در حالی که گمان می‌رود آلزایمر یا دیگر اشکال دیمانس از اثرات جانبی اجتناب‌ناپذیر پیری باشند، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ملاحظات غذایی ممکن است به محافظت از بدن در برابر زوال عقل و حتی جلوگیری از بیماری‌های زایل‌کننده مغز کمک کنند.
بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت دیمانس در افراد ۶۵ سال به بالاست. طبق گزارش آکادمی آلزایمر بیش از ۳/۵ میلیون نفر آمریکایی از این بیماری رنج می‌برند و هر ۷۰ ثانیه یک نفر به آلزایمر مبتلا میشود.
در حالی که گمان می‌رود آلزایمر یا دیگر اشکال دیمانس از اثرات جانبی اجتناب‌ناپذیر پیری باشند، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ملاحظات غذایی ممکن است به محافظت از بدن در برابر زوال عقل و حتی جلوگیری از بیماری‌های زایل‌کننده مغز کمک کنند.
چون دیمانس با التهاب طولانی مدت رابطه دارد، مواد غذایی که اثرات ضدالتهابی طولانی مدت دارند هنگامی که به رژیم غذایی فرد اضافه میشوند ممکن است اختلالات حاصل از پیری را به تأخیر بیندازند.
در این مقاله به هشت ماده غذایی در دسترس و معمولی که این خاصیت را دارند نگاهی می‌اندازیم:
شکلات تلخ
تحقیقات پژوهشگران نشان داده که فلاونوئید موجود در کاکائو جریان خون را به طرف مغز افزایش می‌دهد و ممکن است از بدن در برابر حالاتی که به کاهش جریان خون مغز منجر میشوند (مثل دیمانس و سکته مغزی) محافظت کند. برای استفاده از بیشترین خواص، شکلات با میزان شکر کم و محتوی کاکائوی بالا خریداری کنید. در هر حال با این که کاکائو غنی از ترکیبات سودمند است، اما مقدار چربی‌های اشباع آن بالاست و در بسیاری از مواقع همراه با مواد پرچربی نظیر خامه در دسرها استفاده میشود؛ بنابراین بهترین راه این است که شکلات تلخ را به عنوان یک وعده کوچک یک بار در هفته استفاده کنید.
علاوه بر شکلات، فلاونوئیدها تقریباً در همه میوه‌ها، سبزیج‌ها، گیاهان و ادویه‌ج‌ها یافت میشوند. یک قانون خوب این است که هر چه میوه یا سبزی رنگی‌تر باشد میزان فلاونوئید آن بالاتر است.
سالمون
طبق مطالعات انجام‌گرفته، افرادی که به طور متوسط سه وعده غذایی ماهی روغنی در هفته مصرف می‌کردند، تقریباً ۵۰ درصد کمتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های آلزایمر و دیمانس قرار گرفتند. به طور قابل ملاحظه‌ای میزان اسیدهای چرب امگا-۳ خون این افراد بیشتر از کسانی بود که ماهی کمتری مصرف کرده بودند.
سالمون منبع غنی اسیدهای چرب ضروری امگا-۳ و نیز دیگر مواد غذایی مهم مثل ویتامین‌های D و B۱۲ است که به جلوگیری از برخی اختلالات عصبی کمک می‌کنند.
ماهی کولی و ساردین نیز منابع خوب اسیدهای چرب امگا-۳ هستند.
برای افرادی که ماهی نمی‌خورند، گردو، دانه کتان و سبزیج‌های برگ‌دار تیره رنگ منابع غنی امگا- ۳ گیاهی و اسید آلفالینولنیک (ALA) هستند، اما آن‌ها کمبود اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و اسید دکوزاهگزانوئیک (DHA) دارند که دو امگا -۳ عمده به حساب می‌آیند.
گیلاس و میوه‌هایی از خانواده توت‌ها مثل تمشک و توت‌فرنگی همگی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهاب هستند که به کاهش التهابات مغزی و فشار اکسیداتیو مغز کمک می‌کنند. التهابات مغز و فشار اکسیداتیو آن هر دو با دیمانس و آلزایمر همراه هستند.
زردچوبه
به نظر می‌رسد پلاک‌های تجمع‌یافته در مغز به گسترش یافتن زوال سلول‌های مغزی کمک کنند و به بیماری آلزایمر منجر شوند.
یک مطالعه نشان داد کورکومین موجود در زردچوبه ماده مؤثری است که پلاک‌های مغزی را از بین می‌برد.
زردچوبه به عنوان یک غذای ضدالتهاب عالی از قدیم استفاده می‌شده است. در کشورهایی که از ادویه کاری (حاوی زردچوبه) به طور متداول استفاده می‌کنند میزان کمتری گزارش ابتلا به دیمانس دیده شده است. این ادویه ارزان‌قیمت و فراوان را حداقل یک بار در هفته به غذای خود اضافه کنید تا میزان التهاب کاهش یابد و دیمانس به وجود نیاید.
زنجبیل نیز مانند زردچوبه دارای خواص ضدالتهابی مشابه است. با اینکه تحقیقات انجام گرفته بر روی اثر زنجبیل بر فعالیت مغز محدود است، اما توانایی آن در کاهش التهاب ممکن است به طور غیرمستقیم برخی اثرات جلوگیری کننده از دیمانس را داشته باشد.
سیب
امروز برای خوردن یک سیب در روز بیش از یک دلیل وجود دارد. تحقیقات نشان داده کوئرستین که به مقدار فراوان در پوست سیب وجود دارد، از مغز در برابر آسیب‌های همراه بیماری آلزایمر و دیگر ناهنجاری‌های عصبی محافظت می‌کند.
دیگر مطالعات نیز نشان داده‌اند که خوردن سیب ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
گــردو
تحقیقات در مورد پیری نشان داده که یک رژیم غذایی متعادل حاوی گردو به ارتقای مهارت‌های عملی و ذهنی در افراد پیرتر کمک می‌کند. کارشناسان معتقدند ترکیب پلی‌فنول‌ها، اسیدهای چرب امگا-۳ و دیگر مواد فعال‌کننده زیستی که در گردو وجود دارد، مسئول انجام این اثر مفید است، اما مصرف مقدار بیشتر از آن الزاماً خوب نیست. این ممکن است به دلیل میزان بالای امگا- ۶ در گردو باشد.
با اینکه گردو سرشار از اسید آلفالینولنیک است، اما میزان اسید لینولئیک آن که یک اسید چرب ضروری امگا-۶ محسوب میشود بیشتر است. اسید لینولئیک می‌تواند در بدن به تولید ترکیبات التهابی بیشتر و تولید اسیدهای چرب ضدالتهابی امگا- ۳ کمتر منجر شود و این زمانی است که نسبت امگا-۶ به امگا-۳ از میزان تعادل خارج شود.
با اینکه مکانیسم دقیق چگونگی عملکرد گردو در ارتقای عملکرد ذهنی ناشناخته است، اما اکثر پزشکان و متخصصان تغذیه خوردن خشکبار را توصیه می‌کنند، بنابراین در خوردن مقدار مناسب گردو تعلل نکنید.
هر روز از خوردن یک مشت آجیل مخلوط، میوه‌های خشک شده (برگه‌ها، کشمش و توت خشک) و مغزهایی مثل فندق، گردو و پسته لذت ببرید تا هر روز طیفی از مواد مغذی ارتقادهنده سلامت را به دست آورده باشید.
چای سبز
چای سبز غنی از نوعی فلاونوئید است که کاتچین خوانده میشود. مطالعات بسیاری به خواص سلامتی و مفید چای سبز از جمله به توانایی آن در کاهش خطر ابتلا به سرطان و نیز بیماری‌های عصبی برگشت‌پذیر دست یافته‌اند.
توانایی چای سبز در حفظ وزن و کنترل آن نیز این ماده غذایی را به یک گزینه محبوب در بسیاری از رژیم‌های غذایی ارتقادهنده سلامتی تبدیل کرده است.
مارچوبه
در تحقیقی نشان داده شد در افرادی که کمبود فولات دارند احتمال گسترش دیمانس ۵/۳ برابر بیشتر است. برای اینکه از دریافت کافی فولات اطمینان حاصل کنید از مارچوبه به عنوان یک افزودنی متناوب در غذای خود استفاده کنید، چون یک فنجان مارچوبه مقداری از نیاز روزانه شما به فولات را تأمین می‌کند.
دیگر منابع عالی فولات عبارتند از مرکبات، حبوبات (توجه نمایید که برای حداکثر دریافت مواد مغذی و جذب آن توسط بدن، بهتر است حبوبات به صورت جوانه باشند)، کلم بروکلی، گل کلم، چغندر، عدس و سبزیجات سبز برگ‌دار مثل اسفناج و برگ شلغم.
گیلاس
دانشمندان دریافته‌اند ترکیبات آنتی‌اکسیدان و آنتوسیانین‌ها که به گیلاس رنگ قرمز شفافی می‌بخشند، خواص ضدالتهابی دارند، اما فاقد هرگونه اثر جانبی احتمالی هستند.
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAID ها) می‌توانند اثرات معکوسی ایجاد کنند که برخی از آن‌ها عبارتند از خونریزی معده و حمله قلبی، اما گیلاس آن طور که داروهای صنعتی موجب تحریک معده میشوند معده را تحریک نمی‌کند و حاوی ترکیباتی است که از به هم چسبیدن پلاکت‌ها در خون جلوگیری می‌کنند.
گیلاس و میوه‌هایی مانند خانواده توت‌ها مثل تمشک و توت‌فرنگی همگی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهاب هستند که به کاهش التهابات مغزی و فشار اکسیداتیو مغز کمک می‌کنند. التهابات مغز و فشار اکسیداتیو آن هر دو با دیمانس و آلزایمر همراه هستند.
