هایپرهیدروزیس، به معنای تعریق بیش از حد و غیر عادی بدن است. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، به‌گونه‌ای غیر طبیعی و بیش از حد مورد نیاز برای تنظیم دمای بدن، عرق می‌کنند. این موضوع، ارتباطی با دمای هوا و میزان تحرک فرد ندارد و به اندازه‌ای است که لباس‌های فرد کاملاً خیس می‌شود.
هایپرهیدروزیس می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که فرد در جمع، خجالت‌زده شده و دچار استرس و اضطراب شود.
منظور از هایپرهیدروزیس چیست؟
هایپرهیدروزیس یا تعریق غیر عادی و بیش از حد بدن، مشکلی است که ممکن است یک ناحیه از بدن و یا کل بدن را درگیر کند. این بیماری، خطری برای فرد در پی ندارد، اما می‌تواند او را ناراحت یا خجالت‌زده کند.
تعریق بدن به اندازه‌ای زیاد است که می‌تواند لباس را کاملاً خیس کند و یا از دستان فرد مبتلا به هایپرهیدروزیس آب بچکد.
درمان این مشکل می‌تواند به کمک داروهای ضد تعریق انجام شود. در صورت شدت بیماری، پزشک ممکن است جراحی غدد و اعصاب ایجاد کننده عرق را پیشنهاد دهد.
نقاطی از بدن که ممکن است درگیر این مشکل شود، عبارتند از:
· دست
· پا
· زیر بغل
· و گاهی صورت
هایپرهیدروزیس، ممکن است در اثر علل زمینه‌ای نیز ایجاد شود که با برطرف کردن این مشکل، تعریق بیش از حد نیز رفع می‌شود.
هایپرهیدروزیس به چند دسته تقسیم می‌شود؟
هایپرهیدروزیس به ۲ دسته تقسیم می‌شود:
- اولیه (ایدیوپاتیک). این نوع از تعریق، علت مشخصی ندارد. فرد ممکن است از کودکی به این بیماری مبتلا باشد. احتمال بروز این مشکل در دوران نوجوانی و هنگام بلوغ هم محتمل است. هیجان، اضطراب، مصرف غذاهایی خاص یا نیکوتین هم می‌تواند علت بروز این مشکل باشد. دست‌ها، پاها و گاهی هم صورت در این نوع از هایپرهیدروزیس دچار تعریق بیش از حد می‌شوند.
- ثانویه (پاتولوژیک). این نوع از بیماری، غالباً در بزرگسالی بروز پیدا می‌کند. از علل این تعریق، ممکن است مصرف برخی داروهای خاص، ورزش، گرمای هوا، پُرکاری تیروئید، تب، عفونت یا استرس هیجانی باشد. هایپرهیدروزیس ممکن است در بیداری یا خواب هم اتفاق بیفتد. تعریق بیش از حد ثانویه می‌تواند کل بدن را درگیر کند.
علل ایجاد هایپرهیدروزیس
یکی از راه‌های خنک کردن و تنظیم دمای بدن، تعریق است. بالا رفتن دمای بدن، موجب فعال شدن سیستم عصبی می‌شود. اعصاب، فرمان پایین آوردن دمای بدن را به غدد تعریق صادر می‌کند.
در بیماری هایپرهیدروزیس، اعصاب مسئول غدد تعریق، بیش از حد فعال می‌شوند. به‌گونه‌ای که بدون هیچ عامل بیرونی و با بالا رفتن فشار عصبی و استرس، تعریق بیشتر می‌شود.
علت ثابت شده‌ای برای این بیماری وجود ندارد، اما دلایل زیر می‌تواند تا حدودی نشان از بروز هایپرهیدروزیس باشد:
- وجود اختلال در سیستم عصبی
- گُر گرفتن‌های دوران یائسگی
- بیماری تیروئید
- دیابت یا اُفت قند خون
- انواع خاصی از سرطان
- عفونت
- سکته قلبی
- داروهای حاوی ترکیبات افیونی
علائم هایپرهیدروزیس
فرد مبتلا به هایپرهیدروزیس ممکن است چند مورد از علائم زیر را داشته باشد:
· تعریق به میزان زیاد و مداوم
· سرد، مرطوب یا خیس بودن کف دست و پا
· تعریق زیاد و خیس شدن لباس
· داشتن حالت خجالت‌زده و شرمندگی
· نگرانی برای بوی نامطبوع بدن و همچنین لک شدن لباس
· عدم تمایل به برقراری تماس فیزیکی با افراد
· تمایل به دوری از جامعه
· انتخاب شغل نامتناسب با روحیه و تحصیلات برای جلوگیری از برخورد نزدیک با سایر افراد جامعه
· بروز بیماری‌های پوستی مانند عفونت باکتریایی یا قارچ
· صرف مدت زمانی زیاد برای مقابله با هایپرهیدروزیس
بیماری هایپرهیدروزیس چگونه درمان می‌شود؟
چند روش برای درمان هایپرهیدروزیس وجود دارد:
1. بوتاکس
تزریق چند جلسه بوتاکس زیر بغل می‌تواند اعصاب تحریک کننده غدد تعریق را غیرفعال کند. با یک سوزن بسیار ظریف، در ۲۰ یا ۲۵ نقطه از زیر بغل، بوتاکس تزریق می‌شود. این کار می‌تواند حدود ۱۴ ماه از بروز هایپرهیدروزیس جلوگیری کند. این روش مورد تأیید سازمان غذا و دارو است و با رعایت مراقبت‌های بعد از تزریق، مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی‌شود.
2. یونتوفورزیس
در این شیوه، دست‌ها و پاها در یک ظرف آب قرار گرفته و جریان الکتریکی از آن عبور داده می‌شود. این روش درمانی، هیچ دردی ندارد. بیمار بر اساس شدت بیماری، به ۲ تا ۴ جلسه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه‌ای برای تکمیل روند درمانی نیاز دارد.
3. میرادرای
روشی غیر تهاجمی که مورد تأیید سازمان غذا و دارو است. به کمک امواج مایکروویو و انرژی الکترومغناطیس، گرما به غدد تعریق انتقال می‌یابد و آنها را از بین می‌برد. برای انجام این روش، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند و حدود 1 ساعت به طول می‌انجامد. انجام 2 تا 3 باره این روش برای رسیدن به بهترین نتیجه، تجویز پزشک برای بیمار است.
4. تجویز داروی آنتی‌کولینرژیک
درمانی خوراکی که جلوی انتقال پیام‌های عصبی پاراسمپاتیک را می‌گیرد. افرادی که دوره درمانی ناموفقی را با گزینه‌های قبل داشته‌اند، می‌توانند از این روش درمانی استفاده کنند.
5. لیزر
با لیزر می‌توان غدد تعریق را که موجب بروز هایپرهیدروزیس می‌شود را از بین برد.
6. ETS
در مواردی که تعریق بسیار شدید است و به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد، این روش درمانی می‌تواند مؤثر باشد. در این روش تهاجمی به عنوان آخرین راه‌حل، اعصاب منتقل کننده پیام به غدد تعریق، قطع می‌شوند. این روش علاوه بر فوایدی که دارد، دارای خطراتی مانند بروز مشکلات عصبی و ریوی نیز هست.
درمان‌های خانگی نیز برای بهبود و برطرف کردن این مشکل وجود دارد:
1. استفاده از ضد تعریق
2. پوشیدن لباس گشاد بافته شده با الیاف طبیعی
3. پوشیدن جوراب متشکل از الیاف طبیعی برای جذب بهتر و بیشتر رطوبت
4. پوشیدن کفش ساخته شده ار الیاف طبیعی مانند چرم
5. استفاده از پد زیر بغل
پیامدهای هایپرهیدروزیس چیست؟
· عرق‌سوز شدن بدن
· عفونت ناخن‌ها به‌ویژه ناخن پا
· تشکیل زگیل یا توده پوستی
· ایجاد عفونت باکتریایی
· تأثیر بر روابط شغلی و کاری فرد و از بین بردن اعتماد به نفس او
· افزایش اضطراب و استرس و در نهایت افسردگی فرد مبتلا به هایپرهیدروزیس
جمع‌بندی
هایپرهیدروزیس به معنای تعریق بیش از حد بدن است که ربطی به عامل بیرونی مانند ورزش یا گرما ندارد. این تعریق به میزانی است که می‌تواند لباس فرد را کاملاً خیس کرده یا از دست او آب چکه کند. علل زمینه‌ای ممکن است سبب بروز این بیماری شود.
مراحل اولیه درمان، استفاده از داروی ضد تعریق و پدهای زیر بغل است. اگر این درمان‌ها پاسخی ندادند، می‌توانید روش‌های درمانی دیگر را نیز امتحان کنید.
سؤالات متداول
1. آیا بیماری هایپرهیدروزیس درمان می‌شود؟
خیر، درمان ثابتی برای این بیماری وجود ندارد و فقط به کمک برخی از روش‌ها می‌توان علائم آن را بهبود بخشید، مانند کمک گرفتن از بیوفیدبک و مدیتیشن، مصرف قرص ضد تعریق، تعویض مکرر لباس و جوراب و حمام کردن هر روزه و بوتاکس زیر بغل.
