كليد هاي تغذيه اي براي رشد و تكامل در نوزادي ،شيرخواري و كودكي
از مهمترين زمان هاي بستر ساز رشد و تكامل طبيعي كودكان و نوزادان از نظرتغذيه طي پنج سال اول زندگي كودك دلبند است .
از طرفي اين پنج سال ابتدايي براي والدين نيز جز سخت ترين دوران پرورش كودك محسوب مي گردد.
در اين يادداشت نكات اصلي راهنماي والدين طي پنج سال اول زندگي كودك از نظر تغذيه اي و كمك به وزنگيري ارائه مي گردد:
١-نمودار رشد هركودك مختص به خود اوست و معيار اصلي پايش رشد مي باشد.به والدين اكيدا توصيه مي شود از مقايسه ويژگي هاي رشدي مثل وزن ،قد و دور سر فرزند خود با كودكان ديگر خودداري نمايند.
٢-در پايش رشد علاوه بر وزن و قد فعلي (پايش نقطه اي)بررسي سير رشد يعني منحنی نمودار رشد افزايش وزن و قد از بدو تولد تا زمان معاينه مورد نظر نيز اهميت فراوان دارد.
٣-بهترين زمان شروع غذاي كمكي پايان شش ماهگي است مگر در موارد خاص كه باتجوبز پزشك متخصص صورت گرفته باشد.پس از والدين تقاضا مي شود در اين مساله تعجيل ننمايند.
٤-قطره مولتي ويتامين از هفته اول زندگي و قطره اهن از ابتداي ماه هفتم بايد آغاز شود .هيچ عذري براي عدم شروع يا قطع اين مكمل پذيرفته نيست ،چرا كه باعث اشكالات بسيار مهم و خطرناك در تكامل شيرخوار و نوزاد و بروز يا زمينه سازي بيماري هاي مختلف مي گردد .
نكته١:اگر والدين به هردليل با مصرف مكمل هاي فوق با كودك مشكل دارند حتما ضمن مشورت با پزشك متخصص كودكان از موارد جايگزين استفاده كنند تا رشد كودك دچار آسيب نگردد.
نكته ٢:از بين مكمل هاي آهن موجود در بازار دارويي تنها عده معدودي مقدار آهن معدني كافي مورد نياز شيرخواررا دارند بنابراين از والدين خواسته مي شود كه بدون اشنايي لازم از مكمل هاي آهن دار استفاده ننمايند .
٥-بجز موارد بيماري مشخص يا تشخيص كمبود ماده اي خاص در معاينه يا آزمايشات نيازي به مكمل ديگري جز موارد مشخص ذكر شده نيست.
٦-رشد و تكامل مناسب كودك با صرف زمان كافي توسط والدين ،داشتن تنوع و ضمن رعايت ممنوعيت ها خصوصا در سال اول زندگي ممكن است و هيچ دارويي كه به تنهايي باعث رشد بشود مگر در تبليغات وجود ندارد
٧-از سال دوم زندگي به بعد خصوصا از نيمه دوم آن رشد كودك برپايه غذاي سفره است (با رعايت موارد ممنوع)و بايد بر مبناي سه وعده غذاي اصلي و دو ميان وعده مي باشد.
٨-مكمل ها و داروهاي معروف به تقويتي همانگونه كه از نام آن نيز پيداست نقش كمكي و تكميل كننده در كنار تغذيه مناسب كودك دارند،و بدون وجود تغذيه مناسب باعث تغييرات خاصي در تكامل و رشدنمي شوند.
تجويز مكمل بايد در صورت لزوم توسط پزشك و معاينه و بررسي وضعيت رشد
باشدوهركودك به مكمل متناسب با وضعيت خود نيازمند است
٩- استفاده از جايزه براي تشويق به غذا خوردن كودك توصيه نمي گردد.
١٠-توجه ،تمركز و اصرار بيش از حد به خوردن غذا از طرف والدين به كودك اثر معكوس داشته و كودك به دليل لذت بردن از در معرض توجه بودن ناشي از آن معمولا در رفتار اجتناب از خوردن خود بيشتر اصرار خواهد كرد.
١١-بهترين روش براي تغذيه كودكان بعد از يك و نيم سالگي اين است كه وعده هاي غذايي در ساعت هاي بخصوص و مناسب و به قدر كافي از نظر زماني در اختيار كودك باشد و اصرار صورت نگيرد و بعد از آن تا وعده يا ميان وعده بعدي چيزي داده نشود.
١٢-كودكان نازنين لوح هاي شفاف نانوشته و سفيد هستند،رفتارهاي آنان از جمله رفتار تغذيه اي آنان آينه نوع رفتار والدين مي باشد .به والدين توصيه مي شود كه در پرورش اين رفتار با نهايت دقت رفتار نمايند.
در آموزش هاي آينده نكات ديگري در مورد روش هاي بهبود تغذيه و تكامل رشد كودكان را با شما والدين محترم در ميان خواهيم گذاشت
دكتر بابك خطي
متخصص كودكان و نوزادان در رشد و تکامل
