دکتر عزیزالله یوسفی
فوق تخصص گوارش کودکان
ویتامین ها ومینرال ها
مینرال ها در حدود 5% مواد غذایی انسان را تشکیل می دهند و برای رشد وعملکرد طبیعی بدن لازم و ضروری می باشند.
Macrominerals: ماکرومینرال ها به مینرال هایی گفته می شود که نیاز روزانه بدن یک فرد بالغ بیشتر از 100 میلی گرم در روز می باشد و یا کمتر از 1% وزن بدن را تشکیل می دهند که شامل سدیم ، پتاسیم ، کلسیم ، منیزیم، فسفر و کارمی باشد.
Trace elements: مینرال هایی هستند که نیاز روزانه بدن یک فرد بالغ بین 1 تا 100 میلی گرم در روز می باشد و یا کمتر از 01% از وزن بدن را تشکیل می دهد و شامل آهن ، روی ، مس ، منگنز و فلوراید می باشد
Ultra-trace minerals: مینرال هایی هستند که نیاز روزانه بدن کمتر از 1 میلی گرم در روز می باشد و شامل آرسنیک ، نیکل ،سلیکون ،سلنیوم ، ید ، وانادیوم می باشند.
ویتامین ها : موادارگانیکی هستند که در بدن ساخته نمی شوند ونیاز است که در مقادیر کم مصرف شوذ تا از عوارض کمبود انها در بدن جلو گیری شودو به طور کلی به دو گروه محلول در آب و محلول در چربی تقسیم می شوند. در کشور های توسعه یافته بیماری های ناشی از کمبود ویتامین ها مثل ریکتز ، اسکوروی ، بری بری و غیره تقریبا وجود ندارد وبررسی ها در مورد اینست که ایا دادن این ویتامین ها در جلو گیری از بعضی بیماری ها مثل سرطان ها ، بیماری های قلبی ، عفونت های تنفسی و سایر بیماری ها موثر می باشند.
بدن به مقادیر کمی از این ویتامین ها نیاز دارد و رژیم های غذایی متعادل به میزان کافی ویتامین و مینرال را دارا می باشند . و لذا در کودکانی که رژیم غذایی مناسب دارند نیازی به ویتامین و مینرال ندارند. در کودکانی که اشتهای خوبی ندارند و یا رژیم های غذایی خاصی دارند مثل گیاه خواران نیاز به ویتامین و مینرال دارند .فراورده های مختلفی از ویتامین و مینرال به صورت شربت ، قرص ، کپسول ، قرص جویدنی در بازار وجود دارد ولی بهتر است قبل از مصرف این مکمل ها با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید چون مصرف بیش از حد ویتامین ها بخصوص ویتامین های محلول در چربی می تواند توکسیک باشد . تا حد امکان باید ویتامین های لازم از طریق رژیم غذایی دریافت شود .
ویتامین A : کمک به رشد ، بینایی در شب ، دید رنگی ، ترمیم بافت و سلامت پوست می کند و در جگر و هویج به مقدار زیاد وجود دارد. در شیر خوارانی که شیر مادر خوار هستند توصیه به مصرف ویتامین A به میزان 1500 واحد در روز می شود ولی در شیر خوارانی که از شیر خشک های غنی شده استفاده می کنند نیازی نیست .
ویتامین های گروه B : این گروه از ویتامین ها در ساختن گلبول های قرمز و فعالیت های متابولیک شرکت دارند و در غذاهایی مثل جگر ، ماهی ، تخم مرغ ، شیر ، دانه سویا و ..... وجد دارد .
ویتامین C :تقویت کننده بافت همبند و عضلات و پوست می باشد و در ترمیم زخم و جلو گیری از عفونت نیز موثر است . این ویتامین در غذاهایی مثل میوجات ترش ، گوجه فرنگی ، سیب زمینی ، کلم بروکلی و ....... وجود دارد .
ویتامین D: در ساختن دندان و استخوان شرکت دارد و کمک به جذب کلسیم می کند و در غذاهایی مثل شیر ، زرده تخم مرغ ، روغن ماهی ، مارگارین غنی شده وجود دارد و نور خورشید نیز منبعی برای ساختن این ویتامین می باشد . در شیر خوارانی که شیر مادر خوار هستند توصیه به مصرف ویتامین D از روز 5 تولد به میزان 400 واحد روزانه می شود ولی در شیر خوارانی که از شیر خشک های غنی شده استفاده می کنند نیازی نیست .
آهن : در زمان رشد سریع بدن بخصوص در طی 2 سال اول تولد آهن نیاز است . آهن در ساختن گلبولهای قرمز و عضلات شرکت دارد .کمبود آهن منجر به بی قراری ، بی خوابی ، کم خونی ، افسردگی ، افزایش ریسک عفونت می شود . در شیر خوارانی که شیر مادر خوار هستند توصیه به مصرف روزانه آهن به میزان 15 میلی گرم در روز از سن 4 تا 6 ماهگی می شود ولی در شیر خوارانی که از شیر خشک های غنی شده استفاده می کنند نیازی نیست .
کلسیم : با افزایش سن بدن برای سلامت استخوان نیاز به کلسیم پیدا می کند و کمبود این ماده در طولانی مدت منجر به استئوپروز می شود.
کودکان مبتلا به سوء تغذیه
تمام کودکان مبتلا به سوء تغذیه مبتلا به کمبود ویتامین و مینرال می باشند . اگر چه آنمی نیز در کودکان مبتلا به سوء تغذیه شایع است ولی در روزهای اول اهن نمی دهیم چون ریسک عفونت را افزایش می دهد . اهن را از زمانی که کودک اشتهای خوبی پیدا کند و شروع به وزن گیری کند معمولا از هفته دوم شروع می کنیم .
ویتامین A : از روز اول شروع می کنیم دوز این ویتامین به صورت زیر می باشد
1 – زیر 6 ماه 50000 واحد در روز خوراکی
2 – 6 تا 12 ماه 10000 واحد در روز خوراکی
بالای 12 ماه 20000 واحد در روز خوراکی
فولیک اسید :روزانه 1 میلی گرم
روی : 2 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم در روز
مس : 3/0 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم در روز
آهن : 3 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم در روز ( از هفته دوم شروع می شود )
مولتی ویتامین : مولتی ویتامین نیز از روز اول شروع می شود
در حال حاضر محلول های خوراکی که مخلوطی از ویتامین ، مینرال و الکترولیت می باشد به صورت آماده در دسترس می باشد
شیر خشک های مخصوص بچه های مبتلا سوء تغذیه شدید هستند در دسترس در کشورهای پیشرفته می باشد که دو نوع می باشد
1 – شیر های F – 75 : در هر 100 سی سی ان 75 کیلو کالری وجود دارد .
2 – شیرهای F – 100 : در هر 100 آن 100 کیلو کالری وجود دارد .
<!--[if gte vml 1]><v:shapetype
id="_x0000_t75" coordsize="21600,21600" o:spt="75" o:preferrelative="t"
path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" filled="f" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0"/>
<v:f eqn="sum @0 1 0"/>
<v:f eqn="sum 0 0 @1"/>
<v:f eqn="prod @2 1 2"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @0 0 1"/>
<v:f eqn="prod @6 1 2"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="sum @8 21600 0"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @10 21600 0"/>
</v:formulas>
<v:path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="t"/>
</v:shapetype><v:shape id="Picture_x0020_3" o:spid="_x0000_i1025" type="#_x0000_t75"
style='width:450.75pt;height:239.25pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Sara\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image001.png"
o:title=""/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]-->
برای جلو گیری از افزایش حجم وارد شده به روده و کلیه ها و کبد بهتر است که تغذیه با حجم کم و دفعات زیاد داده شود و در کودکانی که قادر به خوردن نمی باشند از طریق لوله معده تغذیه شوند .
مرکز گوارش کودکان تهران
تلفن تماس : 02166126187
کانال تلگرام : @govareshkoudakan
سایت : www.govaresh-koudakan.ir
