عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: مصرف سیگار ۱۰ تا ۲۵ درصد احتمال سرطان لوزالمعده (پانکراس) را افزایش می دهد.رامین طلایی فوق تخصص گوارش و کبد، افزود: لوزالمعده دارای دو قسمت مهم برون ریز و درون ریز است و از نظر آناتومی با طول ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر در خلف معده قرار گرفته و مجاورت های مهمی با ارگان های مهم داخل شکم از جمله کبد و مجاری صفراوی، اثنی عشر و ساختار عروقی مهم دارد.
وی، نقش مهم پانکراس را کمک به هضم چربی و پروتئین ها عنوان کرد و گفت: قسمت برون ریز لوزالمعده آنزیم هایی را ترشح می کند که باعث می شود غذایی که مصرف می کنیم به مواد غذایی پایه تبدیل و جذب دستگاه گوارش شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بدون وجود پانکراس احتمال این فرایند بسیار ضعیف و غیر ممکن می شود و بدن دچار کمبود بسیاری از ویتامین های محلول در چربی می شود که این مسئله عوارض شدیدی را به دنبال خواهد داشت.
وی درباره بخش درون ریز پانکراس توضیح داد: بخش درون ریز پانکراس هورمون هایی را ترشح می کند که مهم ترین آنها انسولین است.
طلایی، دیابت را به عنوان مهم ترین بیماری بخش درون ریز پانکراس عنوان کرد و گفت: دیابت بیماری مهمی است که فرد بر اثر کمبود انسولین دچار آن می شود.
وی درباره شایع ترین مشکلات پانکراس، توضیح داد: از مهم ترین بیماری های این عضو می توان به بیماری ورم حاد و مزمن پانکراس اشاره کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ادامه داد: هیپر آمیلازمی یا افزایش آمیلاز از دیگر بیماری های شایع پانکراس است که به دلایل ناشناخته ایجاد می شود.
طلایی یادآور شد: بیماری های دیگری همچون پانکراسیویزم نیز وجود دارد که از بیماری های از بدو تولد محسوب می شود که در این بیماری مجاری پانکراس به طور طبیعی در مجاری اصلی تخلیه نمی شود و منجر به درهای شدید شکمی در بیمار می شود.
وی، پانکراسیت مزمن را نیز یکی دیگر از بیماری های شایع پانکراس عنوان کرد و گفت: این بیماری یک بیماری بسیار هزینه بر است که برای بیماران دردهای شدید و غیرقابل تحملی را به همراه دارد و بسیاری از مداخله های درمانی باید برای این بیماران انجام شود که با صرف هزینه های بالایی برای بیماران همراه است.
طلایی درباره سرطان پانکراس توضیح داد: این بیماری بار بسیار سنگینی را بر دوش نظام سلامت هر کشور می گذارد و امیدواریم بتوانیم با روش هایی که درباره پیشگیری و کنترل آن وجود دارد تا حدودی از شیوع آن جلوگیری کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره میزان شیوع سرطان پانکراس در دنیا گفت: تقریبا ۱۱ تا ۱۵ نفر در هر صد هزار نفر به این بیماری دچار می شوند، البته این آمار در هر کشوری باید بومی سازی شده و با روش های اپیدمیولوژیک بررسی شود.
وی با بیان اینکه افراد باید به همان اندازه که این عضو حساس و دقیق است به حفظ سلامت آن اهمیت دهند، توضیح داد: در بعضی از افراد ریسک ابتلا به سرطان پانکراس بالاتر از سایر افراد است، از جمله کسانی که بین یک تا سه نفر از بستگانشان در خانواده دچار این بیماری است.
این فوق تخصص گوارش و کبد با اشاره به اینکه افراد مبتلا به بیماری هایی همچون پانکراتیت ارثی که بر اثر زمینه های ژنتیکی رخ می دهد ، ممکن است در سنین پایین دچار سرطان پانکراس شوند، گفت: بروز سرطان پانکراس زیر سن چهل تا پنجاه سالگی شیوع کمی دارد اما در بعضی از گروه های های ریسک، از ۳۰ سالگی نیز ممکن است سرطان پانکراس دیده شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: به افرادی که ریسک ابتلا به بیماری سرطان در آن ها بالاست، توصیه می شود با روش های غربالگری همچون اندوسونوگرافی و MRI نسبت به تشخیص زودرس سرطان اقدام کنند تا در صورت بروز در مراحل ابتدایی درمان شوند.
وی ادامه داد: علاوه بر زمینه های ارثی، یکی از علل پانکراتیت مزمن مصرف الکل است که خوشبختانه در کشور ما نسبت به کشورهای توسعه یافته شیوع پایینی دارد.
طلایی درباره اثر الکل بر پانکراس توضیح داد: الکل به مرور زمان با ایجاد تغییرات و آسیب های مکرر به بافت پانکراس احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
وی، سیگار را عامل محیطی دیگر افزایش احتمال بروز سرطان پانکراس عنوان کرد و تاکید کرد: مصرف سیگار ۱۰ تا ۲۵ درصد احتمال بروز سرطان پانکراس را افزایش می دهد.
طلایی با بیان اینکه قطع مصرف سیگار و الکل دو عامل مهم در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس است، گفت: چاقی و اضافه وزن که بسیاری از افراد به آن دچارند از دیگر عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به سرطان پانکراس است که باعث ایجاد دیابت نیز می شود.
وی یادآور شد: بیمارانی که دیابت دارند مستعد سرطان پانکراس اند و شیوع سرطان پانکراس در آنان دو برابر سایر افراد است.
طلایی یادآور شد: تمام نکات تغذیه ای که پزشکان به افراد مبتلا به دیابت توصیه می کنند، از جمله نخوردن غذاهای شیرین و حذف شیرین کننده های مصنوعی می تواند نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس داشته باشد.
وی درباره علائم بروز سرطان پانکراس توضیح داد: این بیماری خود را با علائمی مثل درد شکم بسیار شدید، بی اشتهایی، لاغری و زردی نشان می دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه متذکر شد: بیماری هایی مثل پانکراتیت مزمن که به علت مصرف الکل ایجاد می شود، نیز دارای علائمی مثل دردهای طاقت فرسا است.
وی درباره علائم اختلال در عمکرد بخش برون ریز پانکراس توضیح داد: اگر در ترشح آنزیم های لوزالعمده که به جذب مواد کربوهیدرات و چربی کمک می کند مشکل ایجاد شود، بیماران با علائمی مثل دفع چربی در مدفوع مواجه می شوند که باعث عدم جذب ویتامین های محلول در چربی می شود.
طلایی با تاکید بر ضرورت افزایش توجه به سلامت پانکراس، اظهار کرد: اگر بیماری به دلیل درد معده به پزشک مراجعه کرده و مورد آندوسکپی قرار گرفت اما توجیهی برای درد پیدا نشد، ضروری است که از نظر بروز اختلال در پانکراس مورد بررسی قرار گیرد.
وی، برای حفظ سلامت پانکراس توصیه کرد: باید سعی کنیم با رژیم غذایی مناسب و جلوگیری از چاقی ریسک بیماری های صفراوی را کاهش دهیم تا سنگ صفراوی کمتر تولید شود. زیرا حملات سنگ های صفراوی و دفع آن ها در لوزالمعده باعث آسیب های شدید می شود.
طلایی در ادامه با اشاره به نقش خواب در سلامت بدن، یادآور شد: تحقیقات نشان داده است ریسک دیابت در افرادی که کمتر از پنج ساعت در ۲۴ ساعت می خوابند افزایش می یابد و دیابت نیز ریسک سرطان پانکراس را افزایش می دهد.
وی، کنترل دیابت،پیشگیری از افزایش وزن و قطع مصرف الکل و سیگار را مهم ترین فاکتورهایی عنوان کرد که می توان با کنترل آن ها احتمال بروز بیماری های پانکراس را کاهش داد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان توصیه کرد: در مواردی که بیماری های ژنتیکی با ریسک بالا در افراد وجود دارد با روش های تشخیصی مثل آندوسونوگرافی و MRI می توانیم تشخیص زودهنگام انجام دهیم.
منبع: مهر
