تنگی نفس:
توقف ناگهاني قلب يکي از فوريت‌هاي امدادي بوده که اگر در همان موقع بتوان بيمار را نجات داد، حيات او تجديد مي‌گردد.
علل:
بيماريهي قلبي و عروقي، ضربه به قلب، داروهي محرک، غرق‌شدگي، خفگي، برخي بيماريها، بيهوشي، شوک، خونريزي، برق‌گرفتگي و … از علل يست قلبي مي‌باشند.
علايم:
مردمک‌هي گشاد، اختلال تنفسي يا قطع تنفس و نبض، خاکستري رنگ شدن پوست، عدم وجود نبض در ناحيه گردن
روش تشخيص:
براي اين کار از نبض ناحيه گردن استفاده مي‌شود. ۵-۱۰ ثانيه بري يافتن نبض تلاش کنيد، اگر نبضي احساس نکرديد به معني يست قلبي است.
کمک‌هاي اوليه:
ماساژ قلبي
ماساژ قلبي عبارت است از فشار منظم و موزوني که بوسيله کف دو دست در بزرگسالان، کف يک دست در کودکان و دو انگشت در نوزادان روي ديواره جلويي قفسه سينه وارد مي‌شود.
نحوه انجام ماساژ قلبي:
۱. محل ماساژ را معين کنيد.
در بالغين و اطفال دو انگشت بالاتر از انتهي استخوان جناغ سينه و در شيرخواران زير يک سال يک سانتي‌متر پيين‌تر از خطي که دو نوک سينه را به هم وصل مي‌کند روي استخوان جناغ سينه.
۲. پاشنه يک دست را در محل مشخص شده جهت انجام ماساژ قرار داده و دست ديگر را روي دست اول قرار دهيد، سپس انگشتانتان را در هم فرو کنيد. نبيد نوک انگشتانتان با سينه مصدوم در تماس باشد.
۳. در حاليکه دستها کاملاً عمود بر بدن مصدوم بوده و آرنج‌ها کاملاً صاف مي‌باشد قفسه سينه او را به نرمي و آرامي به سمت داخل فشار دهيد. از فشارهي تيز و سريع بپرهيزيد
.
احيا قلبي و ريوي (C.P.R) Cardio Pulmonary Resuscitation
در صورت يست قلبي و تنفسي، همزمان اقدام به انجام تنفس مصنوعي و ماساژ قلبي همراه با هم مي‌کنيم که به ين عمل CPR گويند.
عمليات CPR در سه مرحله انجام مي‌شود:
A: Air way يجاد راه هويي باز (۱)
B: Breathing برقراري تنفس مناسب (۲)
C: Circulation برقراري جريان خون مناسب (۳)
موارد (۱) و (۲) در فصلنامه شماره سه توضيح داده شد.
CPR در بزرگسالان به روش يک نفره و دو نفره انجام مي‌گيرد به ين صورت که بعد از تشخيص قطع تنفس و يست قلب از طريق روشهي تشخيصي گفته شده، بيد بلافاصله بعد از بازکردن راه هويي (A) اقدام به تنفس مصنوعي (B) و ماساژ قلبي (C) توأم نمود.
CPR يک نفره:
خلاصه عمليات CPR توسط يک امدادگر به ترتيب زير است:
۱. از بيهوش بودن مصدوم اطمينان حاصل کنيد.
۲. درخواست کمک نمييد.
۳. راه هويي را باز کنيد.(A)
۴. تنفس مصدوم را برقرار کنيد.(B)
۵. در صورت يست تنفسي، دوبار تنفس مصنوعي بدهيد.
۶. نبض سرخرگ کاروتيد(گردني) را کنترل کنيد.
۷. در صورت يست قلبي، ۱۵ بار ماساژ قلبي بدهيد.(C)
۸. سپس دو بار تنفس بدهيد. ين چرخه را بصورت دو بار تنفس مصنوعي و ۱۵ بار کمپرس قلبي به مدت يک دقيقه (يعني ۴ بار تنفس و ماساژ) ادامه دهيد.
۹. در دقيقه اول و پس از آن، هر سه دقيقه يک بار نبض کاروتيد را بررسي کنيد. به محض برقراري ضربان قلب، ماساژ قلبي را متوقف کرده و تنها به تنفس مصنوعي با سرعت ۱۲ بار در دقيقه بپردازيد.
۱۰. به محض برقراري تنفس طبيعي، تنفس مصنوعي را قطع کرده و مصدوم را در وضعيت بهبودي قرار دهيد.
۱۱. اگر تنفس و ضربان قلب مصدوم برقرار نشد، CPR را تا رسيدن پزشک ادامه دهيد.
CPR دو نفره:
خلاصه عمليات CPR با دو امدادگر به ترتيب زير است:
۱. دو امدادگر در طرفين مصدوم زانو مي‌زنند. امدادگر اول که مسيول تنفس مصنوعي است بالي سر مصدوم قرار مي‌گيرد. امدادگر دوم که مسيول ماساژ قلبي است، لباس مصدوم را کنار زده و دستهيش را در موقعيت صحيح روي جناغ سينه قرار مي‌دهد.
۲. امدادگر اول با صدا زدن و تکان دادن مصدوم از بيهوشي و يست تنفسي او اطمينان حاصل مي‌کند. سپس راه تنفس را باز کرده و دو بار تنفس مصنوعي مي‌دهد. پس از آن نبض شريان کاروتيد را آزميش کرده و در صورت يست قلبي به امدادگر دوم فرمان شروع ماساژ قلبي را مي‌دهد.
۳. امدادگر دوم ماساژ قلبي را با سرعت ۶۰ بار در دقيقه شروع مي‌کند.
۴. امدادگر اول بدون وقفه يک بار تنفس مي‌دهد و امدادگر دوم نيز بدون وقفه ۵ بار ماساژ قلبي مي‌دهد و ين چرخه (يک بار تنفس و پنج بار ماساژ قلبي) به مدت يک دقيقه ادامه يابد.
امدادگر اول بيد در ضمن انجام ماساژ قلبي توسط همکارش، نبض شريان کاروتيد را بررسي کند و از مؤثر بودن ماساژ قلبي اطمينان حاصل کند. اگر همزمان با ماساژ قلبي، نبض کاروتيد حس نشد ممکن است اشکال در نحوه قرارگيري مصدوم يا نقطه وارد آمدن فشار يا نيرو کم امدادگر باشد که هريک از ين اشکالات بيد سريعاً برطرف شود.
نکته ۱) اگر مصدومي تنفس مي‌کند ولي تنفس او دچار اشکال است، مي‌توانيد به او تنفس مصنوعي بدهيد اما تا زمانيکه قلب ضربان دارد هرچند ضعيف و نامنظم، هرگز نبيد اقدام به ماساژ قلبي کرد، چون ين کار ممکن است يست کامل قلب را در پي داشته باشد.
نکته ۲) بري اطمينان از يست قلبي از نبض گردني استفاده کنيد. استفاده از نبض سرخرگهي محيطي در ناحيه مچ دست يا بازو مي‌تواند باعث اشتباه شود، چون نبض ين شريان‌ها حتي در شريطي که قلب هنوز مي‌تپد، ضعيف و غيرقابل لمس مي‌باشند.
نکته ۳) به دليل اهميت ماساژ قلبي، ضرورتي ندارد که در حين تنفس مصنوعي، انجام ماساژ قلبي متوقف شود زيرا ماساژ قلبي تنها درصدي از کار قلب را يجاد مي‌کند.
نکته ۴) در اطفال کمتر از ۸ سال CPR همواره يک نفره بوده و نسبت آن(تنفس مصنوعي و ماساژ قلبي) يک به پنج مي‌باشد.
خطاها و عوارض CPR:
* ممکن است هنگام دادن تنفس، دهان امدادگر کاملاً دهان مصدوم را نپوشانده باشد و در نتيجه قسمت اعظم هوا به جي ورود به ريه‌ها وارد محيط اطراف شود.
* به علت غفلت از وضعيت دادن به سر و چانه مصدوم مجاري هويي بسته شوند و قسمت اعظم هوا وارد مري شود و اتساع معده عاملي جهت تحريک استفراغ و ورود آن به مجاري هويي (آسپيراسيون) و خفگي مصدوم شود.
* اگر تنفس بيش از حد قوي و سريع باشد خود امدادگر دچار خستگي، سردرد و سرگيجه خواهد شد.
* شکستگي ترقوه، دنده‌ها و جناغ سينه در اثر فشارهي تيز و خشن.
* پارگي کبد و خونريزي داخلي بر اثر زياد پايين قراردادن کف دست، موقع ماساژ قلبی
