کیست تخمدان وضعیتی است که بر اثر آن کیسه‌های پر از مایع و به صورت غیر طبیعی در داخل یک یا هر دو تخمدان بانوان به وجود می‌آید. این کیست بر اثر دلایل مختلفی به وجود می‌آید و ممکن است در ابتدا هیچ علائمی برای بانوان به وجود نیاورد؛ به همین دلیل تشخیص آن اندکی دشوار است. اما زمانی که این کیست علامت‌دار می‌شود، باید هرچه سریعتر نشانه‌های آن را شناسایی کرد و نسبت به درمان به موقع آن اقدام نمود.
برخی مواقع کیستی که در داخل تخمدان‌ها به وجود می‌آید درد و ناراحتی زیادی برای بانوان ایجاد می‌کند. به همین دلیل در وبلاگ دکتر عادله سجادی قصد داریم به این کیست و علائمی که در بانوان به وجود می‌آورد بپردازیم؛ تا پایان ما را همراهی کنید.
کیست تخمدان چیست؟
به تجمع کیسه‌های غیر طبیعی پر از مایع در داخل تخمدان‌ها کیست تخمدان می‌گویند. تخمدان‌ها بخشی از اندام تناسلی بانوان هستند که در هر چرخه قاعدگی یک تخمک آزاد می‌کنند و به باروری بانوان کمک می‌کنند. کیستی که در داخل تخمدان‌ها به وجود می‌آید ممکن است در یک یا هر دو تخمدان ایجاد شود و به شکل یک کیسه یا خوشه به وجود آید. این مشکل در میان بانوان بسیار رایج است و در هر سنی ممکن است که برای فرد به وجود آید.
گاهی مواقع در میان این کیست مواد دیگری به همراه خون یا مایعات داخلی بدن نیز وجود دارد. در ابتدای شکل‌گیری این کیست، علائمی برای بانوان به وجود نمی‌آورد و حتی ممکن است پس از چند ماه خود به خود بهبود یابد. اما برخی مواقع ممکن است که کیست‌های تخمدان علامت‌دار شود و درد و ناراحتی زیادی برای بانوان به وجود آورد.
از آنجایی که این کیست‌ها خطر خاصی برای بانوان ایجاد نمی‌کند، جای نگرانی ندارد؛ اما در موارد نادر ممکن است که تبدیل به توده‌های سرطان شود. به همین دلیل بسیار مهم است که بانوان علائم این کیست را شناسایی کنند و نسبت به درمان آن اقدام نمایند.
علائم کیست تخمدان کدام است؟
تخمدان‌ها در پایین شکم و در دو طرف رحم قرار دارند و بخشی از دستگاه تولید مثل بانوان محسوب می‌شود. برخی مواقع یک کیسه پر از مایع در داخل این تخمدان‌ها به وجود می‌آید که به آن کیست می‌گویند. در ابتدای امر ممکن است که این کیست هیچ گونه علائمی برای بانوان به وجود نیاورد و تشخیص آن را برای بانوان اندکی دشوار کند. اما در موارد شدیدتر که نیاز به بررسی و درمان دارد، ممکن است که علائم زیر برای بانوان به وجود آید.
از جمله مهم‌ترین علائم کیست تخمدان در بانوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نفخ شکم
- تورم شکم
- درد در روده‌ها
- درد لگن به ویژه در دوران قاعدگی
- رابطه جنسی دردناک
- دردهای خفیف در پایین کمر یا ران‌ها
- حساسیت در سینه‌ها
- پریود نامنظم
- احساس پر بودن شکم
- حالت تهوع
- اضافه وزن
- خونریزی غیرطبیعی از واژن
- تکرر ادرار
- مشکلات روده و مثانه برای تخلیه
در موارد شدیدتر ممکن است علائم زیر برای افراد به وجود آید:
- تب
- سرگیجه
- ضعف
- تنگی نفس و تنفس سریع
این علائم ممکن است بر اثر پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان به وجود آید و باید در سریع‌ترین زمان نسبت به درمان آن اقدام شود.
از این بخش بخوانید: جراحی همزمان لابیاپلاستی و تنگ کردن واژن
دلایل ایجاد کیست در تخمدان‌ها
دلایل مختلفی ممکن است که منجر به ایجاد کیست در داخل تخمدان‌ها شود. از جمله رایج‌ترین دلایل ایجاد کیست تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات هورمونی: رایج‌ترین دلیل ایجاد کیست‌های تخمدان مشکلات هورمونی یا مصرف داروهای خاص مانند کلومیفن است. در این شرایط معمولاً کیست‌ها خود به خود بهبود می‌یابد و نیاز به درمان خاصی ندارد.
- آندومتریوز: آندومتریوز وضعیتی است که سلول‌های اندومتریال در خارج از رحم فرد رشد می‌کند. بانوانی که به آندومتریوز مبتلا هستند نیز ممکن است شانس بیشتری برای ابتلا به کیست در تخمدان خود پیدا کنند. این نوع از کیست، قاعدگی و رابطه جنسی دردناک برای بانوان به وجود می‌آورد.
- بارداری: بارداری دیگر وضعیتی است که می‌تواند منجر به ایجاد کیست در تخمدان‌ها شود. این نوع از کیست در ابتدای بارداری در تخمدان‌ها به وجود می‌آید تا به تقویت رحم تا زمان تشکیل جفت کمک کند. اما متاسفانه برخی مواقع این نوع کیست تا پایان بارداری باقی می‌ماند و باید درمان شود.
- عفونت‌های شدید: ممکن است یکی از دلایل ایجاد کیست، عفونت‌های شدید لگنی باشد. این عفونت‌ها از طریق کانال واژینال به تخمدان‌ها سرایت پیدا می‌کنند و بیماری به وجود می‌آورد.
- سابقه قبلی: فردی که قبلاً تجربه کیست تخمدان را داشته باشد، احتمال ایجاد کیست مجدد در تخمدان او وجود دارد.
تشخیص کیست در تخمدان‌ها
به طور کلی تشخیص این نوع کیست با معاینه، نمونه برداری و برخی مواقع استفاده از تصویربرداری‌های چون ام آر آی مشخص می‌شود. افرادی که علائم این کیست را در بدن خود مشاهده می‌کنند باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند. در اولین اقدام پزشک با بررسی علائم بالینی آنها سعی در تشخیص کیست دارد. با وجود این کیست سطح هورمون‌هایی چون تستسترون، پرولاکتین، انسولین و غیره در بدن افزایش می‌یابد.
بنابراین زمانی که پزشک ناحیه لگن بیمار را مشاهده می‌کند می‌تواند به راحتی این کیست را در بدن او تشخیص دهد. پس از تشخیص ابتدایی برای تشخیص نوع مواد داخل کیست ممکن است که نیاز به انجام آزمایش و تست‌های لازم باشد. بهترین روش برای تایید وجود این کیست‌ها انجام سونوگرافی است که هیچگونه درد و ضرری برای فرد ندارد. استفاده از تصویربرداری‌های دیگر مانند سی تی اسکن یا ام آر آی نیز برای تشخیص این کیست به پزشکان کمک می‌کند.
درمان کیست تخمدان
روش‌های درمانی کیست تخمدان با توجه به محل این کیست، اندازه و نوع آن متفاوت است. پزشک متخصص زنان و زایمان با توجه به بررسی این موارد یکی از راهکارهای زیر را برای بیماران تجویز می‌کند:
- ورزش: ورزش‌های کششی مانند یوگا به کاهش درد بیماران کمک می‌کنند و عضلات لگن را تقویت می‌کند. این ورزش‌ها با تقویت بدن از بروز کیست در آینده نیز پیشگیری می‌نماید.
- درمان دارویی: استفاده از قرص‌های ضد بارداری یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان کیست در تخمدان‌ها است. پزشک با بررسی وضعیت بیماران این دارو یا داروهای مناسب دیگر را برای مقابله با کیست تجویز می‌کند. در مواردی که کیست‌های عملکردی در تخمدان‌ها به وجود آید با استفاده از قرص‌های ضد بارداری می‌توان آنها را کنترل و درمان کرد؛ یا از شکل‌گیری مجدد آنها پیشگیری نمود.
- جراحی: جراحی‌های ساده مانند لاپاراسکوپی و لاپاراتومی دیگر گزینه درمانی برای کیست‌های بزرگتر از ۱۰ سانتی‌متر است. در این عمل‌ها شکاف‌های کوچکی بر روی شکم و رحم ایجاد می‌شود تا کیست‌ها را از تخمدان خارج کنند.
به طور کلی برای درمان این نوع کیست باید حتماً به پزشک مراجعه کنید تا موثرترین راهکار درمانی را به شما ارائه دهد.
نتیجه‌گیری
کیست تخمدان وضعیتی است که بر اثر آن کیسه‌های پر از مایع در یک یا هر دو تخمدان به وجود می‌آید. در ابتدای شکل‌گیری، این کیست‌ها هیچ گونه علائمی از خود نشان نمی‌دهد؛ اما در صورت پیشرفت ممکن است برای بانوان درد و ناراحتی به وجود آورد.
در این شرایط باید هرچه سریعتر به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید تا نسبت به درمان این وضعیت اقدام کنید. از این رو چنانچه علائمی که در این مقاله برای شما بیان کردیم را داشتید، می‌توانید به کلینیک دکتر عادله سجادی مراجعه کنید تا نسبت به درمان وضعیت شما اقدام نماید.
