خیلی مواقع، به دلیل پوسیدگی دندان‌ها ناچار می شویم به دندان پزشک مراجعه کنیم، اما وقتی دندانپزشک می‌گوید دندانتان باید عصب‌کشی شود، سوالی که در ذهن برخی شکل می‌گیرد این است که آیا درمان کانال ریشه یا عصب‌کشی، لثه و دندان را ضعیف می‌کند؟
درمان کانال ریشه دندان که بسیاری از افراد آن را با لفظ «عصب‌کشی» می‌شناسند، همواره برای افراد با سوال‌ها و ابهام‌هایی همراه است.
بسیاری از افرادی که برای درمان ریشه دندان خود به دندانپزشک مراجعه می‌کنند، دغدغه‌هایی در مورد آینده دندان عصب کشی شده دارند.
اغلب این باور عمومی وجود دارد که عصب‌کشی، دندان‌ها را ضعیف می‌کند. البته بسیاری از دندانپزشکان هم با توصیه به روکش کردن دندان عصب‌کشی شده، این تلقی را در مراجعان به وجود می‌آورند که دندان‌ها بعد از عصب‌کشی، ضعیف و شکننده می شوند.
در این مطلب می‌خواهیم توضیح دهیم که این باور به‌طور کلی غلط است و درمان ریشه، دندان‌ها را ضعیف یا شکننده نمی‌کند.
در بیشتر موارد، دندان‌های ما به دلیل پوسیدگی به عصب‌کشی نیاز پیدا می‌کنند. علت پوسیدگی میکروب‌ها هستند.
در جریان پوسیدگی، ساختارهای دندان مانند مینا و عاج تغییر ماهیت می‌دهند و از بین می‌روند.
بافت‌های پوسیده مینا و عاج دندان تقریبا دیگر قابل نگهداری نیستند و باید خارج شوند، چون در بیشتر موارد این بافت‌ها حاوی باکتری‌های پوسیدگی‌زا می باشند که قابل‌گسترش و انتقال هستند.
خارج کردن کامل بافت‌های حاوی این میکروب‌ها مهم است.
پوسیدگی باعث ضعیف شدن ساختار دندان می‌شود و قسمت‌های سالم نسج دندان را در برابر جویدن، شکننده می‌کند.
علت اینکه گاهی ناگهان دندان پوسیده شده موقع غذا خوردن می‌شکند و یا خالی می‌شود نیز همین قضیه است.
پوسیدگی دندان مقصر است
در واقع پوسیدگی است که دندان را ضعیف می‌کند و دندان‌های پوسیده نسبت به دندان‌های سالم به‌دلیل تخریب ساختار نسج دندان، ضعیف‌تر هستند.
در جریان پرکردن دندان یا عصب‌کشی، تقریبا تمام ساختارهای آسیب‌دیده و خراب شده دندان خارج و با ماده پرکردنی مناسب پر می‌شود.
بعضی از این مواد پرکردنی حتی می‌توانند ساختار دندان تخریب‌شده را تقویت هم کنند.
بنابراین عصب‌کشی، دندان را ضعیف نمی‌کند، بلکه پوسیدگی دندان است که باعث ضعیف شدن آن می‌شود.
درحال حاضر، بر اساس دانش روز، جایگزینی برای درمان کانال ریشه دندان‌هایی که نیازمند عصب‌کشی هستند، وجود ندارد و تنها گزینه درمانی غیر از عصب‌کشی، کشیدن دندان است.
ساختار دندان‌ها بعد از عصب‌کشی به دلایل مختلف از جمله تغییر رطوبت، تاثیر موادی که در پروسه درمان ریشه استفاده می‌شود و... دچار تغییراتی می‌شوند، ولی بر اساس مطالعات، این تغییرات تاثیری در افزایش ضعیف شدن دندان‌ها ندارند.
روکش دندان بعد از عصب کشی
دندان‌های عصب‌کشی شده، بیشتر ممکن است به روکش شدن نیاز پیدا کنند.
روکش برای حفظ ساختار تخریب شده دندان مورد نیاز است و عمر دندان‌هایی را که بنا‌بر تشخیص دندانپزشک به روکش نیاز پیدا می‌کنند، افزایش می‌دهد.
البته نه به این معنی که همه دندان‌هایی که عصب‌کشی می‌شوند، به روکش نیاز پیدا می‌کنند و یا برعکس، روکش فقط برای دندان‌های عصب‌کشی مناسب می باشد.
علت درد دندان بعد از عصب کشی
برای دندانپزشکان، مواجه شدن با بیمارانی که به‌دلیل درد دندان پس از عصب‌کشی مراجعه می‌کنند، عادی است، اما برخی بیماران کماکان تا چند روز بعد از عصب‌کشی، درد احساس می‌کنند و قانع کردن بیشتر آنها در مورد درد بعد از درمان عصب کشی، اغلب کار راحتی نیست، چون بیماران به دلیل درد دندان، عصب کشی می کنند و انتظار رفع درد بعد از درمان کانال ریشه، کاملا طبیعی و به حق است.
همچنین در ذهن بیشتر بیماران در مورد احتمال درد دندان بعد از عصب‌کشی سوال‌های زیادی مطرح است. معمولا مهم‌ترین سوال بیماران این است که مگر «عصب» دندان کشیده نشده است؟ پس چطور ممکن است دندانی که عصب ندارد، درد بگیرد؟
حقیقت این است درمانی که دندانپزشکان آن را با عنوان «درمان کانال ریشه» یا روت کانال تراپی می‌شناسند (در خیلی از کشورهای دیگر هم به همین نام نامیده می‌شود) و بیماران ما آن را عصب‌کِشی یا عصب‌کٌشی می‌نامند، محدود به بیرون آوردن عصب از داخل دندان نیست.
درمان عصب کشی در اصل شامل پاکسازی و شوک دادن داخل کانال‌های ریشه در طول مناسب و مسدود کردن مسیر کانال‌ها با مواد مصنوعی است، به طوری که میکروب‌های داخل کانال ریشه از بین بروند و امکان رشد میکروب‌ها هم در آینده غیرممکن شود.
تمام این کارها برای یک دندان ممکن است مستلزم حداقل یک تا سه جلسه درمانی باشد و کاری دقیق و زمانبر است.
بعد از عصب‌کشی ممکن است درد داشته باشید. اگر قبل از عصب‌کشی درد داشته‌اید، احتمال وجود درد بعد از عصب‌کشی هم زیاد است.
این درد بیشتر وقت‌ها به کامل نبودن عصب کشی یا وجود اشکال در درمان بستگی ندارد.
مکانیسم‌های درد بدن انسان مخصوصا در سر و گردن بسیار پیچیده هستند. گاهی حتی با وجود رفع علت اصلی درد، سیستم اعصاب محیطی و مرکزی همچنان تحریک درد را ادامه می‌دهند و گاهی یک واکنش التهابی در بعضی موارد علت درد شدید و تورم بعد از عصب‌کشی است.
بنابراین وجود درد بعد از عصب‌کشی مخصوصا در ۲۴ ساعت اول، طبیعی است و جای نگرانی ندارد، چون در بیشتر موارد با دارو قابل کنترل است.
حتی تا چند روز بعد از عصب‌کشی، درد حین غذا خوردن و موقع فشار دادن روی دندان عادی است.
برای اینکه بعد از عصب‌کشی کمترین درد را داشته باشید، داروهای تجویز شده توسط دندانپزشک را در اولین فرصت بعد از تمام شدن کار درمان شروع کنید. معمولا مسکن‌ها اگر قبل از رفع بی‌حسی دندان مصرف شوند، اثر بهتری خواهند داشت.
دارو‌ها را با دقت و سر موقع مصرف کنید.
اگر درد شدید یا ورم داشتید، خونسردی‌تان راحفظ کنید و با دندانپزشک تان تماس بگیرید.
عصب‌کشی ذاتا درمان دردناکی نیست، ولی در برخی بیماران و در بعضی شرایط، داشتن مقداری درد بعد از درمان که با کمک دارو‌ها قابل‌کنترل است، عادی است.
