تواند تا آخر عمر از مشکلات مرتبط با درد کمر رهایی پیدا کند و به این طریق درمان سیاتیک صورت بگیرد. اما در برخی این اثر دائمی نبوده و برای اینکه اثر دارو و میزان اثر گذاری آن دائمی شود در سال ۳بار به تزریق استروئید می پردازد.
بیمار پس از تزریق می تواند به زندگی روزکره بازگردد و فعالیت های معمولی خود را انجام دهد. طی ۴۸ساعت دارو موجب بهبود کامل درد در بیمار شده و بدون هیچ نگرانی می تواند دوش بگیرد. همچنین اگر بیمار مشکل خونریزی دهنده و یا عفونتی نداشته باشد دچار عوارض جانبی حاصل از تزریق نخواهد شد و با خیال راخت می تواند از روش درمانی برای درمان سیاتیک خود استفاده کند.
تخت دکامپرشن
از تخت دکامپرشن معمولا به عنوان آخرین راه درمان غیر جراحی برای کاهش فشار ستون فقرات و درمان بسیاری از بیماری های اسکلتی همچون دیسک کمر، دیسک گردن و همچنین درمان سیاتیک استفاده می شود. این تخت در کیلینک های درد و طب فیزیکی بسیار مرسوم بوده و به تخت رفع فشار ستون فقرات نیز شناخته می شود.
در کلینیک های مجهز به تخت دکامپرشن جهت درمان سیاتیک برای کشش ستون فقرات و رفع فشار از این دستگاه استفاده می کنند. این دستگاه با اعمال نیرو به دو استخوان، مفصل آنها را از هم دور کرده و با اعمال این نیرو فواصل بیشتری بین مفاصل ایجاد می کند. این فرآیند همچنین سبب کشش بافت نرم اطراف مفاصل نیز می شود.
استفاده از تخت دکامپرشن برای افراد باردار، افراد با پوکی استخوان، وجود تومور در ستون فقرات و نخاع، بیماران با دیسک مصنوعی یا ایملنت های ستون فقرات و بیمارانی که دچار شکستگی مهره های ستون فقرات ممنوع است. استفاده از این روش در مکمل سایر روش های درمان سیاتیک بوده و برای شروع درمان با تخت دکامپرشن فیزیوتراپ قبل از انجام کشش ستون فقرات بیمار را معاینه کرده و بک برنامه درمانی کلی برای او طراحی می کند.
کلام آخر
برای درمان سیاتیک به شکل قطعی باید عوامل ایجاد کننده سیاتیک درمان شود. سیاتیک می تواند به علت هایی همچون دیسک کمر، سندرم پیرفورمنس یا چرخش لگن اتفاق بیافتد. برای رفع کامل این موضوع علاوه بر برطرف کردن عامل ایجاد کننده با ورزش مستمر و رفع موارد تحریک کننده درد مثل بلند کردن جسم سنگین و خم نشدن کمر از بروز آن نیز پیشگیری کنیم.طول درمان سیاتیک بسته به حاد و مزمن متفاوت است ولی اغلب نیاز به ۲تا حداکثر ۱۲ هفته درمان دارد. در کلینیک درد پیشگام کلیه خدمات غیرجراحی جهت درمان سیاتیک توسط پزشکان متخصص درد و طب فیزیکی ارائه می‌گردد.
