ریزش مو ( آلوپسی )

دکتر شهزاد شیرزاد متخصص پوست و مو

1396.02.10

رشد مو در انسان پویاست ؛ موهای سر در مراحل متفاوتی از رشد هستند ( آناژن ، کاتاژن و تلوژن ) .
فاز آناژن مرحله رشد مو می باشد که% 90-85 تمام موها در فاز آناژن هستند و این مرحله تقریبا 3 سال به طول می انجامد .
فاز کاتاژن ، مرحله تبدیلی و آپوپتوز است .در حدود%5-3 موها در این مرحله به سر می برند .این محله 2-1هفته طول می کشد .
فاز تلوژن فاز استراحت است و %10-5 موها در این مرحله هستند.طول این مرحله تقریبا 3 ماه می باشد .
به طور طبیعی 100000 تار مو در سر وجود دارد .
تعداد متوسط ریزش مو در روز 150 – 100است .
ریزش مو یکی از مشکلاتی است که به جرات می توان گفت اکثر مردم دنیا با آن مواجه هستند.و برای درمان و یا جلوگیری از ادامه ریزش مو نیاز به مراجعه به متخصص پوست و مو می باشد. عوامل مختلفي مي توانند روي سيكل رشد مو اثر گذاشته و باعث ريزش موقت و يا دائمي شوند كه اصطلاحا به آن آلوپسي( alopecia ) گفته ميشود. علل عمده ريزش مو عبارتند از : آلوپسی آندروژنیک ، آلوپسي آندروژنتيک ، تلوژن افلوويوم و آلوپسي آرئا تا. از علل ديگر مي توان به مواردي مانند بيماريهاي تيروئيد، ديابت، كمبود تغذيه اي، بيهوشي عمومي و رژيم هاي سخت، مصرف دارو، اشعه، شيمي درماني، تماس با مواد شيميايي ، علل هورموني، اشكالات سيسم ايمني، بيماري پوستي موضعي يا سراسري، اسكار(جوشگاه) و استرس هاي فيزيولوژيك يا روحي – رواني اشاره نمود .
آلوپسی آندروژنیک ( کچلی با الگوی مردانه ) :
به صورت ریزش زود هنگام موها در نواحی حساس به آندروژن پوست سر می باشد .
آلوپسی، واکنشی فیزیولوژیک است که در مردان مستعد از لحاظ ژنتیکی در اثر آندروژن ایجاد می شود .این نوع آلوپسی هر زمان بعد از بلوغ ممکن است آغاز شود و معمولا هنگامی که فرد به دهه 40 زندگی می رسد ، کاملا بارز است .
یافته های پوستی :
فولیکول های ترمینال مو به فولیکول های ولوسی ( کرکی مانند ) تبدیل می شوند .
موهای بسیار نازک روشن و کرک مانند جایگزین موهای ترمینال می شوند که این موها کوتاهترند و قطر کمتری دارند.
در مردان ریزش مو معمولا در دو طرف پیشانی و وسط سر رخ می دهد به طوری که الگوی ریزش موها به شکل یک M پسرفت میکند .در زنان این وضعیت متفاوت است و بیشتر در نواحی مرکزی دچار ریزش مو می شوند.

آلوپسی آندروژنتیک در زنان ( الگوی زنانه ریزش مو ) :
ریزش مو در زنان شکایتی شایع بوده و ممکن است از نظر عاطفی برای بیمار بسیار ناراحت کننده باشد .آلوپسی آندروژنتیک در زنان شامل نازک شدگی شایع ، ارثی ، مرکزی و منتشر موهاست که در سنین پائینی آغاز می شود .
ریزش مو به صورت تدریجی می باشد.
عوامل متعددی از جمله خونریزی زیاد قاعدگی ، قطع ( داروهای ضد بارداری استروژنی ) یا مصرف ( داروهای ضد بارداری حاوی پروژستین های آندروژنیک و ... ) می توانند در ریزش مو دخیل باشند .
ریزش موها به صورت تدریجی و از قسمت مرکزی سر شروع شده و پسرفت خط رویش مو ایجاد میشود و پوست سر بیش از قبل مشهود می باشد .
به مرور زمان قطر موها نیز کاهش یافته که با دم اسبی کردن موها به وضوح دیده می شود . پهن شدن فرق سر به شکل درخت کریسمس در مواردی که ریزش مودر ناحیه جلو سر بیشتر از پس سر است دیده می شود .

تلوژن افلوویوم :
ریزش موی منتشر غیر التهابی بدون اسکار که معمولا به طور ناگهانی شروع شده و 5-3 ماه پس از یک استرس سیستمیک مانند زایمان ، یک بیماری شدید جسمی ، رژیم غذایی سخت ، استرسورهای شدید ، جراحی ، تب بالا و گاهی در واکنش به داروها ایجاد می شود . بیمار معمولا ریزش مو را به صورت ریزش دسته ای در هنگام دوش گرفتن یا شانه زدن توصیف می کند.

آلوپسی آرئا تا :
یک ریزش موی بدون اسکا ر است که اغلب شروع ناگهانی داشته و منطقه ای با حدود مشخص معمولا به شکل دایره یا بیضی را گرفتار می کند .
بیشتر در کودکان و بالغین جوان دیده می شود . در این اختلال ، به طور ناگهانی یک یا چند ناحیه 4-1سانتی متری دچار ریزش مو می شوند .امکان درگیری مژه ها و ریش و به ندرت سایر بخش های بدن وجود دارد .

ریزش تمام موی سر ( آلوپسی توتالیس ) بیشتر در افراد جوان دیده می شود .
ریزش تمام موهای بدن ( آلوپسی یونیورسالیس ) بسیار نادر است .
عامل آلوپسی آرئاتا معمولا استرس ذکر می شود ، اما شواهد کمی مبنی بر این امر وجود دارند .
بررسی های آزمایشگاهی در ریزش مو :
کشیدن موها یک تست ناخوشایند است که حداقل ده مو از پوست سر کشیده می شود .
تست های آزمایشگاهی برای رد سایر علل طبی ریزش مو عبارتند از : ارزیابی بیماریهای تیروئید ، فقر آهن و بیماریهای بافت همبند و بررسی سطح آندورژن خون .
درمان :
اولين خط درمان در هر دو جنس در آلوپسي آندروژنتيك ماينوكسيديل است كه در مردان در صورت استفاده همراه با ترتينوئين تاثير درماني بهتري دارد. داروي موثر ديگر در مردان فيناسترايد است. در مورد خانمها از درمانهاي كمكي مانند استروژن(قرصهاي جلوگيري از حاملگي)، يا اسپيرونولاكتون استفاده مي شود. داروهاي ديگري مثل سيپروترون استات، پروژسترون و فيناسترايد در خانمها و سايمتيدين و داروهاي گياهي در هر دو جنس هنوز توسط FDA تاييد نشده ولي مورد استفاده قرار مي گيرد. روش درماني ديگر جراحي يا پيوند مو است .
در آلوپسی آرئاتا در اغلب نواحی موها مجدد رشد کرده و نیازی به درمان وجود ندارد .در برخی مواقع می توان از تزریق استروئید های موضعی سود جست .