هنگامیکه انسولین برای اولین بار در سال 1921 کشف شد انقلابی دردرمان دیابت بوجود آمد، بعد از آن مرگ بر اثر دیابت واژه ی فراموش شده ای گردید و برای اولین بار در افراد دیابتی امید به زندگی طولانی تر شد.
انسولین درمان دیابت را تغییر داد و برای دهه های متوالی تنها داروی در دسترس برای افراد دیابتی محسوب می شد. سپس یک مینی انقلاب دیگر درمعرفی اولین داروی خوراکی غیر انسولینی برای درمان دیابت شامل متفورمین و داروهای گروه سولفونیل اوره اتفاق افتاد.
امروزه متفورمین اولین دارویی است که پزشکان معمولاً برای درمان دیابت نوع 2 برای بیمارانی که نیاز به مصرف دارو دارند، تجویز می کنند. از آنجائیکه متفورمین در همه ی بیماران به اندازه ی کافی موفق نبود دانشمندان درصدد یافتن درمانهای جدید بودند. برخی افراد با وجود مصرف این داروها همچنان در کنترل قندخون وهموگلوبین A1Cخود مشکل داشتند.
در سالهای اخیر درمانهای جدیدی برای درمان بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 معرفی شدند. در سال 2005 سازمان غذا و داروی آمریکا دو داروی غیر انسولینی تزریقی بنام pramlintideیا Symlinو exenatideیا Byettaرا تایید نمود،سپس درسال 2010 این سازمان دارویliraglutideیا Victozaرا نیز تایید کرد.
برخلاف انسولین که مقدار قند خون را از طریق کشیدن گلوکز از جریان به داخل سلولها خود کاهش می داد این داروها سبب آزاد شدن بیشتر انسولین یا بهبود عملکرد انسولین برای کنترل قندخون می شوند.
در ادامه این سه نوع داروی تزریقی و نحوه ی عملکرد آنها را به شما معرفی می کنیم.
Pramlintide (Symlin)
Symlinچیست؟
Symlinنوع مصنوعی هورمون amylinاست که همراه با انسولین درهنگام بالا بودن قندخون در پانکراس ساخته و ترشح می شود.
چه کسانی از این دارو می توانند استفاده کنند؟
داروی amylinبرای افرادی طراحی وتولید شده است که قادر به کاهش مقدارهموگلوبین A1Cخود توسط مصرف سایر داروها به زیر 7 درصد نیستند .این دارو برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که انسولین تزریق می کنند و افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که تنظیم قند خونشان با تزریق انسولین ، داروی سولفونیل اوره یا متفورمین یا هر دو انجام می شود، تایید شده است .
دوز مصرف Symlinچه مقدار است؟
بیمار باید داروی Symlinرا با انسولین بعد از غذا تزریق نماید. این دو دارو با کمک یکدیگر در پایین آوردن مقدار قند خون موثرند .Symlinهمچنین سبب کند شدن هضم غذا در بدن می شود در نتیجه مقدار قند کمتری وارد جریان خون می گردد. این دارو علاوه بر کنترل مقدار هموگلوبین A1Cبه کاهش اشتها وکاهش مصرف غذا نیز کمک می کند.
تأثیرات جانبی دارو
شایع ترین تأثیر جانبی مصرف این دارو حالت تهوع ، درد معده ، اسهال واستفراغ است. شروع مصرف این دارو از دوز کم وافزایش تدریجی آن می تواند به مقابله با حالت تهوع در بیمار کمک کند. چنانچه دوز انسولینی که تزریق می شود تنظیم نشده باشدSymlinمی تواند سبب افت قند خون یا هیپوگلایسمی شود .
Exenatideیا(Byetta)چیست؟
کشف این داروی دیابت از یک منبع عجیب یعنی از بزاق مارمولک بزرگی بنام Gilaانجام شد، Byettaدرحقیقت نوع سنتزی هورمونی بنامGLP-1یا پپتید شبه گلوکاگون -1است که در بزاق مارمولک بزرگ Gilaیافت می شود. روده ی انسان بطور طبیعی هنگام خوردن غذا این هورمون را ترشح می کند.
چه کسانی می توانند از این دارو استفاده کنند؟
این دارو تنها برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 تایید شده است.
چه دوزی از این دارو باید استفاده شود؟
این دارو بعد از خوردن غذا باید تزریق شود، داروی Byettaسبب می شود سلولهای بتا در پانکراس مقدار بیشتری انسولین ترشح کرده و سبب حرکت مولکولهای قند از جریان خون به داخل سلولها شود. این دارو همچنین سبب کاهش تولید هورمونی بنام گلوکاگون می شود که بطور طبیعی سبب آزاد شدن مولکولهای قند ذخیره شده درکبد می گردد. Byettaبا ایجاد این اثرات می تواند به کاهش وزن و تنظیم مقدار هموگلوبین A1Cکمک کند.
تأَثیرات جانبی این دارو چیست؟
شایع ترین تأثیر مضر جانبی این دارو همانند داروی Symlinعبارتست از حالت تهوع، اسهال سردرد و استفراغ. این تأثیرات معمولاً یکماه پس از شروع درمان از بین می روند . التهاب پانکراس یا پانکراتیت یکی دیگر از تأثیرات احتمالی مضر این دارو می باشد.
سازمان غذا وداروی آمریکا گزارشاتی درمورد نارسایی کلیوی دربیماران تحت درمان با Byettaدریافت کرده است . درمطالعات جانوری ،Byettaسبب بروز سرطان تیروئید دربرخی از موشها و موشهای صحرایی شده است اما متخصصین هنوز نمی دانند که این دارو چنین تأثیر مشابهی برانسان داشته باشد.
Liraglutide (Victoza)
Victozaچیست؟
ویکتوزا نیز جزو گروه دارویی مشابه با Byettaاست وتقریباً مشابه با عملکرد هورمون GLP-1عمل میکند. این دارو که تنها یکبار در روز استفاده می شود به بدن درترشح مقدار بیشتر انسولین کمک کرده وسبب حرکت مولکولهای قند از جریان خون به درون سلولها می شود.
چه کسانی می توانند ازاین دارو استفاده کنند؟
مصرف ویکتوزا برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 تایید شده است این دارو را می توان بصورت ترکیبی با داروی متفورمین یا داروی سولفونیل اوره مصرف نمود.
چه دوزی از دارو باید استفاده شود؟
ویکتوزا شبیه به Byettaاست این دارو سبب می شود میزان آزاد شدن انسولین توسط سلولهای بتا افزایش یافته و به کنترل قند خون کمک می کند. این دارو همچنین آزاد شدن گلیکوژن را از کبد کاهش می دهد. ویکتوزا به کنترل وزن و مقدار هموگلوبین A1Cکمک می کند.
تأثیرات جانبی مصرف ویکتوزا چیست؟
شایع ترین تأثیرات جانبی مصرف این دارو حالت تهوع، اسهال وسردرد است. التهاب پانکراس (پانکراتیت) یکی دیگر از عوارض احتمالی مصرف این دارو است . همچنین درمطالعات حیوانی مصرف این دارو با سرطان تیروئید در برخی موشها و موشهای صحرایی مرتبط اعلام شده است اما هنوز مشخص نیست چنین اثری را در انسان نیز ایجاد کند.
