خود مراقبتي و ديگر مراقبتي براي بهبودي كامل بيماري سل
خود مراقبتي و ديگر مراقبتي براي بهبودي كامل بيماري سل (self care)، اقدامات و فعالیت‌های آگاهانه، آموخته شده و هدفداری است که فرد به منظور حفظ حیات و ارتقای سلامت خود و خانواده اش انجام می دهد. خودمراقبتی قسمتی از زندگی روزانه مردم و شامل مراقبتی است که به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان و اجتماعات محلی نیز گسترش می‌یابد. در واقع خودمراقبتی شامل اعمالی است که مردم انجام می‌دهند تا تندرست بمانند، از سلامت ذهنی و جسمی خود نگهداری کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند، از بیماری ها یا حوادث پیشگیری کنند، ناخوشی‌ها و وضعیت‌های مزمن را بهبود بخشند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد و یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند. خودمراقبتی فعالیت هایی مشتمل بر ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، درمان بیماری و مصدومیت ها و درمان و توان‌بخشی بیماری‌های مزمن است. امروزه برای ارتقای سطح سلامت، فراگیری مهارت خودمراقبتی از ضروریات محسوب می گردد و بیماری سل یکی از بیماریهایی است که نقش خودمراقبتی در پیشگیری از انتقال بیماری به دیگران در آن از اهمیت زیادی برخوردار است.در ادامه اصول خود مراقبتی و دیگر مراقبتی در مقابل بیماری سل را یادآور می شویم: جهت بهبودی كامل بیماری سل، در هنگام مصرف دارو باید نكات ذیل را رعایت كرد: 1- دستورات دارویی توصیه شده توسط پزشك و یا مسئولین بهداشتی را به موقع و مداوم اجرا نمایید.
2- طول درمان بیماری شما حداقل 6 ماه است، در طی این مدت داروها را به هیچ عنوان خودسرانه قطع نكنید.
3- به خاطر تعدد داروها و كاهش احتمال فراموشی مصرف آنها، مناسب است كلیه داروها را با فاصله چند ثانیه از هم در صبحگاه قبل برخواستن از رختخواب (یك ساعت قبل از صبحانه) و یا در شب قبل از خوابیدن (دو ساعت بعد از شام) به همراه آب فراوان بلع نمایید، مگر اینكه پزشك سل شما، یا مسئولین بهداشتی نحوه مصرف دیگری را توصیه كرده باشند.
4- چون نظم در درمان بسیار حائز اهمیت است مناسب است جهت جلوگیری از فراموش كردن مصرف داروها، یك نفر از مسئولین بهداشتی، آشنایان و یا اعضاء خانواده بر مصرف و بلع دارو توسط شما نظارت كامل و مستقیم داشته باشند. جدول مصرف روزانه دارو را می توانید از مركز بهداشتی مربوطه بخواهید. با تكمیل خانه های این جدول به طور روزانه، ناظر درمان شما می تواند متوجه تكمیل دوره درمان بیمار خود شود و احتمال خطا را به حداقـل می رساند.
5- در صورتی كه داروها را خودتان به تنهایی مصرف می كنید مناسب است جهت كاهش احتمال اشتباه در مصرف داروها، قرص و كپسول مصرفی هر روز را در بسته های جداگانه قرار داده و هر روز یكی از بسته ها را باز و مصرف نمایید.
6- در صورت عدم تحمل مصرف هم زمان داروها باید با پزشك سل خود و یا مسئولین بهداشتی مربوطه مشورت نمایید.
7- در صورت بروز تهوع خفیف می توانید داروها را قبل از خواب مصرف نمایید.
8- از مصرف داروهای ضد اسید معده (آنتی اسید) نظیر شربت و یا قرص حاوی آلومینیوم جداً پرهیز نمایید. چون این داروها موجب می شود كه داروهای ضد سل اثر خود را از دست بدهند.
9-آمپول، قرص های خوراكی و یا كاشتنی پیشگیری از حاملگی، در زمان مصرف داروهای ضد سل اثر خود را از دست می دهند. لذا باید در حین مصرف داروهای ضد سل از روش های دیگر پیشگیری نظیر كاندوم و یا دستگاه داخل رحمی (آی یو دی) استفاده نمایید.
10- هیچ گاه به توصیه های افراد غیر مسئول و ناوارد در رابطه با بیماری خود و درمان آن توجه نكنید. تمام اطلاعات و یا راهنمایی های لازم را از پزشك سل خود و یا مسئولین بهداشتی كسب نمایید.
11- جهت كمك به تقویت ایمنی بدن و تسریع بهبودی در حین درمان از مواد غذایی پرپروتئین نظیر گوشت و لبنیات بیشتر استفاده نمایید.
در صورتی که مبتلا به سل ریوی از نوع واگیر هستید، قدرت سرایت بیماری شما معمولاً پس از دو تا سه هفته از شروع درمان دارویی ضد سل از بین می رود، لذا نکات زیر در مورد کاهش انتقال میکروب سل از شما به اطرافیان، تنها در اوایل شروع درمان سل توصیه می شود:
الف) در صورتی که بیشتر سرفه می کنید واگیردارتر از دیگر بیماران هستید. لذا توصیه می شود در محیط های بسته کمتر صحبت، خنده، عطسه و یا سرفه نمایید.
ب) در چند هفته اول درمان دارویی باید همواره به خصوص در فضاهای بسته از ماسک بینی–دهانی چند لایه غیرکاغذی استفاده نمایید.
ج) باید به هنگام سرفه و یا عطسه جلوی دهان خود را با دستمال کاغذی پاکیزه بپوشانید.
د) خلط خود را پس ازخارج کردن از دهان در پاکت یا دستمالی ریخته و سپس آن را بسوزانید. لذا باید از انداختن خلط در معابر و زمین، چه در خانه و چه در بیرون جدا" خودداری نمایید.
ه) هوای اتاق آلوده به میکروب سل حتی در زمان غیاب شما نیز خطر سرایت دارد. لذا نکات ایمنی را باید در هر حالت رعایت گردد.اتاق شما باید رطوبت کم داشته و آفتابگیر و با تهویه مناسب بوده به طوری که جریان هوا از داخل ساختمان به داخل اتاق و از داخل اتاق به فضای باز بیرون ساختمان باشد.
و) نور مستقیم آفتاب در کشتن میکروب سل بسیار موثر است، لذا توصیه می شود اتاق شما طوری انتخاب شود که حداکثر زمان آقتاب گیری را داشته باشد.
ز) البسه، ظروف غذا، در و دیوار اتاق، نقشی در انتقال میکروب سل ندارند. لذا نیازی به جدا سازی آن نبوده و آنها را می توان به طور معمول نظافت و شستشو کرد. ولی توصیه می شود که از تکاندن السه و ملحفه بیمار قبل از شستشو خودداری کنید.
ح) در صورت ریختن خلط بر روی سطوح اشیاء و یا کف زمین مناسب است کمی ماده ضدعفونی نظیر ساولن و یا مایع سفید کننده البسه (نظیر وایتکس) بر روی آن ریخته و آن را طبق معمول تمیز نمایید.
ط) مناسب است شما بیشتر از حالت عادی نظافت فردی را رعایت نمایید.
ی ) کودکان نسبت به عفونت سل حساس هستند ، لذا توصیه می شود از نزدیک شدن به آنها و یا ورود اطفال به داخل اتاق خود جداً جلوگیری کنید.
ک) در صورتیکه از اطرافیان شما کسی دچار سرفه طولانی مدت است، حتماً او را جهت معاینه به پزشک معرفی نمایید. در صورتی که با کودکی زیر شش سال در یک منزل زندگی می کنید، او را به مسئولین بهداشتی معرفی نمایید تا تحت درمان دارویی پیشگیری از ابتلاء به سل قرار گیرد. ...
