سندرم رینود هنگام کاهش جریان خون در میان عروق خونی دست و پا به وجود می‌آید. دلایل مختلفی ممکن است منجر به ایجاد این سندرم شود؛ اما مهمترین آن می‌تواند مواجه با سرمای شدید یا فعالیت‌های شدید بدنی باشد. از آنجایی که نشانه‌های مرتبط با رینود به صورت فوری در فرد ظاهر می‌شود، این سندرم را در دسته بیماری‌های عصبی قرار می‌دهند.
در این مقاله از وبلاگ مرکز تخصصی طب کار آروان قصد داریم تا در خصوص رینود و هر چیزی که باید از آن بدانید صحبت کنیم. از آنجایی که این بیماری در هر فردی ممکن است رخ دهد، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم چند دقیقه از وقت ارزشمند خود را در اختیار ما بگذارید.
سندرم رینود چیست؟
بدن ما در برابر عوامل مختلفی چون سرما یا حالات عاطفی به صورت غیر قابل کنترل واکنش نشان می‌دهد. بر اثر این واکنش‌ها در عروق خونی بدن اسپاسم‌های غیر طبیعی رخ می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت سندرم رینود از مشکلات گردش خون در رگ‌های خونی دست و پا که آرتریول نام دارد، به وجود می‌آید.
به طور معمول رینود بیشتر انگشتان دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مواقع حاد ممکن است نقاط انتهایی بدن مانند گوش، بینی، زانو و غیره نیز تحت تاثیر آن قرار گیرند. از آنجایی که این بیماری به رگ‌های خونی مربوط می‌شود، می‌تواند در فرد تغییر رنگ پوست، درد و ناراحتی ایجاد کند.
انواع سندرم رینود
می‌توان انواع سندرم رینود را از نظر شرایط ابتلا به دو دسته زیر تقسیم کرد:
- رینود اولیه: این نوع از رینود در فرد بدون هیچ پیش‌زمینه و کاملاً ناگهانی، در مواجهه با عامل ایجاد کننده به وجود می‌آید. به همین دلیل علائم آن می‌تواند خفیف و جزئی باشد.
- رینود ثانویه: برخی از بیماری‌های خود ایمن مانند لوپوس یا آرتریت می‌تواند موجب ایجاد رینود شود. در این زمان، آن شرایط حادی که در قسمت فوق گفتیم به وجود می‌آید و اندام‌های انتهایی فرد نیز دچار کمبود خون و بی‌حسی می‌شود.
لازم به ذکر است شرایط ایجاد سندرم رینود به صورت بازه‌ای است و دوری از عوامل ایجادکننده این سندرم، می‌تواند پس از ۱۰ الی ۱۵ دقیقه شرایط را به حالت عادی بازگرداند.
دلایل ایجاد بیماری رینود
رینود ثانویه بر اثر عوامل مختلفی از جمله برخی از بیماری‌ها به وجود می‌آید. از جمله دلایل ایجاد سندرم رینود عبارت است از:
- بیماری‌های بافت همبند: دلیل اصلی ایجاد بیماری رینود، انواع بیماری‌های خود ایمنی هستند که منجر به سفتی و زخم پوست می‌شود. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به لوپوس آرتریت و سندرم شوگرن اشاره کرد.
- بیماری‌های عروقی: بر اثر بیماری‌های عروقی، پلاکت خون در رگ‌ها جمع می‌شود. این پلاکت‌ها عامل تغذیه قلب هستند که می‌تواند در رگ‌های خونی دست و پا، اختلال و التهاب ایجاد کند.
- سندرم تونل کارپال: بر اثر این سندرم بر روی عصب اصلی دست فشار ایجاد می‌شود که علائمی چون بی‌حسی و درد و سردی در دست را به وجود می‌آورد.
- حرکات تکراری: برخی از مشاغل مانند تایپ، نواختن پیانو و مشاغلی که در آن به مدت طولانی از ابزارهای ارتعاشی استفاده می‌شود، می‌تواند منجر به آسیب دیدگی رگ‌های دست شود.
- استعمال دخانیات: دخانیات و سموم موجود در آن می‌تواند منجر به ایجاد انقباض در رگ‌ها شود.
- آسیب و ضربه: انواع آسیب به دست‌ها یا پاها می‌تواند سندرم رینود را به وجود آورد. به طور مثال شکستگی مچ دست و پا، انواع جراحی و یا سرمازدگی از جمله این آسیب‌ها هستند.
- داروهای خاص: انواع داروهای خاص باعث انقباض عروق خونی در انگشت می‌شود. به طور مثال می‌توان به داروهای فشار خون، داروهای میگرن و داروهای بیش فعالی اشاره کرد.
علائم سندرم رینود
از جمله علائم سندرم رینود عبارت است از:
- سردی انگشتان دست و پا
- تغییر رنگ دست و پا در مواجهه با سرما یا استرس و غیره
- بی‌حسی و گزگز در هنگام گرما و سرما و استرس
- نواحی که دچار آسیب قرار می‌گیرد، در ابتدا بر اثر بیماری رینود سفید می‌شود. سپس بر اثر سرما و بی‌حسی تغییر رنگ می‌دهد و به آبی مایل می‌شود. بعد از بهبود گردش خون، قرمزی، احساس نبض و احساس گزگز و تورم در این مناطق عادی است.
- این علائم ممکن است در دست، پا، بینی، گوش و حتی سرسینه‌ها نیز رخ دهد.
چه عواملی، علائم رینود را تشدید می‌کند؟
از جمله عواملی که می‌تواند تشدیدکننده بیماری رینود باشد، عبارت است از:
- استرس
- استعمال دخانیات علی‌الخصوص مصرف سیگار که جریان خون را با اختلال مواجه می‌کند.
- مشاغلی که ارتعاش دارند و به رگ دست فشار وارد می‌کنند. مانند کار با اره برقی و مته.
- بیماری‌های بافت همبند مانند لوپوس
- بیماری‌های قلبی، ریوی و مصرف دارو
- استقرار در معرض آب و هوای سرد و مرطوب
درمان سندرم رینود
برای این سندرم هنوز درمان قطعی وجود ندارد. نوع اولیه آن را به راحتی می‌توان کنترل نمود؛ اما در نوع ثانویه باید عامل ایجاد این سندرم برطرف شود. در این شرایط احتمالاً بیماری رینود کنترل می‌شود. اگر در کنترل این بیماری موفق نباشید ممکن است به بافت‌های بدن آسیب وارد شود. در نتیجه با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید علائم، شدت و تعداد حملات رینود را کنترل کنید.
- دارو: به منظور ایجاد گردش خون بهتر ی‌توانید از داروهای مسدود کننده کانال کلسیم گشاد کننده‌های عروق خونی استفاده کنید.
- رژیم غذایی: برای کنترل و درمان سندرم رینود باید از یک رژیم غذایی مناسب استفاده کنید به طور مثال از غذاهای چرب استفاده نکنید.
- تغییر شغل و سبک زندگی: اگر مشاغل شما جز آن دسته از مشاغلی است که به عروق خونی دست و پا فشار زیادی وارد می‌کند بهتر است که به فکر تغییر شغل باشید همچنین اگر عادات مخربی دارید که عامل ایجاد بیماری رینود است، این عادات را ترک کنید. به طور مثال استعمال دخانیات را ترک کنید.
- ثبات دمای بدن: گرما و سرمای شدید و ناگهانی می‌تواند منجر به ایجاد حملات رینود شود. در این شرایط سعی کنید دمای بدن خود را ثابت نگه دارید.
- ورزش: به منظور کاهش استرس و بهبود جریان خون می‌توانید از تمرینات ورزشی استفاده کنید.
- جراحی: اگر هیچ یک از این درمان‌ها برای کنترل سندرم رینود تاثیرگذار نباشد، استفاده از جراحی اعصاب یا تزریقات شیمیایی می‌تواند موثر باشد.
پیشگیری از رینود
عوامل متعددی در ایجاد بیماری رینود نقش دارد؛ اما با انجام برخی از اقدامات می‌توان مانع ایجاد آن شد. از جمله اقداماتی که موجب پیشگیری از سندرم رینود می‌شود عبارت است از:
- عدم استعمال دخانیات
- ورزش و حرکات کششی و تقویتی
- کنترل انواع داروها و کافئین که بر روی گردش خون در عروق تاثیر می‌گذارد.
- محافظت از دست و پا با استفاده از وسایل حفاظت فردی
- دوری از تنش و استرس
- استفاده از پوشش مناسب مانند لباس گرم در فصول سرد
نتیجه‌گیری
سندرم رینود از جمله اختلالاتی است که در دست و پا به دلیل مشکل در عروق خونی این ناحیه به وجود می‌آید. از جمله علائم آن می‌توان به درد بی‌حسی و تغییر رنگ پوست در نواحی مورد نظر اشاره کرد. در این شرایط با مراجعه به پزشک می‌توانید در کنترل علائم و میزان پیشرفت این بیماری موفق باشید. توصیه ما در مرکز طب کار آروان به شما این است که اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از دستکش و کلاه در فصول سرد سال را فراموش نکنید.
