حالا دیگر استفاده از تلفن همراه در جامعه کنونی اجتناب ناپذیر است و البته نگرانی ها درباره اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت انسان با رشد بیش از حد تلفن های همراه نیز بیشتر شده است.
بتازگی هم اعلام شده براساس بررسی های تازه موسسه Pew حدود ۶۵ درصد از بزرگسالان گوشی های تلفن همراه خود را نیز همراه با خود به بستر می برند که این کار از نظر بهداشتی و حفظ سلامت زیانبار است.
اگرچه بعضا گزارش های ضد و نقیضی درباره اثرات امواج تلفن همراه و میزان جدی بودن مخاطرات آن از سوی مراکز تحقیقاتی مختلف که بعضا به سفارش شرکت های بزرگ سازنده تلفن همراه در این زمینه تحقیق می کنند، منتشر می شود؛ ولی به زعم اغلب کارشناسان، با توجه به ماهیت و تاثیرات شناخته شده امواج الکترومغناطیسی در طول موج های مختلف بر سیستم های زیستی نمی توان خطرات تلفن همراه و تجهیزات مربوط به آن را انکار کرد.
در سال های اخیر به موازات گسترش روزافزون استفاده از تلفن همراه و توجه مراکز تحقیقاتی دنیا به این مقوله، پژوهشگران ایرانی نیز در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی مختلف، تحقیقاتی را در این حوزه آغاز کرده و از ابعاد مختلف به بررسی آسیب های احتمالی پرتوهای الکترومغناطیسی تلفن همراه بر بافت های زنده و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی آن انجام داده اند که از جمله آنها تحقیقاتی است که در مرکز تحقیقات بیوشیمی ـ بیوفیزیک دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر علی اکبر موسوی موحدی انجام شده و نتایج جالب توجهی در زمینه اثرات میدان های الکترومغناطیسی خصوصا امواج تلفن همراه بر سیستم های زیستی در پی داشته است.
دکتر علی اکبر موسوی موحدی، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر مرکز تحقیقات بیوشیمی ـ بیوفیزیک دانشگاه تهران در گفتگو با جام جم با بیان این که پرتو های الکترومغناطیسی دارای استفاده های مثبت و منفی هستند، می گوید: امواج و میدان های الکترومغناطیسی که در گستره وسیعی از انرژی و فرکانس ها با خواص متفاوت ساطع می شوند، نقش مثبت و منفی در زندگی جانداران و گیاهان ایفا می کنند.
این اشعه هم در طبیعت و هم در صنعت موجود است، با این تفاوت که وجود اشعه الکترومغناطیسی در طبیعت بهینه بوده ولی باید در صنعت به صورت بهینه استفاده شود.
معاون پژوهشی سابق دانشگاه تهران از تلفن های همراه به عنوان یکی از پرمصرف ترین تجهیزات دارای امواج الکترومغناطیس یاد می کند و می افزاید: نقش منفی میدان های الکترومغناطیسی و اثرات سوء آن بر سیستم های زیستی به دلیل نبود دستورالعمل معین، آموزش صحیح بهره برداری و استفاده بهینه از سیستم های ارتباطی و مخابراتی بویژه عدم آشنایی کاربران از تداخل و تزاحم های استفاده همزمان تلفن همراه با وسایل دیگر مانند رایانه، مایکروویو، تلویزیون، استفاده از داروهای خاص یا داشتن بیماری و… است.
● استفاده محدود زمانی از تلفن همراه
دکتر موسوی موحدی با تاکید بر این که هرگز نباید تلفن همراه را با خود به رختخواب برد، ادامه می دهد: اثر سوء میدان های الکترومغناطیسی بویژه میدان تلفن همراه به صورت فزاینده نقش تخریبی در بدن، ارگانیسم ها، بافت ها، سلول ها و ماکروملکول های حیاتی مانندDNA، پروتئین ها و آنزیم ها دارد.
وی با بیان این که در حال حاضر سیستم های تلفن همراه دارای فرکانس ۹۴۰ مگاهرتز است که به بیشتر بافت های بدن از جمله مغز و حتی گوشت و ماهیچه ها آسیب می زند، ابراز عقیده می کند که نباید به تلفن همراه به عنوان وسیله ای بی خطر نگاه کرد و هر کس هر اندازه که تمایل داشت از آن استفاده کند؛ بلکه کاربرد تلفن همراه باید همانند مصرف دارو، محدود و کنترل شده و به زبانی دارای دوز مشخص باشد؛ به طوری که یک فرد تنها ساعاتی از روز را می تواند از موبایل استفاده کند و پس از آن استفاده دوباره از آن مضر خواهد بود.
● دوز استفاده از تلفن همراه برای مبتلایان به بیماری های گوناگون متفاوت است
استاد مرکز تحقیقات بیوشیمی ـ بیوفیزیک دانشگاه تهران می گوید: مساله مهم دیگری که باید مورد توجه محققان قرار بگیرد، دوز مشخص استفاده از تلفن همراه برای مبتلایان به بیماری های گوناگون است؛ مثلا، میزان استفاده از تلفن همراه در افراد دیابتی که در برابر امواج آسیب پذیرتر از افراد سالم هستند باید متفاوت باشد.
تحقیقات جدید می باید میزان استفاده از تلفن همراه را برای هر بیماری معین نماید.
دکتر موسوی موحدی با اشاره به تحقیقات پژوهشگران مرکز بیوشیمی ـ بیوفیزیک دانشگاه تهران در زمینه «اثرات میدان الکترو مغناطیسی تلفن همراه روی هموگلوبین خون» گفت: تحقیقات نشان می دهد تاثیر میدان الکترومغناطیسی تلفن همراه با هموگلوبین موجب تغییرات ساختاری در آن و کاهش پیوند اکسیژن با هموگلوبین می شود.
همچنین اختلال در عملکرد هموگلوبین، موجب آزادسازی اکسیژن بیشتر در بافت و در نهایت بروز ناهماهنگی در واکنش های بدن می شود.
● دگرگونی در عملکرد هموگلوبین خون
این استاد بیوشیمی تاکید می کند: اثرات سوءتغییر ساختاری هموگلوبین خون تحت تاثیر امواج تلفن همراه تنها به آزادسازی بیش از حد اکسیژن در بافت محدود نمی شود، بلکه بر سایر وظایف هموگلوبین هم تاثیر منفی می گذارد.
به گفته دکتر موسوی موحدی همین پدیده در بررسی اثرات امواج در بیماران تالاسمی هم مشاهده شده و در این مورد از نظر ساختار هموگلوبین، ساختمان سوم آن که عامل اصلی عملکردهای این مولکول است، دچار تغییر شده است.
● خطر استفاده همزمان از تلفن همراه با مایکروویو یا رایانه
دکتر موحدی اثرات تداخل استفاده از تلفن همراه و وسایل دیگر مانند مایکروویو، رایانه و همچنین مصرف داروهای مختلف را بسیار حائز اهمیت می داند و تصریح می کند: تداخل استفاده از تلفن همراه و وسایل یاد شده اثرات سوء امواج تلفن همراه را تشدید می کند.
همچنین بدترین شکل تداخل در استفاده همزمان از تلفن همراه و مایکروفر است. از سوی دیگر شرایط استفاده از تلفن همراه در اثرات آن تعیین کننده است به عنوان مثال استفاده از تلفن همراه در مکان های مسقف و شهرهای آلوده دوز خاصی را طلب می کند که امیدواریم با شروع تحقیقات بتوان دوز استفاده از موبایل برای هر فرد مانند زن، مرد، کودک و غیره مشخص کرد.
● بدترین شکل مکالمه؛ قرار دادن تلفن کنار گوش
وی درباره محل قرار دادن تلفن همراه نیز می گوید: بدترین شکل این مساله، قرار دادن تلفن کنار گوش هنگام صحبت کردن است و البته قرار دادن در کمر هم آسیب های جدی به دستگاه تناسلی انسان وارد می کند.
دکتر موسوی موحدی با بیان این که تلفن همراه در مواقع عدم استفاده باید بیش از یک متر با کاربر فاصله داشته باشد، می افزاید: صحبت با تلفن همراه باید در فضایی باز و در کمترین زمان مکالمه باشد.
استفاده از تلفن همراه در حالت اضطرار است نه به صورت مداوم. اگر کسی می خواهد صحبت طولانی تر داشته باشد باید از تلفن ثابت استفاده کند و در صورتی که فرد در جایی هست که تلفن ثابت وجود دارد بهتر است تلفن همراه خاموش شود. بهترین حالت در هنگام پیاده روی هم گذاشتن تلفن همراه داخل کیف است.
