هر ساله شركت‌هاي دارويي، داروهاي جديدي را به پزشكان معرفي مي‌كنند. اين داروها به‌طور مجزا مي‌توانند باعث بهبود بيماري‌ها شوند يا دردهاي مختلف را تسكين دهند، اما استفاده همزمان از همين داروهاي مفيد مي‌تواند مضر و حتي مرگبار باشد. بنابراين اگر مي‌خواهيد از داروهاي بدون نسخه استفاده كنيد بد نيست به موارد زير نگاهي داشته باشيد:
1- به پزشك خود بگوييد چه داروهايي مصرف مي‌كنيد.
اين مسئله به پزشك شما كمك مي‌كند تا ديدگاه بهتري نسبت به تاريخچه پزشكي شما پيدا كند. فايده اين قضيه پرهيز پزشك از تجويز داروهايي است كه ممكن است با داروهاي ديگر تداخل اثر داشته باشند، بخصوص اگر شما همزمان توسط چند پزشك مختلف تحت درمان باشيد.
در اين موارد هم براي شما و هم براي پزشكتان لازم است كه درباره داروهاي تجويز و مصرف شده اطلاعات مورد نياز را رد و بدل كنيد.
2- برنامه مصرف داروها را بنويسيد.
در يك برگه، تعداد و مقدار داروهاي مصرفي خود در شبانه روز را بنويسيد. سعي كنيد همه چيز دقيقا مشخص باشد.
در اين برگه، عوارض جانبي شايع و روش نگهداري هر دارو را نيز از روي بروشور مشخصات دارو يادداشت كنيد. البته اغلب داروها را بايد در محيط خشك و خنك و به دور از يخ زدگي نگهداري كنيد.
جالب اينكه بر خلاف تصور رايج، حمام و آشپزخانه براي نگهداري داروها محيط مناسبي نيستند چرا كه حرارت و رطوبت مي‌تواند باعث فساد داروها و كاهش تأثير آنها شود.
3- پرهيز آگاهانه
مي دانيد چطور ممكن است آب گريپ فروت با آن همه خاصيت، برايتان مضر باشد؟ آب گريپ فروت با اثر برخي داروها تداخل مي کند و به همين دليل مصرف همزمان آنها با هم، مي تواند مضر باشد، مثلا مصرف هم زمان داروهاي ضد کلسترول از خانواده‌ي استاتين‌ها (مثل لواستاتين و آتروواستاتين)، با آب گريپ‌فروت تداخل ايجاد مي‌کند.
مصرف الكل و كافئين، بلند کردن بارهاي سنگين و مصرف داروهاي مسكن از قبيل استامينوفن و ايبوپروفن درصورت همزماني با مصرف برخي داروها مي‌توانند خطرناك باشد.
حتما با پزشك خود رو راست باشيد و دستورات او را براي پرهيز از برخي غذاها، داروها و فعاليت هاي مضر رعايت كنيد.
4- داروهايتان را با كسي شريك نشويد.
در مدرسه به ما آموزش داده‌اند كه اموالتان را با ديگران تقسيم كنيد، چون باعث دوستي و محبت مي‌شود. اما وقتي پاي دارو به ميان مي‌آيد بهتر است به آموزش هاي دوران مدرسه بي‌توجه باشيم!
دو بيمار مي‌توانند دقيقا مقدار مساوي از يك دارو را مصرف كنند، ولي يك نفر از آنها كمي خواب آلود مي‌شود و دومي به كُما مي‌رود.
نحوه عملكرد دارو در بدن، از فردي به فرد ديگر متفاوت است. دارو براي هر فرد به‌طور اختصاصي تجويز مي‌شود، بنابراين هرگز داروي خود را با كسي شريك نشويد و از داروي افراد ديگر استفاده نكنيد، چون ممكن است عوارض مرگباري داشته باشد. اگر هم عوارضي بروز نكند، مطمئنا تأثير درماني دارو به طرز چشمگيري كم خواهد شد.
5- صبور باشيد.
داروهاي مختلف از راه هاي متفاوتي در بدن تأثير خود را اعمال مي‌كنند. برخي از داروها بلافاصله بعد از مصرف جذب شده و خيلي سريع تأثير خود را نشان مي‌دهند؛ اما تعداد ديگري از داروها ديرتر تأثير مي‌كنند و بيمار ديرتر متوجه تأثير دارو و بهبود بيماري خود مي‌شود.
شايد خيلي از بيماران فكر كنند كه به جاي صبر كردن، بايد دوز(مقدار) دارو را بيشتر كنند تا دارو سريع تر اثر كند. بيمار بايد بداند كه برخي از داروها ديرتر اثر مي‌كنند و بايد حتما براي دريافت بهترين نتيجه ي درماني، كمي صبور باشد.
6- داروهاي تاريخ مصرف گذشته را دور بريزيد.
هرگز داروهاي تاريخ مصرف گذشته را در جعبه ي داروها نگه نداريد و به‌محض انقضاي تاريخ مصرف دارو، بدون ترديد آن‌را دور بريزيد.
برخي از داروها بعد از گذشت تاريخ مصرف، به دليل واكنش‌هاي شيميايي مي‌توانند باعث مسموميت بيمار شوند.
7- داروها را در تاريكي مصرف نكنيد.
اگر نور محيط آنقدر كم است كه نمي‌توانيد برچسب روي دارو را بخوانيد، دارو را مصرف نكنيد، به خصوص اگر همه داروها را در يك محل نگهداري مي‌كنيد. در چنين شرايطي احتمال اشتباه داروها با هم بسيار زياد است، مثلا ممكن است به جاي 2 عدد استامينوفن، 2عدد از داروي ديگري مصرف شود كه عوارض خطرناكي را به دنبال خواهد داشت. پس هر زمان كه خواستيد دارويي را مصرف كنيد، دقيقا مطمئن شويد كه همان دارو را به دهان مي‌بريد.
8- قرص را نجويد، نشكنيد و خرد نكنيد.
بزرگ بودن برخي از قرص ها بيمار را به فكر شكستن يا خرد كردن قرص مي‌اندازد تا مصرف آن راحت‌تر باشد، اما همين كار باعث مي‌شود تا بخشي از دارو سريع تر از بخش‌هاي ديگر جذب شود و طبعا تأثير دارو دچار اختلال خواهد شد. حتي احتمال دارد وضعيتي شبيه دوز بيش از حد دارو ايجاد شود.
9- ليست داروهاي خود را همراه داشته باشيد
اگر داروهاي زيادي مصرف مي‌كنيد، فهرستي از نام و مقدار مصرف آنها را در جيب خود داشته باشيد تا اگر احيانا بيرون از منزل دچار يك وضعيت اورژانسي شديد، بتوانيد به تيم پزشكي درباره داروهايي كه مصرف مي‌كنيد، توضيح دهيد. چنين فهرستي در ملاقات با پزشك هم مفيد خواهد بود چون بدين ترتيب، ديگر نام و دوز داروهاي مصرفي را فراموش نخواهيد كرد.
10- بيشتر، هميشه بهتر نيست.
بعضي وقت ها كه خيلي بدحال هستيد، شايد استفاده از مقدار بيشتر دارو شما را وسوسه كند، اما به ياد داشته باشيد كه اين كار مفيد نبوده و حتي در برخي موارد خطرناك خواهد بود. به اين نكته مهم توجه داشته باشيد كه بسياري از اوقات، بدحالي و ضعف شما به دليل استرس يا تغذيه نادرست است.
در چنين شرايطي شايد بهبود تغذيه و شرايط روحي و ذهني مفيدتر از مصرف انواع و اقسام قرص و دارو باشد، بنابراين همواره در اولين گزينه به سراغ دارو نرويد.
اگر هم وضعيت بيماري شما به گونه‌اي است كه بايد از داروهاي خاصي استفاده كنيد، بهترين كار مشورت با پزشك است. اما اگر امكان چنين مشورتي وجود ندارد و شما درباره مقدار دارو اطمينان داريد، دوز دارو را بيشتر نكنيد.
ترجمه: دكتر عليرضا آشوري
منبع: Abcnews. Com
