استریلیزاسیون یا سترون سازی به فرآیندی اتلاق می شود که انواع میکروب ها نظیر باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و... از بین می روند. حال ممکن است سترون سازی روی یک سطح باشد یا در یک محیط. این روش برای بسیاری از موارد مانند صنایع غذایی، صنعت آرایشی و بهداشتی، محیط های پزشکی، صنعت داروسازی، تجهیزات پزشکی و... مورد استفاده قرار می گیرد. استریلیزاسیون طبیعتاً برای موارد مرتبط با پزشکی اهمیت دو چندان پیدا می کند. از همین رو قصد داریم تا در ادامه این مقاله به فرآیند سترون سازی در تجهیزات پزشکی بپردازیم و از نحوه انجام صحبت کنیم.
استریلیزاسیون چیست؟
سترون سازی شامل فرآیندهایی است که تمامی میکروارگانیسم ها مانند باکتری، ویروس، قارچ ها و اسپورها از بین برده می شوند. به صورت خلاصه استریل کردن موجودات میکروسکوپی زنده را از بین می برد تا از ایجاد یا انتقال بیماری و عفونت ها پیشگیری شود. در مواردی استریلیزاسیون به جای ضد عفونی کردن استفاده می شود؛ در صورتی که این دو مفهوم کاملاً با هم متفاوت هستند و ضد عفونی می تواند یک اقدام پیش از سترون سازی باشد. به طور کلی برای اطمینان بیش تر سه مرحله زیر را برای استریل کردن به کار می گیرند:
- تمیز کردن: اولین مرحله تمیز کردن محیط و وسایل پزشکی از آلودگی های ظاهری مانند چرک، مایعات اضافی، خون، گرد و غبار و.... است. انجام استریل بدون تمیز کردن بی اثر است و حتی می تواند باعث پخش میکروارگانیسم ها شود.
- ضد عفونی کردن: گام بعدی ضد عفونی کردن تجهیزات و محیط است که به روش های متفاوتی انجام می شود. این کار به منظور کاهش میکروارگانیسم صورت می گیرد.
- استریل کردن: استریل کردن تجهیزات به طور کامل میکروارگانیسم ها را نابود می کند و دیگر دغدغه انتقال یا ایجاد عفونت و بیماری در حین جراحی، بانداژ و... وجود ندارد. البته استریلیزاسیون با توجه به نوع تجهیزات انجام می شود. به عنوان مثال ممکن است یک قطعه در دمای پایین استریل شود اما قطعه دیگر در دمای بالا. بنابراین روش مورد استفاده برای استریل کردن پک جراحی یکبار مصرف با ابزار جراحی فلزی متفاوت است.
نحوه انجام استریلیزاسیون
سترون سازی انواع گوناگونی دارد و با توجه به هزینه، نوع ابزار، میزان آلودگی و حساسیت آن تعیین می شود. مثلاً برای تجهیزاتی که به گرما حساس هستند، از روش حرارت استفاده نمی شود. استریل کردن تجهیزات به وسیله حرارت، مواد شیمیایی و پرتو انجام می گیرد.
سترون سازی حرارتی
حرارت یکی از پر کاربردترین روش های سترون سازی محسوب می شود که به دو صورت خشک یا مرطوب قابل انجام است:
- حرارت خشک: این نوع انتقال حرارت در زمان طولانی تری و دمای بسیار بالا انجام می شود و برای تجهیزاتی اعمال می شود که نسبت به رطوبت حساسیت دارند. دستگاه فور، شعله مستقیم یا سوزاندن برای استریلیزاسیون حرارت خشک به کار گرفته می شوند. مکانیسم حرارت خشک شامل اکسیداسیون، تخریب دیواره های سلولی و خشک کردن میکروب ها یا از بین بردن ساختار آن ها است. ظروف شیشه ای و ابزارهای فلزی جراحی با همین روش استریل می گردند.
- حرارت مرطوب: حرارت دهی با استفاده از بخار آب و گرمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد به تجهیزات اعمال می شود. این روش استریلیزاسیون از نفوذ پذیری بیش تری برخوردار بوده و می تواند با رفتن به عمق ماده عوامل میکروب زا را نابود کند. اتوکلاو یکی از رایج ترین دستگاه ها برای حرارت مرطوب است اما تکنیک های دیگری مثل جوشاندن، تندالیزاسیون و.... وجود دارد.
سترون سازی شیمیایی
در این نوع از استریلیزاسیون تجهیزات را برای مدت مشخصی در محلول های شیمیایی می گذارند تا عوامل میکروارگانیسم از بین بروند. سترون سازی شیمیایی برای موادی کاربرد دارد که در مقابل حرارت مقاوم نیستند یا قابلیت استریل با سایر روش ها را ندارند. تجهیزات یک بار مصرف مثل سرنگ، سوزن، برخی از ابزارهای جراحی و آندوسکوپ ها با مواد شیمیایی استریل می شوند. از مواد شیمیایی به اشکال مایع یا گاز برای استریل بهره می گیرند. پراکسید هیدروژن، الکل ها، گلوترالدهید، اتیلن اکساید، پلاسما و فرمالدهید نمونه هایی از مواد شیمیایی برای استریلیزاسیون به شمار می آیند.
سترون سازی تابش
یکی از روش های بسیار دقیق است که با تخریب ساختار DNA و RNA میکروارگانیسم ها موجب نابودی کامل آنان می شود. پرتوها به دو دسته یونیزان و غیر یونیزان تقسیم بندی می شوند. از آنجایی که پرتوهای یونیزان (گاما و ایکس) دارای نفوذ پذیری بیش تری هستند، برای تجهیزات پزشکی کاربرد بیش تری دارد. این پرتوها با RNA و DNA واکنش نشان می دهند و میکروارگانیسم ها را می کشند. با اینکه سرعت استریلیزاسیون با پرتو بالا است و به عمق ماده نفوذ پیدا می کند اما هزینه بالایی دارد و به تجهیزات ایمنی نیاز دارد. تجهیزات یک بار مصرف مانند پک جراحی یکبار مصرف از مهم ترین مواردی هستند که با پرتو استریل می شوند.
چرا استفاده از پک جراحی یکبار مصرف توصيه می شود؟
پک جراحی یکبار مصرف که در انواع مختلف تولید می‌شود بسته هایی است که تمام ابزار مورد نیاز جراحی مربوطه را در خود جای داده‌است. دلایل استفاده از این پک ها شامل موارد زیر است:
- بسته بندی اتوماتیک و بدون دخالت دست: از آنجا که پک جراحی یکبار مصرف با بدن بیمار در حین جراحی تماس مستقیم دارد، حتماً به صورت استریل استفاده می شود. به همین منظور، استریل اجزای آن به صورت اتوماتیک، بدون دخالت دست و با گاز اتیلن اکساید و اشعه گاما انجام می گردد.
- صرفه جویی در هزینه و زمان: کارشناسان مدیریت هزینه معتقدند استفاده از پک های جراحی یکبار مصرف، نقش مهمی در افزایش کیفیت درمان ها و حذف ضایعات دارد. قیمت پک جراحی بسته به اقلام به کار رفته در آن و همچنین کیفیت متغیر خواهد بود.
- سفارشی سازی براساس نیاز مصرف کننده: امکان تولید پک جراحی یک بار مصرف بنابر درخواست مراکز پزشکی وجود دارد.
خرید پک جراحی یکبار مصرف از شرکت تایان
شرکت صنایع پزشکی تایان طب خاورمیانه در حوزه تولید محصولات پزشکی فعال است. این شرکت با بیش از ۲ دهه سابقه فعالیت، همواره با شناسایی نیازهای روز بازار گامی بلند برای ارائه خدمات پزشکی برداشته است. برای تهیه اقلام پزشکی همچون اینسیژن فیلم، کاغذ بسته بندی استریل، پک جراحی یکبار مصرف و... می توانید به صورت تلفنی با این شرکت ارتباط گرفته و یا فرم ثبت سفارش را در سایت شرکت تایان طب خاورمیانه پر کنید.
آدرس و تلفن:
دفتر مرکزی: تهران، خیابان شریعتی، بالاتر از تقاطع میرداماد، خیابان زیبا، پلاک ۵۴، واحد ۵
۰۲۱۲۲۸۹۹۱۴۲-۳ و ۰۹۹۱۲۹۰۲۹۱۳
