معاینات چشم (اپتومتری یا سنجش بینایی)، یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین معاینات طب کار شامل معاینات بدو استخدام، معاینات دوره‌ای یا معاینات بازگشت به کار است. چشم، نقش مهم و کاربردی در ارتباط فرد با دنیای پیرامون و همچنین در محیط سازمانی و شغلی ایفا می‌کند. معاینات مربوط به سنجش بینایی به بررسی و آزمایش چشم و ساختار آن می‌پردازد.
متخصصین طب کار، از روش‌های مختلفی برای سنجش بینایی فرد متقاضی استخدام، استفاده می‌کنند. به کمک نتایج معاینات چشم می‌توان از آسیب‌های چشمی ناشی از حوادث کار پیشگیری کرد.
معاینات چشم در طب کار چیست؟
بررسی چشم و ساختار آن به کمک اپتومتری و بینایی سنجی انجام می‌گیرد. معاینات چشم، میزان سلامت و یا مشکلات احتمالی چشم فرد را مورد سنجش و بررسی قرار می‌دهد و مشخص می‌کند که آیا فرد از لحاظ بینایی، می‌تواند در شغل انتخابی موفق شود یا خیر.
ناگفته نماند که برخی مشاغل هستند که امکان انجام آنها با نمره‌ای کمتر از 10 و ضعف در چشم یا حتی کوری مطلق هم فراهم است، مانند اپراتور و بازاریابی تلفنی و... . اما برای انجام اکثر مشاغل و کارها باید دید چشم در حد نرمال و طبیعی باشد.
سنجش بینایی برای آزمایشات طب کار، علاوه بر داشتن تیزبینی خوب و نرمال، گستره میدان دید، دیدِ رنگ و بینایی هر دو چشم را نیز شامل می‌شود. هر کدام از مشاغل با توجه به حیطه وظایف شغلی خود، استانداردهای مشخصی را برای معاینات چشم در نظر گرفته‌اند که فرد متقاضی استخدام باید نمره مناسبی را از این آزمایش کسب کند.
ابزارهای سنجش بینایی
- جداول آکریمت
- دستگاه آستیگمات سنجی
- چارت اسنلن
- آزمایشات تدریجِ رنگی
انواع معاینات چشم در آزمایشات طب کار
معایناتی که در بینایی سنجی طب کار انجام می‌گیرد به شرح زیر است؟
- حدت بینایی یا تیزبینی
برای آزمایش تیزبینی و سنجش بینایی دور و نزدیک فرد متقاضی استخدام، از صفحه‌ای شامل حروف E یا انگشتان دست به جهات مختلف (چارت اسنلن)، استفاده می‌شود. نتیجه این آزمون، به صورت یک کسر مشخص می‌شود. این آزمون، شاخص اولیه برای ارزیابی صحت بینایی و دید مرکزی فرد محسوب می‌شود، اما درباره آسیب‌ها و اختلالات محیطی شبکیه، اطلاعاتی را در دسترس قرار نمی‌دهد.
- دید عمق
دید فاصله بین اشیا، به کمک نشانه‌های تک‌چشمی و دوچشمی ممکن است. درک ابعاد جسم، در دید دوچشمی محسوس‌تر است و شبکیه هر چشم، تصویری متفاوت نسبت به چشم دیگر دریافت می‌کند. با ادغام تصویر هر دو چشم در مغز، فرد از عمق و ابعاد جسم و شیء مورد نظر درک بیشتری پیدا می‌کند. کارکنان مشاغلی مانند اپراتور ماشین، تجهیزات متحرک و کارکنان بازرسی، نیاز مُبرَمی به درک عمق اشیا دارند.
- دید رنگ
فردی که دارای دید رنگی نرمالی است، قادر است میلیون‌ها رنگ را از یکدیگر تشخیص دهد، اما تنها 30 رنگ مشخص برای قضاوت وجود دارد. کوررنگی، اختلالی ارثی یا اکتسابی است. اختلال ارثی بیشتر در تشخیص رنگ‌های قرمز و سبز نمایان می‌شود و اختلال اکتسابی ناشی از موادی مانند حلّال‌های آلی، جیوه یا بیماری کوروئید عصب بینایی، در تشخیص رنگ‌های زرد و آبی مشخص می‌شود.
- میدان بینایی
محدوده نرمال برای بینایی فرد، 190 درجه افقی و 120 درجه عمودی است. شبکیه، مسئول تشخیص اجسام ثابت است، اما برای درک حرکت، دنبال کردن جسم و ادامه توجه به آن، نیازمند دید محیطی دقیقی است.
آب مروارید و آب سیاه، دو بیماری محدود کننده میدان بینایی فرد است. افزایش سن نیز می‌تواند در تشدید این موضوع نقش داشته باشد. کاهش میدان بینایی در سنین حدود 65 سالگی، به 13 درصد می‌رسد. جالب اینجاست که بیماران دچار اختلال در میدان بینایی و دید محیطی، دید مرکزی خود را حفظ می‌کنند.
معاینات چشم در آزمایشات طب کار چقدر مهم است؟
- چشم، یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است و معاینات چشم هم یکی از مهم‌ترین آزمایشات و ارزیابی‌های طب کار محسوب می‌شود. انجام این معاینات سبب می‌شود افرادی که دچار اختلالات بینایی هستند، در مشاغلی گمارده شوند که متناسب با توانایی آنان است.
- با اطلاع از مشکلات و اختلالات بینایی موجود و اقدام برای بهبود بینایی، موجب افزایش راندمان و بازده کاری فرد، کاهش حوادث احتمالی و در نهایت کاهش هزینه‌های درمانی و جلوگیری از غیبت‌های کاری امکان‌پذیر می‌شود.
- با بررسی‌های کاملی که در معاینات چشمِ قبل از استخدام انجام می‌گیرد، پرداخت هزینه‌های درمانی و غرامت حوادث و بیماری‌های شغلی، به راحتی امکان‌پذیر است.
- اختلال و نقص موجود در بینایی فرد، به مرور زمان به سمت بدتر شدن پیش می‌رود. انجام معاینات دوره‌ای چشم می‌تواند سبب جایگذاری فرد در شغل‌ها و دیگر سِمَت‌های سازمانی و افزایش راندمان کاری او و در نهایت سازمان شود.
دلایل انجام معاینات چشم قبل از استخدام چیست؟
- تشخیص مشکلات بینایی. تشخیص مشکلاتی مانند کاهش دید درشت، بلند بینی، آستیگماتیسم و ترشح از چشم به دلایل مختلف
- ضرورت دید عالی برای شغلی خاص. شغل‌هایی هستند که نیاز به دید بهتر و واضح‌تری دارند، کارهایی با نیاز به دقت بصری و تمرکز بالا. مانند کارهای پزشکی، رانندگی و... .
- جلوگیری از مشکلات احتمالی. تشخیص مشکلات و اختلالات چشمی فرد سبب می‌شود اقدامات لازم برای جلوگیری از بدتر شدن دیدِ فرد و بهبود وضعیت او انجام شود.
- تعیین توانایی‌های فرد. با انجام معاینات چشم، کارفرما توانایی‌ها و محدودیت‌های فرد متقاضی استخدام را متوجه شده و به او کمک می‌کند که برای انتخاب موقعیت کاری، بهترین تصمیم را اتخاذ کند.
- استفاده از تجهیزات و وسایل مورد نیاز برای شغلی خاص. برای انجام صحیح برخی از شغل‌ها و موفقیت در آنها، نیاز به استفاده از تجهیزاتی است که نیازمند دید قوی و واضح است.
جمع‌بندی
معاینات چشم، یکی از بهترین اقداماتی است که با توجه به نتایج آن، می‌توان به اختلالات چشم پی برد. بررسی‌ها نشان می‌دهد، افرادی که استانداردهای لازم و مشخص شده حداقلی را برای پشت سر گذاشتن معاینات اپتومتری ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به حوادث شغلی مربوط به کار خود هستند. داشتن استانداردهای مربوط به معاینات چشم در هر شغل و مهارتی، راهی برای پیشگیری از بروز حوادث و آسیب‌های احتمالی شغل است.
سؤالات متداول
1. آیا اختلالات چشم سبب بروز اشکال در روند استخدام می‌شود؟
ممکن است وجود اختلالات چشمی، فرایند استخدام را با مشکل مواجه کند؛ اما این موضوع بر اساس شغل مورد نظر و شدت و میزان اختلال و سیاست‌های سازمان می‌تواند متفاوت باشد.
2. بیماری‌های مرتبط با چشم که در معاینات مشخص می‌شوند، کدامند؟
- دوربینی یا نزدیک‌بینی
- کوررنگی
- ضعف چشم یا تاری دید
- کج بینی
- تشخیص اختلالات عصب چشم و شبکیه
