يبوست به معنی حرکت آهسته مدفوع در روده بزرگ بوده و غالبا با مقدار زیادی مدفوع خشک و سخت در کولون نزولی همراه است که به علت جذب بیش از حد مایع، در کولون تجمع می یابد. هرگونه بیماری روده از قبیل تومورها، چسبندگیها که روده را تنگ می کنند و اولسرها می تواند موجب يبوست شود. یک علت شایع يبوست، اجابت مزاج نامنظم است که بر اثر یک عمر مهار رفلکسهای اجابت مزاج طبیعی به وجود می آید.
شیرخواران به ندرت یبوست دارند اما بخشی از تعلیم و تربیت آنها در سالهای اول زندگی آن است که یاد بگیرند اجابت مزاج خود را کنترل کنند و این کنترل از راه مهار کردن رفلکسهای طبیعی اجابت مزاج به انجام می رسد. تجربیات بالینی نشان می دهند که هرگاه شخص هنگامی که رفلکسهای اجابت مزاج تحریک شده اند اجابت مزاج انجام ندهد یا شخص بیش از حد از ملينها به جای عمل طبیعی روده استفاده کند، خود رفلکسهای اجابت مزاج با گذشت زمان به تدریج ضعیفتر می شوند و کولون دچار آتونی می گردد. به این دلیل، هرگاه شخص اجابت مزاج منظمی را در اوان زندگی برای خود ایجاد کند و معمولا در هنگام صبح بعد از صرف صبحانه که رفلکسهای معدی - کولونی و دوازدههای - کولونی موجب حرکات توده ای در روده بزرگ می شوند اجابت مزاج انجام دهد معمولا می تواند از پیدایش یبوست در سالهای بعد جلوگیری کند.يبوست می تواند در نتیجه اسپاسم قطعه کوچکی از کولون سیگموئید نیز به وجود آید. به یاد داشته باشید که حركات حتی در حالت طبیعی در روده بزرگ ضعیف است و لذا حتی یک درجه خفیف اسپاسم غالبا قادر به ایجاد یبوست شدید است. بعد از آن که یبوست چندین روز ادامه یافت و مدفوع بیش از حدی در بالای کولون سیگموئید اسپاستیک جمع شد، ترشحات بیش از حد کولون غالبا برای حدود یک روز منجر به اسهال می شوند. متعاقب آن، این سیکل مجددا با دوره های مکرر یبوست و اسهال متناوب شروع می شود.
دکتر عزیزاله یوسفی
فوق تخصص گوارش کودکان و نوجوانان
مرکز گوارش کودکان تهران
تلفن تماس : 02166126187، 02166126188 ، 02166126189
