یائسگی یکی از مراحل طبیعی بدن بانوان است که در آن سطح هورمون استروژن و پروژسترون بدن بانوان کاهش مییابد. سن آغاز این دوره معمولاً بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی است. علائمی چون گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و نوسانات اخلاقی از جمله شایعترین علائم این دوره حسوب میشود. به طور کلی نمیتوان مانعی برای روند کاهش سطح این هورمونها در بدن ایجاد کرد. اما میتوان با یک برنامه درمانی مناسب و تغییرات سبک زندگی علائم آن را مدیریت کرد تا راحتتر وارد این دوره از زندگی شد. در ادامه دکتر عادله سجادی متخصص زنان توضیح میدهند.
یائسگی چیست؟
یائسگی مرحله طبیعی از زندگی هر زن است که با آغاز آن دوران باروری پایان مییابد. این دوران با کاهش تدریجی هورمون استروژن و پروژسترون در تخمدانها به وجود میآید و منجر به توقف قاعدگی و ناتوانی در باروری میشود. زمانی که بانوان پا به سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی میگذارند، علائم این دوره آرام آرام در آنها به وجود میآید. از شایعترین علائم آن نیز میتوان به گرگرفتگی، تغییرات خلق و خو و مشکلات خواب اشاره کرد که بر کیفیت زندگی بانوان تاثیر منفی میگذارد.
به طور کلی این دوره به معنای پایان دوران تولید مثل بانوان است و قابل پیشگیری نیست. تنها کاری که بانوان در این زمان باید انجام دهند، مراجعه به پزشک متخصص زنان و دریافت درمانهای مختلف برای مدیریت این دوران است.
علائم یائسگی چیست؟
همانطور که گفتیم این دوره بر اثر کاهش سطح هورمونهای جنسی از جمله استروژن و پروژسترون در بدن بانوان ایجاد میشود و کیفیت زندگی آنها را تحت الشعاع قرار میدهد. علائمی که در این زمان برای بانوان به وجود میآید، شامل تغییرات فیزیکی تا علائم روانی است و شدت آن در هر فردی متفاوت است. از جمله شایعترین علائم یائسگی که در این زمان برای بانوان ایجاد میشود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
· گرگرفتگی
· تعریق شبانه
· اختلال خواب
· خشکی واژن
· تغییرات اخلاقی
· کاهش میل جنسی
· نوسانات وزن
· ریزش مو
· کاهش تراکم استخوان
· نامنظم شدن و قطع دوران قاعدگی
علائم آغاز یائسه شدن کدام است؟
در پاسخ به این سوال که یائسگی با چه علائمی شروع میشود؟ باید بگوییم که تجربه این دوره در هر زنی متفاوت است. در برخی از بانوان ممکن است که این دوران به صورت ناگهانی و در زمان کوتاه رخ دهد و در برخی دیگر از بانوان علائم شدیدتری به وجود آورد. عوامل مختلفی بر روی سلامت تخمدانها تاثیرگذار است که نتیجه آن بر روی یائسگی مشخص میشود. سرطان یا هیسترکتومی، سبک زندگی نادرست مانند استعمال دخانیات، عدم رعایت بهداشت، ناحیه تناسلی و غیره میتواند بر روی تخمدانها نیز تاثیرگذار باشد.
به طور کلی علائمی که در قسمت فوق اشاره کردیم از همان ابتدای زمان کاهش سطح هورمونهای زنان به وجود میآید. شایعترین علائمی که در بدو آغاز یائسه شدن برای بانوان اتفاق میافتد شامل موارد زیر است:
· تعریق شبانه
· گر گرفتگی
· بینظمی قاعدگی
· لکه بینی
· خشکی واژن
· درد سینه
· تکرر ادرار
· مشکلات خواب
· نوسانات خلقی
· خشکی پوست
· درد هنگام رابطه جنسی
· کاهش میل جنسی
یائسگی از چه زمانی شروع میشود و تا چه زمانی آغاز میشود؟
شاید برای شما جالب باشد تا بدانید که اولین علائم تغییرات هورمونی بانوان ۴ سال قبل از آخرین قاعدگی آنها به وجود میآید. یعنی در چهار سال آخر قاعدگی، این دوره تحت تاثیر آغاز کاهش سطح هورمونهای جنسی قرار دارد. سن آغاز یائسگی را سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی میدانند. عوامل مختلفی مانند ژنتیک و سلامت تخمدان به زمان شروع این دوران کمک میکند. البته قبل از اینکه این دوره به طور کامل آغاز شود، بانوان وارد مرحلهای به نام پیش یائسگی میشوند. در این زمان هورمونها آرام آرام دچار تغییر میشود و علائمی را نیز برای بانوان به وجود میآورد.
همانطور که گفتیم زمان این دوره در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است. ممکن است این زمان از چند ماه آغاز و تا چند سال طول بکشد. برخی از بانوان ممکن است قبل از آغاز این دوره علائم آن را تجربه کنند و برخی دیگر مستقیماً یائسه میشوند. یک درصد از زنان قبل از ۴۰ سالگی این دوره را تجربه میکنند که پزشکان اصطلاحا به آن نارسایی زودرس تخمدان میگویند.
از این بخش بخوانید: همه چیز درباره کیست تخمدان و ناباروری
علت یائسه شدن زنان چیست؟
یائسه شدن یک فرایند طبیعی در بدن زنان است که در آن تخمدانها تولید هورمونهای استروژن و پروژسترون را کاهش میدهد. با کاهش سطح این هورمونها در بدن توقف قاعدگی و ناتوانی در باروری برای بانوان اتفاق میافتد. عوامل مختلفی میتواند بر زمان وقوع این مشکل تاثیر بگذارد. به طور کلی علت یائسگی میتواند هر یک از موارد زیر باشد:
· نوشیدن الکل و مصرف سیگار
· افزایش سن و کاهش طبیعی سطح هورمونها
· برداشت تخمدانها با جراحی هیسترکتومی
· شیمی درمانی و پرتو درمانی
· نارسایی اولیه تخمدان بر اثر ژنتیک یا بیماری
· ژنتیک و سابقه خانوادگی
تشخیص آن چگونه است؟
علائم یائسه شدن به اندازه کافی میتواند به تشخیص این مسئله کمک کند. اما برخی مواقع ممکن است که بانوان پیش از موعد یائسه شوند و دچار تردید شوند که آیا این علائم به معنی پایان دوران باروری آنها است یا بر اثر مشکل دیگری به وجود آمده است. پزشک در ابتدا برای شما آزمایش خون را تجویز میکند. آزمایش خون با بررسی هورمونهای زیر مشخص میکند که آیا یائسه شدهاید یا خیر.
· هورمون محرک فولیکول و استروژن: با یائسه شدن بانوان سطح هورمون محرک فولیکول افزایش پیدا میکند و سطح هورمون استروژن کم میشود.
· هورمون محرک تیروئید: کم کاری تیروئید علائمی مشابه با یائسه شدن به وجود میآورد. بنابراین زمانی که به پزشک مراجعه میکنید ممکن است ابتدا سایر عوامل را بررسی کند.
· هورمون آنتی مولرین: بدن شما این هورمون را در بافتهای تولید مثلی به وجود میآورد. با بررسی این هورمون پزشک میتواند در مورد ذخیره تخمک در تخمدانها اطلاعات لازم را کسب کند.
علاوه بر آزمایش خون، آزمایش بزاق و ادرار نیز میتواند به پزشک برای تشخیص این مسئله کمک کند.
درمان یائسگی کدام است؟
درمان یائسگی معمولاً شامل تسکین علائم و پیشگیری از بیماریهای مرتبط آن است. همانطور که گفته شد این تغییرات علائمی چون گرگرفتگی، خشکی واژن و تغییرات اخلاقی برای بانوان به وجود میآورد. یائسه شدن یک فرایند طبیعی است که درمانهای زیر میتواند به کاهش تاثیرات این دوره و بهبود کیفیت زندگی بانوان کمک کند. از جمله شایعترین درمانهای یائسگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
· هورمون درمانی
· استروژن موضعی برای جلوگیری از خشکی واژن
· داروهای ضد افسردگی
· گاباپنتین
· کلونیدین
· مکملهای ویتامینی
· درمان لیزری واژن
· مصرف مواد غذایی غنی از امگا ۳
همچنین ورزش منظم، تکنیکهای کاهش استرس و رعایت رژیم غذایی نیز به کاهش علائم آن کمک کند.
نتیجهگیری
یائسگی به معنای پایان دوران باروری بانوان است و با کاهش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون در بدن آنها به وجود میآید. از شایعترین علائم این دوران میتوان به تغییرات خلق و خو و گرگرفتگی اشاره کرد. بنابراین بانوان باید از سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی انتظار این دوران را بکشند. برای مدیریت این دوران و کاهش علائم این وضعیت، مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان به شما کمک میکند.
