بارداری خارج رحمی نوعی بارداری است که در آن تخمک بارور به رحم نمی‌رسد و در خارج از رحم لانه گزینی می‌کند. این نوع بارداری به لوله‌های رحم که رحم را به تخمدان متصل می‌کند، آسیب می‌زند. در چنین مواردی معمولاً تخمک در یکی از این دو لوله لانه می‌گزیند. علائمی که فرد هنگام این نوع بارداری تجربه می‌کند همانند بارداری طبیعی است؛ اما از نوع شدیدتر. یعنی در بارداری خارج از رحم ممکن است علائمی چون خونریزی واژن، درد شکم و لگن، یبوست یا اسهال برای فرد به وجود آید.
برخی مواقع نیز ممکن است علائمی چون غش کردن، خونریزی شدید، فشار شدید در لگن و غیره برای فرد به وجود بیاید که نیازمند بررسی اورژانسی است و می‌تواند نشان از پارگی لوله رحم باشد. تا پایان این وبلاگ از کلینیک دکتر عادله سجادی همراه ما باشید تا شما را با علائم بارداری خارج از رحم و نکات مهم در این خصوص آشنا کنیم.
بارداری خارج رحمی چیست؟
بارداری خارج رحمی یک نوع بارداری ناقص است که همانطور که از نامش پیداست در خارج از رحم اتفاق می‌افتد. به طور طبیعی در زمان بارداری پس از لقاح، تخمک بارور می‌شود و به داخل رحم می‌رود تا در آنجا به صورت طبیعی رشد کند. اما در شرایط غیر طبیعی تخمک به جای لانه گزینی داخل رحم، اغلب در خارج از رحم و در لوله فالوپ لانه گزینی می‌کند. اما احتمال ایجاد لانه گزینی در تخمدان، حفره شکمی و دهانه رحم نیز وجود دارد.
در حاملگی خارج از رحم پس از گذشت مدت زمانی، رشد و تکامل جنین متوقف می‌شود؛ زیرا تنها رحم است که با ساختار خود می‌تواند شرایط را برای رشد سالم جنین مهیا کند. برخی مواقع این نوع بارداری منجر به پارگی لوله فالوپ می‌شود و به خونریزی یا عفونت شدید منتهی می‌گردد.
از این بخش بخوانید: زیبایی واژن بدون عمل جراحی
علائم بارداری خارج رحمی چیست؟
در اوایل بارداری خارج از رحم، شما علائم متفاوتی نسبت به بارداری طبیعی را تجربه نمی‌کنید. هر علائمی که در این زمان برای فرد به وجود می‌آید، شبیه بارداری نرمال است و اصلاً قابل تشخیص نیست. این علائم مانند پریود نشدن، درد شکم، حالت تهوع، کاهش اشتها و حساسیت سینه‌ها است. با گذشت ۴ هفته از بارداری خارج از رحم علائم آن ظاهر می‌شود. علائم بارداری خارج رحمی بین هفته چهارم تا دوازدهم شامل موارد زیر است:
- عدم قاعدگی
- درد شکم
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- حساسیت سینه‌ها
- خونریزی واژن
- ترشحات آبکی و قهوه‌ای از واژن
- درد لگن
- خستگی و ضعف
- درد زیر شکم
- درد پایین کمر
- درد شانه و گردن
- تکرر ادرار
- یبوست
- اسهال
- احساس درد و ناراحتی هنگام اجابت مزاج
علائم پارگی لوله فالوپ رحم در صورت حاملگی خارج رحم
بارداری خارج از رحم منجر به پارگی یا ترکیدن لوله فالوپ رحم می‌شود. در این شرایط علائم پارگی لوله فالوپ شامل موارد زیر است:
- غش کردن
- خستگی
- سرگیجه
- فشارخون پایین
- درد لگن
- درد شانه
- درد زیر شکم
- فشار به مقعد و مشکل اجابت مزاج
زمانی که لوله رحم می‌ترکد، درد ناگهانی، شدید و تیز در یک سمت شکم احساس می‌شود. در این شرایط باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا نسبت به درمان این وضعیت اقدام نماید.
از این بخش بخوانید: آیا کیست تخمدان باعث ناباروری می‌شود؟
علل بارداری خارج رحمی چیست؟
دلیل اصلی بارداری خارج رحمی تخریب لوله فالوپ است که اجازه نمی‌دهد تخمک به درستی وارد رحم شود. از جمله دلایلی که منجر به آسیب دیدگی لوله رحم می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود زخم، التهاب یا چسبندگی لگن که معمولاً بر اثر عمل‌های جراحی گذشته در این ناحیه ایجاد می‌شود.
- بیماری عفونی جنسی که می‌تواند به لوله رحم آسیب وارد کند.
- داشتن تومور یا توده که منجر به مسدودی لوله رحم شود.
- به صورت ژنتیکی، مادر با یک لوله فالوپ نامناسب به دنیا می‌آید.
عواملی که احتمال ریسک حاملگی خارج از رحم را افزایش می‌دهد
عوامل مختلفی وجود دارد که می‌توانند شرایط را برای ایجاد چنین بارداری مهیا کند و ریسک این عارضه را افزایش دهد. از جمله:
- استعمال دخانیات به ویژه سیگار در بانوان
- سن بالای ۳۵ سال
- سابقه خطرناک از بارداری‌های قبلی
- ناباروری در گذشته
- بارداری با لقاح مصنوعی
- بارداری‌های دوقلو یا چند قلو
- اندومتریوز
- عمل توبکتومی یا بستن لوله‌های رحم
- استفاده از دستگاه IUD هنگام تشکیل لقاح
- سابقه بارداری خارج از رحم قبلی
اگر چند مورد از شرایط فوق را دارا باشید، احتمال ایجاد چنین بارداری در شما افزایش می‌یابد. حتی اگر هیچ یک از عوامل بالا در شما وجود نداشته باشد نیز در خطر حاملگی خارج از رحم هستید. می‌توان گفت ۵۰ درصد از بانوانی که چنین بارداری را تجربه می‌کنند هیچ یک از موارد فوق را نداشتند. بنابراین توصیه می‌کنیم که در صورت بارداری هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا وضعیت شما به طور کامل توسط پزشک بررسی شود.
از این بخش بخوانید: زایمان سزارین خصوصی
چگونه بارداری خارج رحمی را تشخیص دهیم؟
تفاوت میان علائم بارداری طبیعی و بارداری خارج از رحم می‌تواند شما را برای تشخیص این نوع بارداری کمک کند. اما قطعاً تشخیص نهایی این امر توسط پزشک متخصص و با استفاده از آزمایش‌های لازم امکان‌پذیر است. از جمله آزمایش‌هایی که برای تشخیص این نوع بارداری قابل انجام است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سونوگرافی واژن: آسان‌ترین روش تشخیص حاملگی خارج از رحم سونوگرافی اندواژینال است که از پروپ برای جستجوی تخمک بارور شده و محل لانه گزینی آن استفاده می‌شود. در این سونوگرافی پروپ از طریق واژن وارد بدن می‌شود و با امواج صوتی که از خود ساطع می‌کند، از دستگاه تناسلی شما تصویربرداری می‌نماید. این تصویر به پزشک این اجازه را می‌دهد تا تشخیص دهد که آیا تخمک در لوله‌های فالوب قرار دارد یا خیر.
- آزمایش خون: آزمایش خون برای تشخیص هورمون‌های بارداری HCG موثر است. در طول ۴۸ ساعت با فاصله دو بار از هم این آزمایش انجام می‌شود تا پزشک بتواند تغییرات این هورمون را در طول زمان مشخص کند. سطح این هورمون در بارداری خارج رحمی بسیار کمتر است و در طول دو روز افزایش آن پایین‌تر از حاملگی طبیعی است.
- جراحی کاوشی: در مواردی که هیچ یک از راهکارهای فوق برای تشخیص این بارداری مفید نباشد، پزشک با کمک جراحی کاوشی یا لاپاراسکوپی می‌تواند نسبت به تشخیص این مسئله اقدام کند. برای انجام این عمل پزشک سوراخ‌های ریزی بر روی شکم ایجاد می‌کند و لاپراسکوپ را از طریق این سوراخ به داخل بدن می‌فرستد تا مکان تخمک را پیدا کند. یکی از مزایای این روش می‌توان به امکان درمان بارداری خارج از رحم به صورت همزمان با تشخیص آن اشاره کرد.
راهکارهای درمان بارداری خارج رحمی
متاسفانه در این شرایط راهی برای نجات جنین وجود ندارد و پزشک ختم بارداری را اعلام می‌کند. این نوع بارداری برای سلامتی مادر خطرناک است و درد زیادی برای بانوان به همراه دارد. از جمله راهکارهای درمانی بارداری خارج رحمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت درد و استرس: در بیشتر مواقع بدن تخمک بارور را در خود حل می‌کند و نیاز به درمان خاصی نیست. در این شرایط فقط نیاز به مدیریت درد و استرس مادر است تا در صورت ناتوانی بدن برای حل تخمک، علائم خطرناکی از این بارداری عاید مادر نشود تا درمان‌های پزشکی آغاز شود.
- آمپول سقط جنین: اگر لوله رحم سالم باشد و زمان کمی از بارداری شما بگذرد، با کمک آمپول متوترکسات می‌توان به سقط جنین کمک کرد. یک تزریق این آمپول می‌تواند از رشد تخمک جلوگیری کند تا بدن در طول ۴ تا ۶ هفته به جذب تخمک کمک کند.
- جراحی: جراحی لاپاراسکوپی راهکار موثر دیگری است که به منظور سقط جنین قبل از رشد انجام می‌شود و موثرترین روش برای جلوگیری از این نوع بارداری در آینده است.
نتیجه‌گیری
بارداری خارج رحمی وضعیتی است که در آن تخمک به جای لانه گزینی در رحم در لوله فالوپ لانه می‌کند. این مسئله در ابتدا علائم خاصی برای فرد به وجود نمی‌آورد اما با گذر زمان علائم آن خود را نشان می‌دهد. در صورت بروز این علائم باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا نسبت به درمان این وضعیت اقدام نماید. دکتر عادله سجادی یکی از بهترین متخصصان زنان و زایمان در شیروان است که می‌تواند با استفاده از راهکارهای مناسب نسبت به درمان این وضعیت در شما اقدام نماید.
