وزوز گوش ( به انگلیسی: Tinnitus )، که اغلب به عنوان زنگ زدن گوش از آن یاد می شود، اصطلاحی پزشکی است که به منظور توصیف درک صدا در یک یا هر دو گوش بدون وجود هیچ گونه صدای واقعی با منبع خارجی به کار می رود. طبق پژوهش های صورت گرفته، مشخص شده است که تقریباً 50 میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا به درجات مختلف از وزوز گوش رنج می برند، و در تقریباً یک سوم این افراد، شدت وزوز به حدی آزار دهنده بوده که آنان را ناچار به مراجعه به پزشک نموده است.
علی رغم اینکه هنوز درمان قطعی برای وزوز گوش وجود ندارد، اما با فهم بهتر علایم، علل، راهکارهای کاهش وزوز و همینطور بیماری های مرتبط با آن، می توان درمان هایی را به منظور کمک به سازگاری با وزوز یا برطرف نمودن کامل آن پیشنهاد داد.
نشانه های وزوز گوش
اغلب افراد از زنگ زدن در گوش یا حس پری سر برای توصیف وزوز خود استفاده می کنند. این صدای آزاردهنده می تواند به اشکال مختلف نظیر زنگ زدن، همهمه، صدای سوت مانند یا فش فش مانند درک شده و بم یا زیر به نظر رسد. علاوه بر این، وزوز می تواند در یک یا هر دو گوش و به صورت ممتد یا قطع و وصل شونده گزارش گردد.در حالات شدید وزوز، بلندی آن می تواند در حدی باشد که در زندگی روزمره تداخل ایجاد نماید.
وزوز گوش اغلب در بزرگسالان دیده می شود اما امکان رخ دادن آن در تمامی سنین وجود دارد. علاوه بر شنیدن صدایی که فاقد منشأ بیرونی است، وزوز می تواند با ناراحتی، اختلال در خواب و علایم ناتوان کننده دیگر در زندگی فرد مبتلا باشد. همچنین، اضطراب نشانه رایج دیگری در افراد مبتلا به وزوز گوش است که می تواند بر شغل یا دیگر شرایط پر استرس زندگی فرد تاثیرات منفی بارزی بر جای گذارد. از دیگر نشانه های رایج در مبتلایان به وزوز گوش می توان به شنیدن صدای تق تق مانند یا صداهای تیز، یا اصوات ممتد بم اشاره نمود.
علل ابتلا به وزوز
با توجه به شیوع بالای وزوز، ضروری است تا در مورد علل ابتلا به آن نیز بحث گردد. علی رغم اینکه در بسیاری از موارد ابتلا به وزوز، علت ناشناخته باقی می ماند، اما یقیناً برخی علل شایع می تواند موجب تشدید شرایط گردد:
سن: در حدود 60 سالگی، شنوایی تدریجاً شروع به افت می نماید. این کم شنوایی مختصر که از آن تحت عنوان "پیرگوشی"یاد می شود، می تواند منجر به وزوز گوش نیز گردد.
قرارگیری در معرض اصوات بلند: قرارگیری مداوم در معرض اصوات بلند مانند سر و صدای کارخانجات، اره برقی و شلیک اسلحه از جمله رایج ترین علل ابتلا به وزوز هستند. علاوه بر این، گوش دادن به موسیقی با صدای بلند خصوصاً از طریق هدفون نیز جزو علل اصلی وزوز در جوامع امروزی محسوب می گردد.
عادات ناسالم: اگرچه محققین هنوز در مورد دلیل آن مطمئن نیستند، اما نوشیدن الکل، استعمال دخانیات (سیگار)، برخی از غذاها و نیز نوشیدنی های کافئین دار نقش مهمی در ابتلا به وزوز گوش ایفا می کنند.
بیماری های عمومی: کم خونی، آلرژی ها، فشارخون بالا، مشکلات قلبی و عروقی، اختلالات گردش خون، دیابت و کم کاری غده تیروئید جزو بیماری هایی هستند که می توانند منجر به وزوز گوش شوند.
رهایی از وزوز گوش
اغلب کسانی که از وزوز گوش رنج می برند مشکل خود را بخشی از زندگیشان می پندارند. از آنجا که در غالب مبتلایان، شدت وزوز در حدی نیست که نیاز به مداخله یا درمان پزشکی داشته باشد، بیشتر افراد در جستجوی راهکارهایی غیر پزشکی برای رهایی از شنیدن وزوز می باشند. اگرچه این راهکارها در افرا مختلف متغیر هستند، اما در ادامه به برخی از رایج ترین راهکارهای معرفی شده برای کاهش وزوز پرداخته می شود.
در برخی افراد، ارتقای عمومی سلامت و بهبود شرایط جسمی منجر به کاهش وزوز گوش نیز می شود. کنترل فشار خون، کاهش استرس و فشارهای عصبی و نیز کاهش مصرف کافئین از جمله موارد موثر در ارتقای سلامت عمومی هستند. از آنجا که موارد مذکور می توانند منجر به تحریک سیستم بدنی شوند، بنابراین امکان افزایش وزوز گوش نیز وجود خواهد داشت.
استفاده از روش های مراقبه و آرامسازی نیز در سازگاری با وزوز گوش موثر است. در این نوع روش ها، از تجسم و شل کردن عضلات به منظور آرام سازی فرد استفاده می شود.
درمان وزوز گوش
از آنجا که هیچ درمان قطعی برای وزوز وجود ندارد، متخصصان تلاش نموده اند تا روش هایی را برای تحمل آسان تر وزوز یا رهایی از برخی نشانه های آزاردهنده آن معرفی نمایند. ابزارهای کاهنده نویز یکی از این روش ها است که موجب کاهش شدت زنگ زدن در گوش می شود. در این ابزارها، یک پوشاننده (مولد نویز) در گوش قرار می گیرد و ضمن تولید صدایی ممتد و آهسته، باعث کاهش شنیدن وزوز در گوش می گردد. این ابزار به فرد استفاده کننده می آموزد تا از تمرکز بر صدای وزوز خودداری کند.
یکی دیگر از راهکارهای موجود نیز درمان وزوز به شیوه بازآموزی (TRT)است که به منظور آموزش بیمار برای نادیده گرفتن صدای وزوز گوش به کار می رود. در این روش، اغلب از یک مولد نویز سفید برای تولید اصوات محیطی استفاده می گردد و از این طریق، صدای وزوز کم اهمیت تلقی خواهد شد.
