زایمان طبیعی زایمانی است که بر اساس حالت فیزیولوژیک مادر انجام می‌گیرد و نوزاد پس از تکامل از طریق دهانه رحم و کانال واژینال به دنیا می‌آید. مدت زمان این زایمان در هر مادری با مادر دیگر متفاوت است؛ اما به طور کلی از آغاز درد مادر تا هنگام خروج جفت، تقریباً به ۱۲ تا ۱۴ ساعت زمان نیاز است. البته این زمان در برخی مادران کوتاه‌تر و در برخی دیگر طولانی‌تر است. برای اینکه بدانید به چقدر زمان نیاز است تا بتوانید زایمان طبیعی انجام دهید تا انتها این مقاله از سایت دکتر عادله سجادی را همراهی کنید.
مراحل زایمان طبیعی چیست؟
به طور کلی روند انجام زایمان در مادرانی که قصد دارند به صورت طبیعی فرزندان خود را به دنیا بیاورند، روند یکسانی است. اما ممکن است در هر مرحله از این زایمان، مادر شرایط زمانی متفاوتی را تجربه کند. به طور کلی مراحل زایمان طبیعی در هر مادر شامل موارد زیر است:
شروع درد فعال
زمانی که نوزاد به تکامل می‌رسد و آماده خروج از رحم می‌شود، هنگام زایمان فرا می‌رسد. اولین مرحله از زایمان به صورت طبیعی، شروع درد فعال برای مادران است که به معنی آغاز باز شدن دهانه رحم می‌باشد. این مرحله به آرامی انجام می‌شود و هر چقدر سرعت آن بیشتر شود و رحم بازتر شود، درد مادر افزایش می‌یابد. این دردها به صورت منظم و متناوب رخ می‌دهد و فواصل آن بین ۵ تا ۲۰ دقیقه است که رفته رفته این فواصل کوتاه‌تر نیز می‌شود. در این مرحله مادران باید استرس را از خود دور کنند و با تنفس عمیق و اقداماتی چون قدم زدن به کاهش درد خود کمک نمایند.
فاز فعال زایمان طبیعی
در مرحله دوم، مادران وارد فاز اصلی زایمان می‌شوند و باید بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنند. در این مرحله دهانه رحم با سرعت باز می‌شود و نیاز به تلاش مادر برای پیشروی فرایند زایمان دارد. دردهای مادر در این مرحله بسیار شدیدتر و با فواصل کوتاه‌تر اتفاق می‌افتد و مادر باید با هر انقباض رحم زور بزند تا دهانه رحم بیشتر باز شود و فرایند زایمان آغاز شود. به طور کلی این مرحله به تلاش زیاد مادر و زمان زیادی نیاز دارد تا بدن مادر آماده زایمان شود.
تولد نوزاد
زمانی که دهانه رحم به طور کامل و به قطر ۱۰ سانتی‌متر باز شود، زمان زایمان آغاز می‌شود. در این شرایط است که نوزاد می‌تواند از رحم خارج شود و پا به دنیا بگذارد. مادران باید با استفاده از قوانین فیزیکی و به کمک عضلات شکمی و لگنی خود به خروج نوزاد از رحم و پیشروی تولد نوزاد کمک کنند. کادر پزشکی نیز به مادر کمک می‌کند تا تنفس خود را درست انجام دهد تا درد کمتری در این مرحله تجربه کند.
خروج جفت
پس از تولد نوزاد باید جفت نیز از رحم مادر خارج شود. بعد از اینکه نوزاد از رحم خارج شد حدود 30 دقیقه طول می‌کشد تا رحم با انقباضات آرام‌تر و درد کمتر جفت را خارج کند. جفت باید به طور کامل از رحم مادر خارج شود و هیچ اثری از آن در رحم باقی نماند تا مشکلاتی چون عفونت برای مادر به وجود نیاید. چنانچه قسمتی از جفت در رحم باقی بماند پزشکان با استفاده از روش‌هایی چون ماساژ، دارو یا حتی در برخی مواقع عمل جراحی بقایای جفت را از رحم خارج می‌کنند.
زایمان طبیعی به چقدر زمان نیاز دارد؟
به طور دقیق نمی‌توان به این سوال پاسخ داد که زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد؟ باید بدانید وقتی صحبت از انجام زایمان به صورت فیزیولوژیک و طبیعی می‌شود، به طور کلی اینکه از هنگام آغاز فاز پنهان زایمان تا خروج جفت در هر مادر به چقدر زمان نیاز دارد، به عوامل مختلفی بستگی دارد. شرایط بدنی مادر، شرایط قرارگیری نوزاد و شدت باز شدن دهانه رحم همگی جزء عوامل موثر بر مدت زمان این زایمان است.
هر چقدر مادر در طول بارداری بدن خود را برای زایمان آماده کند، از تمرینات مخصوص زایمان طبیعی که پزشک متخصص زنان به مادران آموزش می‌دهند، استفاده کنند و دوره نهان زایمان خود را زودتر بگذرانند، قطعاً مدت زمان این زایمان کوتاه‌تر می‌شود.
اما اگر مادر آماده انجام زایمان نباشد و از وقت زایمان او بگذرد، یا حتی مشکلاتی چون فشار خون بالا برای مادر به وجود آید، پروسه زایمان طولانی‌تر می‌شود و حتی بیشتر از ۱۲ ساعت به طول می‌انجامد.
عوامل موثر بر مدت زمان زایمان طبیعی
از جمله عوامل موثر بر مدت زمان زایمان طبیعی شامل موارد زیر است:
- سابقه زایمان: اولین زایمان اگر به صورت طبیعی اتفاق بیفتد ممکن است به زمان بیشتری نسبت به زایمان‌های بعدی مادر نیاز باشد.
- دریافت دارو القایی: برخی مواقع روند انجام زایمان به صورت طبیعی اتفاق نمی‌افتد و پزشکان با کمک داروهای القایی به زایمان مادر کمک می‌کنند. این داروها می‌توانند سرعت زایمان را بالا ببرد؛ البته برخی مواقع مصرف داروهای ضد درد و بی‌حسی می‌تواند روند زایمان را طولانی‌تر کند.
- اندازه دور سر جنین: دور سر جنین نیز بر روی مدت زمان انجام این زایمان تاثیرگذار است. هر چقدر که دور سر جنین بزرگتر باشد، به افزایش مدت زمان زایمان منجر می‌شود. در مواردی که بر اثر بیماری‌های مغزی دور سر جنین به صورت غیر طبیعی افزایش یابد، امکان انجام زایمان به صورت طبیعی برای مادر وجود ندارد.
- اضافه وزن مادر: مادرانی که دچار اضافه وزن زیادی هستند و شاخص توده بدنی آنها بیش از ۴۰ است، زمان بیشتری را باید برای زایمان بگذرانند. این مادران در خطر توقف روند زایمان و انجام زایمان سزارین نیز قرار می‌گیرند.
- وضعیت قرارگیری مادر: اینکه در هر مرحله از زایمان مادر چگونه قرار می‌گیرد و پوزیشن او چگونه است بر روی زمان مراحل زایمان بسیار تاثیرگذار است. برخی از حالت‌های قرارگیری مادر می‌تواند بر روی زایمان آسان‌تر و سریعتر تاثیرگذار باشد.
- زایمان طبیعی خصوصی: زایمان طبیعی خصوصی می‌تواند مدت زمان زایمان را کاهش دهد. در این نوع زایمان پزشک متخصص زنان به طور کامل کنار مادر حضور دارد و می‌تواند با کمک تکنیک‌های خاص دردهای زایمان مادر را کاهش دهد و به تسریع روند زایمان کمک کند.
- ·آمادگی مادر: انجام ورزش‌های دوران بارداری و آمادگی مادر برای زایمان می‌تواند بر روی افزایش سرعت زایمان تاثیرگذار باشد.
راه‌های کاهش درد زایمان
در طول فرایند زایمان، مادر درد زیادی را احساس می‌کند که با استفاده از راهکارهای زیر می‌توان به کاهش درد زایمان طبیعی کمک کرد:
- تنفس شکمی و عمیق
- آب درمانی
- انجام ورزش در دوران بارداری
- انجام تمرینات کگل در دوران بارداری
- ماساژ شکم با روغن‌های طبیعی
- استفاده از کیسه آب گرم بر روی شکم، کمر، پرینه و کشاله ران
- گوش دادن موسیقی آرامبخش
- تحرک و قدم زدن
- استفاده از تکنیک‌های کاهش درد
نتیجه‌گیری
مدت زمان زایمان طبیعی در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. به طور کلی این فرایند چهار مرحله دارد که ممکن است از آغاز درد مادر تا هنگام خروج جفت به حدود ۱۲ الی ۱۴ ساعت زمان نیاز باشد. مراجعه منظم به پزشک متخصص زنان و کنترل وضعیت مادر می‌تواند زمان انجام این زایمان را کوتاه‌تر کند. بنابراین اگر دوران بارداری خود را می‌گذرانید با حضور در کلینیک دکتر عادله سجادی می‌توانید تایم زایمان خود را کوتاه‌تر کنید و از تولد نوزاد خود لذت ببرید.
