آزمایش CBC یا شمارش خون کامل یک آزمایش خون است و برای بررسی سلامت کلی و یافتن طیف گسترده ای از شرایط، از جمله کم خونی، عفونت و لوسمی استفاده می شود. باتوجه به رواج تجویز و کاربردهای متعدد آن جهت تشخیص بیماری‌ها در این مطلب وبلاگ طب کار آروان توضیحات کاملی در مورد آزمایش CBC ارائه خواهیم نمود.
آزمایش CBC کدام فاکتورهای خونی را اندازه گیری می‌کند؟
آزمایش شمارش کامل خون موارد زیر را اندازه گیری می کند:
- گلبول های قرمز که حامل اکسیژن هستند.
- گلبول های سفید خون که با عفونت مبارزه می کنند.
- هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن در گلبول های قرمز
- هماتوکریت، میزان گلبول های قرمز خون
- پلاکت ها که به لخته شدن خون کمک می کنند.
آزمایش CBC می تواند افزایش یا کاهش غیرعادی در تعداد سلول ها را نشان دهد. این تغییرات ممکن است به یک وضعیت پزشکی اشاره کند که نیاز به آزمایش بیشتر دارد.
علت تجویز آزمایش CBC چیست؟
شمارش کامل خون یک آزمایش خون رایج است که به دلایل زیادی انجام می شود:
- برای بررسی سلامت کلی: شمارش کامل خون می تواند بخشی از یک معاینه پزشکی برای بررسی سلامت عمومی و بررسی شرایطی مانند کم خونی یا لوسمی باشد. به همین دلیل یک آزمایش ثابت در چکاپ سالانه به حساب می‌آید.
- برای تشخیص یک بیماری: آزمایش CBC می تواند به یافتن علت علائمی مانند ضعف، خستگی و تب کمک کند. همچنین می تواند به یافتن علت تورم و درد، کبودی یا خونریزی کمک کند.
- برای بررسی وضعیت سلامتی: شمارش کامل خون می تواند به مراقبت از شرایطی که بر تعداد سلول های خونی تأثیر می گذارد کمک کند.
- برای بررسی درمان: شمارش کامل خون ممکن است برای مراقبت از درمان با داروهایی که بر تعداد سلول‌های خونی و تشعشع تأثیر می‌گذارند استفاده شود.
- برای بررسی سلامت کارگران در معاینات طب کار: آزمایش CBC یکی از موارد ثابت در لیست آزمایشات طب کار است. بنابراین اگر قصد انجام معاینات بدو استخدام و یا دوره ای را دارید، حتما این آزمایش برای شما تجویز خواهد شد.
نتایج آزمایش قطعی نیست
شمارش کامل خون، که CBC نیز نامیده می‌شود ، معمولاً همه پاسخ‌های مربوط به تشخیص را نمی‌دهد. نتایج خارج از محدوده مورد انتظار ممکن است نیاز به پیگیری داشته باشند یا نداشته باشند. ممکن است پزشک نیاز به بررسی نتایج سایر آزمایشات و همچنین نتایج CBC داشته باشد .
به عنوان مثال، نتایج کمی خارج از محدوده معمول در CBC ممکن است برای فردی که سالم است و هیچ علائم بیماری ندارد نگران کننده نباشد. ممکن است نیازی به پیگیری نباشد. اما برای فردی که درمان سرطان دارد، نتایج CBC خارج از محدوده مورد انتظار ممکن است نیاز به تغییر درمان را نشان دهد.
در برخی موارد، برای نتایجی که بسیار بالاتر یا کمتر از محدوده مورد انتظار هستند، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است از شما بخواهد که به پزشک معالج اختلالات خونی به نام هماتولوژیست مراجعه کنید.
آنچه که نتایج ممکن است نشان دهد
نتایج در نواحی زیر بالاتر یا کمتر از محدوده معمولی در شمارش کامل خون ممکن است به یک مشکل اشاره کند که در ادامه به مهم‌ترین آن ها اشاره می‌کنیم:
شمارش گلبول های قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت: نتایج این سه با هم مرتبط هستند زیرا هر کدام ویژگی گلبول های قرمز را اندازه گیری می کنند. اقدامات کمتر از حد معمول در این سه ناحیه نشانه کم خونی است. کم خونی دلایل زیادی دارد. آنها شامل سطوح پایین برخی از ویتامین ها یا آهن، از دست دادن خون یا بیماری های دیگر هستند. افراد مبتلا به کم خونی ممکن است احساس ضعف یا خستگی کنند. این علائم ممکن است به دلیل خود کم خونی یا علت کم خونی باشد.
تعداد گلبول های قرمز خون که بیشتر از حد معمول باشد به عنوان اریتروسیتوز شناخته می شود. بالا بودن تعداد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین یا هماتوکریت بالا می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری پزشکی مانند سرطان خون یا بیماری قلبی باشد.
شمارش گلبول های سفید: تعداد کم گلبول های سفید خون به عنوان لکوپنی شناخته می شود. یک وضعیت پزشکی مانند یک اختلال خود ایمنی که گلبول های سفید را از بین می برد، مشکلات مغز استخوان یا سرطان ممکن است علت باشد. برخی داروها نیز می توانند باعث کاهش تعداد گلبول های سفید شوند.
تعداد گلبول های سفید خون که بیشتر از حد معمول است، معمولاً به دلیل عفونت یا التهاب است. یا می تواند به یک اختلال سیستم ایمنی یا یک بیماری مغز استخوان اشاره کند. بالا بودن تعداد گلبول های سفید خون نیز می تواند واکنشی به داروها یا ورزش های سخت باشد.
شمارش پلاکت تعداد پلاکت‌هایی که کمتر از حد معمول باشد، ترومبوسیتوپنی نامیده می‌شود. اگر بیشتر از حد معمول باشد، به آن ترومبوسیتوز می گویند. یا می تواند نشانه ای از یک وضعیت پزشکی یا یک عارضه جانبی از دارو باشد. شمارش پلاکتی که خارج از محدوده معمولی باشد احتمالاً منجر به آزمایش‌های بیشتری برای تشخیص علت می‌شود.
