آزمایش PPD یا تست توبرکولین روشی است برای تشخیص ابتلا به سل یا TB که با تزریق حجم کمی پروتئین خالص از باکتری سل زیر پوست انجام می شود و بر اساس واکنش بدن به آن ماده، تشخیص صورت می گیرد. مثلاً اگر بدن فرد قبلاً درگیر این باکتری شده باشد، سیستم ایمنی بدن واکنش نشان می دهد و در محلی که تزریق انجام شده التهاب به وجود می آید.
این آزمایش بیشتر برای شناسایی عفونت غیر قابل مشاهده سل در افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به این بیماری هستند انجام می شود. تست توبرکولین معمولاً برای کارکنانی که در حوزه سلامت فعالیت دارند و یا کسانی که از نزدیک با بیماران مبتلا به سل در ارتباط هستند، توصیه می شود. در این وبلاگ طب کار آروان به بررسی این موضوع می پردازیم.
تست توبرکولین چگونه انجام می شود؟
در آزمایش PPD مقدار مشخصی از محلول توبرکولین در ساعد فرد تزریق می شود، سپس بعد از ۲ الی ۳ روز محل تزریق توسط افراد متخصص بر اساس اندازه التهاب پوست اندازه گیری می شود.
اگر محل تزریق دارای برآمدگی و التهاب بسیار زیاد باشد، نشان دهنده این است که فرد قبلاً با باکتری سل تماس داشته، اما این یک نشانه تنها برای تشخیص بیماری کافی نیست و باید موارد بیشتری بررسی شود.
در مقابل اگر هیچ واکنشی در پوست ایجاد نشود یا التهاب بسیار کوچک باشد، نشان دهنده عدم وجود عفونت سل در بدن آن فرد است.
چه کسانی باید آزمایش PPD را انجام دهند؟
تست توبرکولین برای افرادی که در گروه خطر ابتلا به این بیماری هستند، ضروری است. بعضی از افراد به خاطر شرایط شغلی یا محیط زندگی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سل هستند و آزمایش را حتماً باید انجام دهند. در ادامه این موارد را بیشتر بررسی می کنیم:
- کارکنان بیمارستان ها و مراکز درمانی: پزشکان، پرستاران و یا در کل افرادی که در مراکز درمانی فعالیت می کنند و به نحوی با بیماران مبتلا به سل در ارتباط هستند، به شدت در خطرند. پس انجام این تست برای این گروه از افراد واجب است و نباید در انجام آن تعللی داشته باشند.
- افرادی که با بیماران مبتلا به سل زندگی می کنند: هرگونه تماس نزدیک و طولانی با فردی که مبتلا به این بیماری است، احتمال انتقال را بالا می برد. خانواده فرد بیمار حتماً باید برای بررسی احتمال عفونت آزمایش را انجام دهند.
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که به بیماری هایی مانند ایدز، دیابت، بیماری های کلیوی یا سرطان مبتلا هستند، نسبت به سایر افراد سیستم ایمنی ضعیف تری دارند و در برابر سل آسیب پذیرترند. همچنین، بیمارانی که داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای مخصوص شیمی درمانی مصرف می کنند، باید به طور منظم تست شوند.
- افرادی که قصد مهاجرت به کشورهایی با شیوع بالای سل دارند: بر اساس تحقیقات انجام شده در سال های اخیر، متوجه شده ایم که در برخی کشورها، مخصوصاً در مناطقی از آفریقا، آسیا و آمریکا، میزان شیوع سل بالا است. افرادی که قصد مهاجرت، تحصیل یا اقامت در این کشورها را دارند، باید قبل از سفر حتماً آزمایش PPD را انجام دهند.
- افرادی که در محیط های پرجمعیت زندگی می کنند: افرادی که در زندان ها، پناهگاه ها، آسایشگاه ها یا مراکز ترک اعتیاد زندگی یا کار می کنند و یا در کل به طریقی با آن ها در ارتباطند، به دلیل تماس نزدیک با افراد مختلف، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سل هستند. در این محیط ها، انجام آزمایش توبرکولین برای تشخیص و کنترل زودهنگام بیماری اهمیت زیادی دارد.
- در مجموع، تست توبرکولین به عنوان یکی از مهم ترین روش های غربالگری سل، به افراد در معرض خطر توصیه می شود. انجام این آزمایش می تواند از شیوع این بیماری پیشگیری کرده و به تشخیص زودهنگام آن کمک کند.
محدودیت های آزمایش PPD
با وجود دقت بالای آزمایش PPD، این تست محدودیت هایی نیز دارد. مثلاً ممکن است نتیجه آزمایش به اشتباه مثبت یا منفی باشد. افرادی که قبلاً واکسن BCG (برای پیشگیری از سل) زده اند، ممکن است نتیجه تست آن ها مثبت شود.
همچنین، برخی بیماری ها یا مصرف داروهای ضد ایمنی می توانند باعث منفی شدن تست شوند و در نهایت نمی توان به صورت قطعی و صد درصد روی این آزمایش حساب کرد.
آیا آزمایش PPD خطر دارد؟
این تست یک روش ایمن محسوب می شود و معمولاً عوارضی ایجاد نمی کند. با این حال، در برخی موارد ممکن است فرد دچار عوارض جزئی مانند خارش، قرمزی یا التهاب در محل تزریق شود که معمولاً ظرف چند روز برطرف می شود.
در موارد خاص و نادر، افرادی که حساسیت شدید به توبرکولین دارند، ممکن است دچار واکنش آلرژیک شوند.
روش های جایگزین برای آزمایش PPD
همان طور که قبل تر گفتیم، گاهی اوقات این آزمایش نتیجه ای قطعی ارائه نمی دهد یا تحت تأثیر عواملی مانند واکسن BCG قرار می گیرد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است از روش های جایگزین برای تشخیص دقیق تر استفاده کند. مثلاً:
- آزمایش خون IGRA: این آزمایش میزان واکنش سلول های ایمنی بدن به باکتری سل را اندازه گیری می کند. برخلاف تست توبرکولین، واکسن BCG بر نتیجه آن تأثیر ندارد. همچنین، نیازی به مراجعه مجدد برای بررسی نتیجه ندارد و دقت بالاتری نیز دارد.
- تصویربرداری از ریه: اگر نتیجه تست اولیه مشکوک باشد، پزشک ممکن است تصویربرداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن از ریه را پیشنهاد دهد. این روش ها به بررسی وجود عفونت یا تغییرات ناشی از وجود سل در ریه ها کمک می کنند.
- کشت میکروب سل: در برخی موارد، نمونه خلط یا مایعات بدن در آزمایشگاه بررسی می شود تا مشخص شود آیا باکتری سل در بدن فرد وجود دارد یا خیر. این روش جایگزین آزمایش PPD دقت بالایی دارد، اما ممکن است چند هفته طول بکشد تا نتیجه مشخص شود. همچنین هر یک از این روش ها بر اساس شرایط فرد و میزان دقت مورد نیاز، ممکن است توسط پزشک توصیه شوند.
طب کار آروان
طب کار آروان یکی از مراکز معتبر در زمینه انجام آزمایش های پزشکی مرتبط با سلامت شغلی است. این مجموعه با بهره گیری از تجهیزات پیشرفته و کادر متخصص، خدماتی از جمله معاینات استخدامی، دوره ای، بازگشت به کار و سایر بررسی های مرتبط را ارائه می دهد.
اگر به دنبال مرکزی مجهز و قابل اعتماد برای انجام تست های پزشکی خود هستید، طب کار آروان گزینه مناسبی برای شما خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر و تعیین وقت، می توانید با این مجموعه تماس بگیرید.
آدرس و تلفن: تهران، نرسیده به مترو شادمان، تقاطع خیابان آزادی، و یادگار امام شمال، خیابان تیموری، نبش آرام، پلاک ۱، طبقه ۴، واحد ۲۲ و ۰۲۱۶۶۰۴۴۸۰۹
سخن پایانی
آزمایش PPD یا تست توبرکولین یکی از روش های معتبر برای بررسی عفونت سل در بدن است. این تست برای افراد در معرض خطر، مانند کارکنان بیمارستان ها و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف و سایر افرادی که در این مطلب کاملاً آن ها را توضیح دادیم، توصیه می شود.
با وجود دقت بالای این تست، گاهی نیاز به انجام آزمایش های تکمیلی مانند آزمایش خون یا تصویربرداری از ریه وجود دارد. اگر قصد انجام این تست یا سایر آزمایش های مرتبط با سلامت شغلی را دارید، طب کار آروان با خدمات تخصصی خود، همراه مطمئن شما در این مسیر خواهد بود.
