اسید اوریک

اسید اوریک

اسید اوریک به عنوان محصول نهایی کاتابولیسم پورینها در انسان میباشد که تحت اثر آنزیم گزانتین اکسیداز از متابولیتهایی واسط چون هیپوگزانتین و گزانتین تشکیل میشود. در برخی از پستانداران اسید اوریک تحت اثر اوریکاز مجددا تجزیه شده و به محصولی دیگر به نام آلانتوئین تبدیل میشود. اسید اوریک نیز مانند ویتامین C جزء مواد آنتی اکسیدان محسوب میشود و میتوان گفت که حدود نیمی از ظرفیت مواد آنتی اکسیدانی پلاسما در انسان ناشی از اسید اوریک میباشد. اسید اوریک در واقع در اثر متابولیسم پورینها ایجاد میشود این گروه از مواد عمدتا در غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز و همچنین حبوبات وجود دارد بنابراین در افرادی با رژیم غذایی عمدتا گیاهی سطح اسید اوریک سرم پایین میباشد.
به طور نرمال سطح اسید اوریک سرم بین 2/8-6/3 میلیگرم درصد میباشد که البته تفاوتی جزئی بین زنان و مردان در این مقدار وجود دارد.

افزایش اسید اوریک:

افزایش اسید اوریک عمدتا در اثر مصرف زیاد مواد غنی از پورینها مانند گوشت قرمز، و همچنین جذب زیاد فروکتوز میباشد. ۱- بیماری نقرس: افزایش اسیداوریک سرم میتواند منجر به ایجاد بیماری نقرس شود. این بیماری یکی از انواع بیماریهای التهاب مفاصل یا Arthritis میباشد. در این بیمارِی کریستالهای اسید اوریک در مفاصل تجمع یافته و منجر به درد شدید این ناحیه میشود. همچنین اشباع اسید اوریک در خون میتواند باعث شکل گیری سنگهای کلیوی از نوع اسید اوریک شود. ۲- سندرم لیش نهان: این سندرم نوعی نادر از بیماری های مرتبط با افزایش اسید اوریک میباشد که در این بیماری کاهش قدرت شناسایی و اختلال حرکتی علاوه بر سایر عوارض نقرس نیز ممکن است دیده شود. ۳- بیماری های قلبی: اگرچه اسید اوریک به عنوان یک آنتی اکسیدان محسوب میشود ولی افزایش اسید اوریک خون به بیش از حد نرمال نیز میتواند باعث افزایش بروز بیماری قلبی در فردشود که البته علت دقیق این حالت هنوز مشخص نشده است. ۴- دیابت: اگرچه مطابق مطالعات گذشته افزایش اسید اوریک خون به عنوان یکی از عواقب مقاومت به انسولین و دیابت شناخته شده است ولی طی مطالعات انجام شده نیز مشخص شده که افزایش اسید اوریک خون خود میتواند به عنوان عاملی در ایجاد دیابت تیپ ۲ مستقل از چاقی و همچنین دیس لیپدمی و افزایش فشارخون باشد. ۵- سندرمهای متابولیک: افزایش اسید اوریک خون به عنوان یکی از عوامل بیماری های متابولیک نیز مطرح میباشد. به ویژه هیپراورمی القا شده به وسیله فروکتوز که عمدتا به دنبال مصرف زیادنوشیدنیهای غنی از فروکتوز و همچنین دیابت و چاقی اتفاق میافتد میتواند زمینه ساز بروز سندرمهای متابولیک باشد.

کاهش اسید اوریک:

یکی از مواردی که اغلب همراه و مرتبط با کاهش اسید اوریک میباشد بیماری MS میباشد به طوریکه دیده شده در بیماران در فاز تشخیص ابتدایی سطح اسید اوریک که درحالت نرمال حدود۲۹۰µmol/L میباشد در حدود ۱۹۴ میباشد که در حالت بهبود بیماری به ۲۳۰ و در عود مجدد بیماری به 160 میرسد. همچنین طی مطالعاتی دیده شده که مصرف اسید اوریک درحیوانات در بهبود MS و جلوگیری از عود بیماری موثر میباشد و در مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۷ دیده شده که مصرف مکمل های خوراکی اسید اوریک همرا یا نوکلئوزید اینوزین میتواند بدون عوارض جانبی اثر خوبی در بهبود بیماری MSداشته باشد.

چه عواملي موجب افزايش سطح اسيد اوريك خون مي شوند؟

كمبود پتاسيم: كمبود پتاسيم مي تواند سطوح اورات( اسيد اوريك )را در خون افزايش دهد. بنابراين بايد از غذاهاي سرشار از پتاسيم نظير اسفناج پخته، هلو خشك شده، آووكادو، لوبياي پخته، موز،آب مركبات، شير و ماست بدون چربي استفاده نمود.

داروهاي مدر: داروهاي مدر يا آنتي ديورتيك ها كه براي كاهش وزن يا در بيماريهاي قلبي تجويز مي شود، مي تواند سطوح سديم، منیزيم، كلسيم و پتاسيم را كاهش داده و سبب افزايش اسيد اوريك خون شوند .

عملكرد ضعيف كليه : زماني كه كليه ها عملكرد خوبي ندارند ، توانايي خود را دردفع اسيد اوريك از دست مي دهند.اين مشكل مي تواند در انواع اختلالات عملكرد كليه ها و يا در اثر مصرف زياد الكل ايجاد شود

رژيمهاي نامناسب: پيروي از رژيمهاي سخت و شديد يا روزه گرفتن مي تواند اسيد لاكتيك اضافي ايجاد كند كه مانع دفع اسيد اوريك از كليه ها مي شود. رژيمهاي با كالري كم ، متابوليسم بدن شما را دچار اختلال كرده و مي توانند سبب شروع حمله نقرس گردد . همچنين رژيم گرفتن مي تواند سبب كاهش پتاسيم و در نتيجه افزايش اسيد اوريك شود، البته يادآوري مي شود كه يك رژيم متعادل و مناسب كه بتواندبه آرامي وزن اضافه شخص را كم كند بسيار مفيد است زيرا كاهش وزن مناسب مي تواند سطوح اسيداوريك سرم را كاهش دهد

داشتن اضافه وزن : نقرس در افراد داراي اضافه وزن بيشتر شايع است. تحقيقات نشان داده كه حدود نيمي از افراد مبتلا به نقرس حداقل ۱۵% بيشتر از وزن ايده آل بدنشان اضافه وزن داشتند.مسموميت با سرب ، استرس ، جراحي ، استفاده بي رويه از آنتي بيوتيكها ، كمبودهاي ويتاميني مخصوصاً كمبود ويتامين هاي A و E و B۵ ، شيمي درماني ، پركاري تيروئيد و نارسايي هاي كليوي از ديگر دلايل ابتلا به نقرس گزارش شده است

اندازه گیری اسید اوریک: سطح اسید اوریک سرم را میتوان با روشهای رنگ سنجی اندازه گیری نمود.