آنفلوآنزای پرندگان توسط ویروس آنفلوانزای نوع A ایجاد می شود. اعتقاد بر این است که این ویروس‌ها می‌توانند به پرندگان اهلی منتقل شده و سپس تحت تماس نزدیک بین افراد به اشکال تهاجمی بیماری‌زا (HPAI) جهش پیدا کنند. اگر این ویروس ها دوباره به پرندگان وحشی منتقل شوند، می توانند از طریق مهاجرت پرندگان بیشتر پخش شوند. در این مطلب از وبلاگ مرکز تخصصی طب کار سلامت سام پارس به بررسی علت، روش پیشگیری و علائم آنفلوآنزای پرندگان می پردازیم.
علت آنفلوآنزای پرندگان
ویروس‌های آنفلوانزای پرندگان A عمدتاً از مدفوع پرندگان آلوده دفع می‌شوند و سپس می‌توانند برای مدت طولانی در آب یا گل مرطوب بیماری‌زا باقی بمانند حیوان بعدی را از طریق دهان و سوراخ بینی آلوده کرده و در بدن وی بین غشاهای مخاطی لانه می کنند و به تکثیر خود ادامه می دهند.
ویروس ها همراه با مدفوع در آب منتشر می شوند و سپس توسط افراد دیگر دوباره جمع آوری می شوند. علاوه بر این، عفونت با استنشاق گرد و غبار آلوده به ویروس یا عفونت قطرات نیز ممکن است.
ویروس‌های آنفلوانزای A معمولاً در یک گونه گردش می‌کنند، اما می‌توانند از مرزهای گونه‌ها عبور کرده و به عنوان مثال، از انسان به خوک از پرندگان وحشی به طیور اهلی منتقل شوند. برعکس این حالت نیز امکان پذیر است.
شیوع آنفلوآنزای پرندگان
احتمال آلودگی به این بیماری در افراد گوناگون با سیستم ایمنی متفاوت و سطح تماس متفاوت با پرندگان متغیر است. دوره کمون 7-10 روز است؛ یعنی فرد آلوده ممکن است تا چند روز هیچ علائمی نداشته باشد. می توان با انجام برخی اقدامات احتمال ابتلا را کاهش داد.
موارد افزایش احتمال ابتلا به بیماری
• وجود تماس مستقیم بین پرنده و انسان، به عنوان مثال در مرغداری ها یا هنگام دست زدن به پرندگان مرده.
• هنگام برقراری ارتباط با میزبان های واسط مانند خوک ها( تا کنون، تمام موارد عفونت با پاتوژن H5N1 شامل تماس بسیار نزدیک با طیور یا خوک های اهلی بوده است) ابتلای «نظاره‌گران» به‌عنوان مثال با قرار گرفتن در مجاورت مرغداری‌ها، قبلاً هرگز شرح داده نشده است.
• هنگام خوردن مرغ یا تخم مرغ.
اگرچه انتقال از طریق غذا بسیار بعید است، اما در طول شیوع H5N1، غذا باید حداقل به مدت پنج دقیقه در دمای بالای 70 درجه گرم شود.
راه های کاهش کاهش ریسک ابتلا
• به طور کلی، اجتناب از تماس با مرغ و خوک در بازارها یا مزارع و شستن مرتب دست ها ضروری است.
• ضدعفونی‌کننده‌ها، دماسنج‌های بالینی و در صورت لزوم داروهای ضد ویروسی نیز باید به مناطق آسیب‌دیده منتقل شوند.
• در صورت بروز علائمی که دلیل مشکوک شدن به آنفلوآنزای پرندگان را ایجاد می کند، باید فوراً با پزشک مشورت شود .
• گرفتن بیمه اضافی برای حمل و نقل برگشت در صورت بیماری می تواند مفید باشد.
• پس از بازگشت به منزل باید به مدت ده روز علائم و دمای بدن را کنترل کرد و در صورت مشکوک بودن علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
• ممنوعیت مطلق واردات پرندگان، پر و تخم مرغ وجود دارد.
خطر همه گیری آنفلوآنزای پرندگان
زمانی که دو ویروس که در گونه‌های مختلف (به عنوان مثال در خوک‌ها و انسان‌ها وجود دارند) در یک موجود زنده به هم می‌رسند، می‌توانند با یک ویروس جدید ترکیب شوند. این اتفاق همچنین می تواند از طریق جهش مداوم یک ویروس نیز رخ دهد.
در این حال، سیستم ایمنی انسان با چنین ویروسی مواجه می‌شود که اصلاً یا به طور کامل برای این پاتوژن آماده نشده است. اگر ویروس جدید باعث ایجاد علائم شود و به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شود( دست دادن یا عطسه کردن) ؛ خطر یک بیماری همه گیر وجود دارد و ممکن است تعداد افراد زیادی در سراسر جهان در مدت زمان بسیار کوتاهی بیمار شوند.
از آنجایی که دانشمندان نمی توانند خواص چنین ویروس جدیدی را پیش بینی کنند، ساخت واکسن خاصی امکان پذیر نیست. همچنین پیش بینی کردن آن که که چنین ترکیبی در چه مکانی به وجود می آید کار دشواری است.
علائم ابتلا به آنفلوآنزای پرندگان
آنفلوآنزای پرندگان توسط ویروس های آنفلوآنزا ایجاد می شود که عمدتاً پرندگان و طیور مانند مرغ یا اردک را درگیر می کند. علائم آنفلوانزای پرندگان می تواند از علائم آنفلوآنزا مانند (مانند تب، سرفه، گلودرد، درد عضلانی) تا عفونت های شدید تنفسی (مانند ذات الریه) متغیر باشد. عفونت چشم (ملتحمه) و علائم گوارشی (مانند تهوع، استفراغ و اسهال) نیز ممکن است رخ دهد.
پیشگیری و درمان آنفلوآنزای پرندگان
سیستم نظارت و پاسخ جهانی آنفلوانزا، گونه‌های ویروس آنفلوانزا در گردش را شناسایی و نظارت می‌کند و به کشورها در مورد خطرات آن ها برای سلامت انسان و اقدامات درمانی یا کنترلی موجود توصیه می‌کند.
این سازمان توصیه می کند که کشورها نظارت خود را در مکان هایی که انسان ها با حیوانات پرورشی یا وحشی در تعامل هستند، افزایش دهند. WHOاعلام کرده است که به تعامل با تولیدکنندگان ادامه می دهد تا مطمئن شود که منابع واکسن ها و داروهای ضد ویروسی در صورت نیاز در سطح جهانی در دسترس هستند.
درمان آنفلوآنزای پرندگان
اولین اقدام درمانی در فرد مبتلا قرنطینه کردن او و جلوگیری از انتشار بیشتر بیماری است. در صورتی که علائم فرد شدید تشخیص داده شود، بهتر است که فرد برای حداقل یک هفته در بیمارستان یا مرکز درمانی دیگر و تحت نظر پزشک قرار بگیرد. قدم بعدی تجویز داروهای ضدویروسی است و می‌تواند در کاهش شدت بیماری، جلوگیری از عوارض و بهبودی بیمار تاثیرگذار باشد. در حقیقت مصرف این داروها تنها روش درمانی موثر برای مقابله با آنفلوآنزای پرندگان است.
جمع بندی
همان طور که مشاهده کردید، جلوگیری از ابتلا و گسترش آنفلوآنزای پرندگان با رعایت چند اقدام پیشگیرانه ممکن است. جهش های ژنتیکی و ترکیبات ژنی می تواند باعث دشوار شدن روند کنترل همه گیری و واکسیناسیون موثر شود. افرادی که در ارتباط با پرندگان هستند باید با دقت بیشتری مراقبت های لازم و مربوطه را انجام دهند تا از ناقل شدن خود جلوگیری کنند.
