تومور غده هیپوفیز یک نوع تومور است که می‌تواند در بخشی از مغز تشکیل شود و تغییرات هورمونی و مشکلات بسیاری برای سلامتی فرد ایجاد کند. غده هیپوفیز یک غده بسیار کوچک است اما در مغز از اهمیت بالایی برخوردار است. این غده مسئولیت های زیادی دارد، یکی از آن ها تنظیم هورمون های حیاتی بدن و عملکرد بهتر آن برای تعادل هورمونی است.
تومورهای این غده قابلیت این را دارند که باعث افزایش یا کاهش ترشح هورمون ها شوند و مشکلاتی را به وجود بیاورند. بعضی از این تومورها رشد آرام تری دارند یا به اصطلاح خوش خیم هستند و در مقابل بعضی از آن ها رشد بسیار زیادی دارند و حتماً باید به سرعت درمان شوند. در ادامه این مطلب از وبلاگ مرکز تخصصی طب کار آروان در مورد این بیماری توضیح خواهیم داد.
انواع تومور غده هیپوفیز
تومور غده هیپوفیز انواع مختلفی دارد که بر اساس تأثیر ترشح هورمون ها، میزان رشد و اندازه تقسیم بندی می شود.
- تومورهای عملکردی: این تومور بعضی از هورمون ها را به صورت غیر طبیعی تولید می کند که باعث به وجود آمدن مشکلات متعددی مانند افزایش بیشتر از حد هورمون رشد و مشکلات تیروئیدی می شود.
- تومورهای غیرفعال: تومورهای غیر فعال مانند تومورهای عملکردی تولید هورمون ندارند و با رشدی که دارند به ساختارهای اطراف فشار می آورند و در نهایت باعث به وجود آمدن سردرد، تغییرات هورمونی و مشکلات بینایی می شود.
علائم تومور غده هیپوفیز
علائم این بیماری بسته به نوع و اندازه تومور متفاوت است. برخی از علائم شایع عبارتند از:
- سردردهای مداوم و شدید
- مشکلات بینایی مانند دوبینی یا کاهش دید محیطی
- تغییرات در وزن و اشتها
- خستگی و ضعف عضلانی
- ایجاد اختلال قاعدگی در زنان و کاهش میل جنسی در مردان
- افزایش یا کاهش غیر عادی هورمون ها و تغییرات در متابولیسم بدن
دلایل و عوامل خطر تومور غده هیپوفیز
دلایل ایجاد این تومور مختلف است اما هنوز نمی توان به طور کامل علت دقیق آن را گفت. با این حال تحقیقات حاصل شده نشان می دهد که چندین عامل وجود دارد که می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
یکی از مهم ترین عوامل، سابقه خانوادگی و سابقه ژنتیکی است. در برخی از افراد مشاهده شده که این تومورها در چندین نسل از یک خانواده ظاهر می شوند که این موضوع می تواند نشان دهنده یک زمینه ژنتیکی باشد.
جهش های ژنتیکی می تواند در ایجاد این بیماری تأثیر داشته باشد؛ مثلاً DNA منجر به رشد غیر طبیعی غده هیپوفیز می شود و تومور به وجود می آید. یکی از بیماری های ارثی مربوط به این تومور، نئوپلازی غدد درون ریز چندگانه نوع ۱ (MEN1) است. این بیماری باعث رشد غیر طبیعی تومورها در غدد درون ریز مختلف بدن، از جمله غده هیپوفیز می شود.
شرایط پزشکی نیز علاوه بر عوامل ارثی و ژنتیکی می تواند احتمال ابتلا به تومور غده هیپوفیز را افزایش دهد، مثلاً بیمارانی که به اختلالات هورمونی مبتلا هستند در معرض کامل این بیماری قرار دارند. همچنین عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا استرس شدید می تواند یکی دیگر از عوامل احتمالی باشد.
روش های تشخیص تومور غده هیپوفیز
زود تشخیص دادن تومور غده هیپوفیز می تواند در موفق شدن درمان تأثیر داشته باشد. پزشکان برای تشخیص دقیق این بیماری از روش های مختلفی استفاده می کنند که هر کدام به بررسی جنبه های مختلفی از عملکرد غده هیپوفیز کمک می کند.
- آزمایش خون و ادرار: یکی از اولین و مهم ترین روش های تشخیص این بیماری، انجام آزمایش های خون و ادرار است. این آزمایش ها میزان هورمون های تولید شده توسط غده هیپوفیز را بررسی می کنند.
- در صورتی که سطح هورمون ها غیر طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده وجود یک تومور در این غده باشد. برای مثال، افزایش غیر عادی هورمون رشد می تواند نشان دهنده تومور ترشح کننده هورمون رشد باشد.
- تصویربرداری مغزی: پس از بررسی اولیه با آزمایش های هورمونی، پزشک ممکن است برای مشاهده اندازه و محل دقیق تومور غده هیپوفیز از روش های تصویربرداری مانند MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) یا سی تی اسکن استفاده کند.
- MRI یکی از دقیق ترین روش های تصویربرداری است که می تواند حتی تومورهای کوچک را نیز شناسایی کند. این روش به پزشکان کمک می کند تا ساختار غده هیپوفیز و میزان درگیری آن با سایر بخش های مغز را ارزیابی کنند.
- تست های بینایی: از آن جا که برخی از تومورهای غده هیپوفیز می توانند به عصب بینایی فشار وارد کنند، مشکلاتی مانند کاهش دید محیطی یا دوبینی ممکن است در بیماران ایجاد شود.
به همین دلیل، پزشکان اغلب تست های بینایی انجام می دهند تا میزان تأثیر تومور بر سیستم بینایی را بررسی کنند. در این تست ها، میدان دید بیمار اندازه گیری می شود تا مشخص شود که آیا فشار ناشی از تومور باعث کاهش دید شده است یا خیر.
تشخیص به موقع تومور غده هیپوفیز از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا درمان زودهنگام می تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند و احتمال موفقیت درمان را افزایش دهد.
روش های درمان تومور غده هیپوفیز
درمان این بیماری به نوع و شدت آن بستگی دارد. برخی از روش های درمانی عبارتند از:
- جراحی: در بسیاری از موارد، پزشکان با جراحی، تومور را از بین می برند، به ویژه اگر باعث فشار بر ساختارهای حیاتی مانند عصب بینایی شده باشد.
- دارودرمانی: در برخی موارد، داروهای خاصی برای کنترل تولید بیش از حد هورمون ها تجویز می شوند.
- پرتودرمانی: در صورتی که تومور غده هیپوفیز قابل جراحی نباشد یا بعد از جراحی باقی بماند، پرتودرمانی می تواند رشد آن را متوقف کند.
طب کار آروان
مرکز تخصصی طب کار آروان یکی از مراکز پیشرو در ارائه خدمات سلامت شغلی است که با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تیمی متخصص، بهترین خدمات را ارائه می دهد.
در این مرکز می توانید معاینات پزشکی دوره ای، معاینات استخدامی، تست های سلامت شغلی و آزمایش هایی مانند تست اعتیاد را با بالاترین دقت انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر، می توانید با این مجموعه ارتباط بگیرید.
آدرس و تلفن: تهران، نرسیده به مترو شادمان، تقاطع خیابان آزادی، و یادگار امام شمال، خیابان تیموری، نبش آرام، پلاک ۱، طبقه ۴، واحد ۲۲ و ۰۲۱۶۶۰۴۴۸۰۹
سخن پایانی
تومور غده هیپوفیز اگرچه در بسیاری از موارد خوش خیم است اما می تواند بر عملکرد طبیعی بدن تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات هورمونی و عصبی شود.
شناخت علائم، تشخیص به موقع و مراجعه به پزشک متخصص، بهترین راه برای کنترل و درمان این بیماری است. اگر با علائم این بیماری مواجه شده اید، حتماً برای بررسی دقیق تر به پزشک مراجعه کنید.
