نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام نوعی تست برای ثبت و بررسی فعالیت الکتریکی قلب است که بسیار ساده و بدون درد انجام می‌شود. اندازه گیری فعالیت الکتریکی قلب گاهی ضروری است و پزشک انجام آن را تایید می‌کند. اما این شرایط چه زمانی رخ می‌دهد؟ به نظر شما چه موقع انجام الکتروکاردیوگرام ضروری است؟ در این وبلاگ طب کار سلامت سام پارس سعی داریم پاسخ این سوال را بررسی کنیم و با شرایطی که پزشک در آن انجام این تست را توصیه می‌کند آشنا شویم، پس در ادامه با ما‌همراه باشید.
نوار قلب چگونه گرفته می‌شود؟
همانطور‌که می‌دانید گرفتن نوار قلب بسیار ساده و بدون هیچ دردی برای بیمار است و هیچ گونه ضرری نیز برای فرد بر جای نخواهد گذاشت. برای انجام این تست فرد پس از آماده شدن و تعویض لباس روی تخت دراز کشیده و تکنسین مورد نظر 15 تا 12 الکترود را در محل‌هایی که از قبل به ژل آغشته کرده است، قرار می‌دهد. این الکترود‌ها از طریق سیم‌های الکتریکی به دستگاهی به نام الکتروکاردیوگراف متصل می‌شود.
پس از جایگذاری الکترود‌ها بیمار با حفظ خونسردی کامل و بدون هیچ گونه ترس و نگرانی باید منتظر بماند تا دستگاه الکتروکاردیوگراف فعالیت الکتریکی قلب او را ضبط کرده و در یک نمودار ثبت کند. در حین انجام فعالیت دستگاه، فرد باید به درستی تنفس کرده و از صحبت کردن و تند تند نفس کشیدن یا حرکات زیاد خودداری کند تا دستگاه توانایی ثبت نموداری دقیق و بدون پارازیت و خطا را داشته باشد. پس از اتمام کار دستگاه، الکترود‌ها از روی بدن برداشته شده و فعالیت الکتریکی قلب که به عنوان نوار قلب بر روی کاغذ چاپ شده است از دستگاه جدا می‌شود.
گرفتن نوار قلب چه زمانی ضرورت دارد؟
در صورتی که شخص علائمی مربوط به یک مشکل قلبی را در خود احساس کند و یا اینکه فرد مشکوک به سکته قلبی باشد و تجربیاتی شبیه به علایم قبلی و هشدار دهنده حمله قلبی در او وجود داشته باشد، باید هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کند. در این زمان معمولا پزشک برای فرد انجام تست نوار قلب را برای بررسی و تشخیص بهتر و مشاهده دقیق‌تر فعالیت قلب توصیه می‌کند. انجام این تست به پزشک کمک می‌کند تا مشکل قلبی را دقیق‌تر تشخیص داده و درمان بهتری را برای آن انتخاب کند.
برخی از علائمی که نشان دهنده وجود مشکل قلبی بوده و هنگام وجود آن‌ها باید فرد بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کند، در ادامه نام برده و بررسی شده‌اند:
- وجود ضعف و یا احساس خستگی در فرد
- احساس درد در ناحیه قفسه سینه و درد‌های قلبی
- بروز تنگی نفس و تنفس سخت و دشوار
- احساس تپش قلب بالا و ضربان شدید قلب و یا احساس لرزش قلب
- ضربان نامنظم و بدون ریتم قلب
- شنیده شدن صداهای غیرعادی و نامعمول هنگام معاینه قلب توسط پزشک
- سردرد و یا سرگیجه خفیف
- بروز حالت از حال رفتگی یا غش کردن در فرد
- افزایش ضربان قلب و تاکی کاردی
گاهی فرد سن بالایی دارد و یا در هنگام گرفتن شرح حال متوجه می‌شویم که در خانواده او سابقه بیماری‌های قلبی وجود دارد. در این هنگام معمولا پزشک گرفتن نوار قلب را به بیمار توصیه می‌کند. علاوه بر این انجام این تست در معاینات طب کار نیز درخواست می‌شود.
به طور کلی انجام این تست بی درد سر به پزشک در تشخیص دقیق مشکل شما کمک فراوانی می‌کند. برای مثال هنگامی که پزشک به برخی از بیماری‌ها در فرد شک دارد این تست را پیشنهاد می‌کند. بیماری‌هایی مانند سکته قلبی، اختلال و مشکل ساختاری در دریچه‌های قلبی و بیماری‌های مربوط به عروق کرونری قلب از این دسته بیماری‌ها هستند.
نکاتی که قبل از گرفتن نوار قلب باید رعایت شوند
قبل از انجام تست الکتروکاردیوگرام یا همان نوار قلب بیمار باید از انجام هرگونه فعالیت فیزیکی و ورزش‌هایی که باعث افزایش ضربان قلب می‌شوند، خودداری کند. همچنین توصیه می‌شود قبل از انجام تست وعده غذایی سنگین دریافت نکرده و آب سرد نیز ننوشد و خونسردی خود را کاملا حفظ کند. علاوه بر این‌ها در صورتی که بیمار مرد است، بهتر است موهای قفسه سينه را شیو کند.
توجه داشته باشید که رعایت تمامی این نکات الزامی و ضروری است، چرا که عدم انجام آن‌ها باعث ایجاد تغییراتی بر روی فعالیت الکتریکی قلب شده و نتیجه تست نوار قلب را دگرگون خواهد کرد.
دلایل انجام تست نوار قلب و استفاده از الکتروکاردیوگرام
به طور کلی هنگامی که پزشک به مشکل و بیماری مربوط به قلب مشکوک است و نیاز است تا یک تست تشخیصی کمکی داشته باشد، از نوار قلب استفاده می‌کند. برخی از این بیماری‌ها که به هنگام شک به وجود آن‌ها باید این تست را انجام دهیم در ادامه نام برده شده‌اند:
- انفارکتوس میوکارد قلب که برای آگاهی از میزان وسعت و پیشرفت آن و محل ایجاد بیماری نوار قلب انجام می‌شود.
- تشخیص اختلالات مربوط به ریتم و صداهای قلبی
- بررسی هایپرتروفی و یا بزرگ شدن ماهیچه دهلیزی و یا بطنی قلب
- تشخیص پریکاردیت
- انواع بیماری‌های عمومی که ممکن است بر روی قلب اثر گذاری داشته باشند
- تشخیص بیماری آمبولی حاد ریوی
- احتمال وجود اختلالات الکترولیتی، برای مثال تغییر در میزان کلسیم و پتاسیم و اثر آن بر روی فعالیت الکتریکی قلب
- بررسی حملات قلبی
- بررسی منشا دردی که در ناحیه بالای ناف و بیشتر قرار دارد
- بررسی و اطمینان از سلامت قلبی بیمار قبل از انجام انواع اعمال جراحی
- ارزیابی فشار خون بالا یا حتی بزرگ شدن قلب
- بررسی و تعیین جهت و ناحیه قرار گیری قلب از نظر تشریحی
علاوه بر این‌ها گاهی پزشک برای بررسی عملکرد ساختارهای مصنوعی از قبیل ضربان ساز‌ها که در قلب بیمار جایگذاری شده‌اند، انجام تست نوار قلب را توصیه و تجویز می‌کند. همچنین پزشک ممکن است برای ارزیابی اثرات برخی دارو‌های قلبی مانند دیژیتال و کینیدین انجام این تست را تجویز کند.
همانطور که گفتیم تست نوار قلب جزو آزمایشات طب کار نیز هست و باید انجام شود. در حقیقت هنگام استخدام در یک شرکت و یا هر محل دیگر نیاز است که فرد مجموعه‌ای از آزمایشات پزشکی را انجام دهد که این تست یکی از آن‌ها خواهد بود. همچنین هنگام انجام معاینات ادواری که به صورت معمول و طبق قانون کار باید هر یک سال انجام شود، نوار قلب برای افراد بالای ۳۵ سال و در برخی موارد افراد بالای ۴۰ سال انجام می‌گردد. بنابراین نوار قلب یکی از اجزای جدایی ناپذیر معاینات طب کار به حساب می‌آید.
جمع بندی و سخن پایانی
آنچه در این مقاله از وبلاگ طب کار سلامت سام پارس فرا گرفتیم این بود که تست نوار قلب نوعی آزمایش ساده و بدون درد است و زمان کوتاهی را نیز اشغال می‌کند. همچنین فهمیدیم که این تست برای تشخیص دقیق تر برخی بیماری انجام می‌شود. در واقع هنگامی که پزشک به وجود یک بیماری مشکوک شده است انجام این آزمایش را به بیمار توصیه می‌کند و سپس با مشاهده نتیجه تست الکتروکاردیوگرام پزشک وجود یا عدم وجود بیماری را به صورت قطعی تشخیص خواهد داد.
