روکش دندان و هر آنچه که درباره آن باید بدانید

روکش دندان (dental crown) روشی است که باعث استحکام دندان ترمیم شده و ماندگاری آن می‌شود.جنس روکش می‌تواند فلز،سرامیک یا ترکیبی از هردو باشد. روکش دندان معمولا از جنس فلز-سرامیک است و بر روی دندان قرار می‌گیرد. خیلی افراد تنها به دلیل زیبایی بیشتر دندان‌هایشان اقدام به روکش کردن آن‌ها می‌کنند که اصطلاحا به ان لمینت دندان می‌گویند.

روکش دندان چیست؟ روکش دندان (dental crown) یک کلاهک فلزی یا سرامیکی و یا ترکیبی از هر دوی آن‌هاست که بر روی دندان‌های با تخریب گسترده گذاشته می‌شود تا علاوه بر حفاظت از آن‌ها در برابر شکستن، عملکرد و زیبایی دندان نیز مجددا به آن باز گردانده شود.

درواقع برای روکش کردن دندان بسته به نوع و جنس روکش از سطوح مختلف دندان برداشته شده تا فضا برای قرار گرفتن روکش (که شبیه قابلمه است) روی دندان فراهم شود. این روش، درمانی برگشت‌ناپذیر تلقی می‌شود بنابراین باید در انتخاب مورد آن دقت داشت. چه دندانی نیاز به روکش دارد؟ در دندان‌هایی که با پوسیدگی‌های وسیع تحت درمان ریشه قرار گرفته‌اند چون احتمال شکستن پرکردگی آن‌ها می‌رود به روکش توصیه می‌شوند. گاهی اوقات در تغییر رنگ‌های وسیع یا برخی از نازیبایی‌ها نیز از روکش استفاده می‌شود. گاهی برای پرکردن فاصله ناحیه بی‌دندانی از روکش کردن دو دندان ابتدا و انتهای آن ناحیه و متصل کردن آن‌ها به هم استفاده می‌شود که اصطلاحا به آن بریج می‌گویند. در این حالت اگر آن دو دندان به دلایل قبلی مانند پرکردگی وسیع، درمان ریشه و غیره به روکش نیاز داشته باشند، درمان منطقی است ولی اگر آن دو دندان سالم باشند با توجه به آسیب‌هایی که به آن‌ها وارد می‌شود و مقایسه هزینه‌ها، جایگزین منطقه بی‌دندانی با ایمپلنت دندان منطقی‌تر است. انواع روکش دندان روکش‌های تمام فلزی همانطور که از نام آن بر می‌آید تمام بخش پوشش‌دهنده دندان از فلز ساخته شده که بسته به نوع فلزات موجود در آلیاژ آن می‌تواند فلز سفید یا زرد باشد. این نوع روکش بهترین روکش دندان است. چرا که تراش دندان بسیار کمتر است و باعث سایش دندان‌های مقابل نمی‌شود. همچنین ماندگاری بسیار بالایی دارد چون کاملا فیت دندان می‌شود. در این میان تنها عیب آن را می‌توان ظاهر نازیبای آن دانست. روکش pfm (ترکیب فلز و سرامیک) آنچه که امروزه به عنوان روکش به صورت غالب در مطب‌های دندانپزشکی استفاده می‌شود همین نوع روکش است. درواقع بخش فلزی دور تا دور دندان را پوشش می‌دهد و به عنوان بخش هسته‌ای استحکام روکش را سبب می‌شود و پرسلن یا چینی روی آن ،زیبایی روکش را منجر می‌شود. در واقع این نمونه روکش ترکیبی از زیبایی و استحکام است. عمر این روکش‌ها از تمام فلزها کمتر و از تمام سرامیک‌ها بیشتر است. معایبی که روکش pfm دارد شامل موارد زیر می‌گردد: سایش دندان مقابل در مواردی که گلیز روکش از بین رفته است. احتمال ترک یا پریدگی چینی روکش (اگر کم باشد ترمیم با کامپوزیت و اگر زیاد باشد تعویض روکش مدنظر قرار می‌گیرد) بعضی موارد فلز لبه روکش دیده می‌شود ، به ویژه بعد از تحلیل لثه که این اتفاق مهمی است به ویژه در دندان‌های قدامی. برای ان نوع روکش ضخامت بالاتری از دندان تراش می‌خورد. روکش تمام سرامیکی روکش‌های تمام سرامیک به طور کامل از نوعی چینی مانند پرسلن ساخته شده است. این روکش‌ها در مقایسه با روکش‌های pfm که روتین مطب‌های دندانپزشکی است بسیار طبیعی‌تر به نظر می‌رسد چرا که فلزی در زیر آن به کار نرفته است و اگر کسی به آلیاژهای موجود در فلز آلرژی داشته باشد ، می‌تواند این روکش‌ها را مد نظر داشته باشد. توجه داشته باشید که ساختار این نوع روکش بسیار ضعیف است و بنابراین فقط در دندان‌های قدامی که زیبایی مد نظر است مورد استفاده قرار می‌گیرد. روکش کردن دندان چه مزایا و معایبی دارد؟ مزایای روکش دندان مهم‌ترین مزیت روکش حفظ ساختار دندان در برابر شکستگی و نیز حفظ سلامت بافت‌های اطراف دندان است، اما به هر حال ۱ تا ۱.۵ میلی‌متر از نسج دندان، طی فرآیند ترمیم تراش می‌خورد و اهمیت مراقبت از آن را برای جلوگیری از پوسیدگی مجدد چند برابر می‌کند. معایب روکش دندان بزرگ‌ترین عیب روکش، تراش‌ دندان است و با توجه به این‌که عمر متوسط روکش‌های معمولی بین هشت تا ده سال است، در درازمدت طول عمر دندان کاهش خواهد یافت. روکش زمانی توصیه می‌شود که نسج سالم باقیمانده دندان بسیار کم باشد. مسلما هرچه درمان‌های ترمیمی و روکش‌گذاری دندان‌ها با دقت و مهارت بیشتری صورت گیرد، عمر مفید روکش دندان بیشتر خواهد بود، اما واقعیت آن است که دندان‌های روکش شده برای دوام بیشتر به دقت در مسواک‌زدن و بهره‌گیری از نخ‌دندان نیاز دارند.