نتایج مطالعات گسترده متخصصان سلامت نشان می‌دهد که چند شب کم‌خوابی و کمبود استراحت چگونه می‌تواند حافظه، سلامت و قدرت تفکر و تمرکز را دچار مشکل کرده و حتی منجر به کاهش وزن شود.
بنا بر مطالعه‌ای که در یک بازه زمانی یک ساله از سوی «مرکز ملی تحقیقات اختلالات خواب» انستیتو ملی سلامت در آمریکا انجام شد، آشکار ساخت حدود 30 تا 40 درصد از افراد بالغ علایم بی‌خوابی داشته‌اند و 10 الی 15 درصد نیز از بی‌خوابی مزمن رنج می‌برند.
برای بسیاری افراد خاموش کردن کامپیوتر و تلفن همراه و رفتن به رختخواب هر شب در یک ساعت مشخص کار دشواری است و برای بسیاری دیگر نیز دست کشیدن از کار در ساعات پایانی شب به سختی امکان‌پذیر می‌شود. شاید فکر کنید اگر صبح چند فنجان قهوه بخورید حالتان سرجایش می‌آید اما در واقع بدون اینکه متوجه باشید با شب‌بیداری و بدون برنامه خواب منظم به سلامتی و توانایی‌های خود به شدت آسیب می‌رسانید.
در این گزارش به نقل از نشریه «وال استریت چیت شیت» به هفت عارضه جدی که از نشانه‌ها و در عین حال پیامدهای کمبود خواب هستند، اشاره شده که به قرار زیر است:
آسیب به قدرت تفکر، تعقل و مهارت تصمیم‌گیری
نخستین نشانه کم‌خوابی تاثیر منفی آن بر بازده کاری در منزل و محل کار است. شاید تصور کنید انجام برخی کارها در ساعات پایانی شب در منزل و شب قبل از آمدن به سرکار ایده خوبی باشد اما اگر این مسئله قرار است که خواب شما را دچار اختلال کند پس بهتر است به جای آن کمی بیشتر بخوابید تا روز بعد با انرژی بیشتر و تمرکز بهتر به کارهایتان برسید. بنا بر اعلام سایت تخصصی «وب ام دی»، خواب نقش حیاتی را در تفکر و یادگیری ایفا می‌کند. بنابراین کمبود خواب می‌تواند توان فکر و ذهن را بیش از آنکه تصور می‌کنید، کاهش دهد. کمبود خواب نه تنها تمرکز، هوشیاری، توجه و قدرت استدلال را دچار آسیب می‌کند بلکه شما را از حل مشکلات و توانایی تصمیم‌گیری عاجز می‌سازد. این مسائل سبب کاهش شدید کارآیی و توانایی یادگیری موثر در شما می‌شود.
ضعف حافظه
موضوع بعدی حافظه است که باید درباره آن صحبت کنیم. یک دلیل منطقی وجود دارد که به دانشجویان و دانش‌آموزان توصیه می‌شود شب قبل از امتحان به اندازه کافی بخوابند. اما چرا افراد بالغ این منطق را به کار نمی‌گیرند؟ مرحله خواب عمیق یا به اصطلاح «REM»، ششمین مرحله از خواب است و با وجود داشتن خواب عمیق واکنش مغزدر حالت بیداری است. در این مرحله از خواب، ذهن هنوز از یادگیری کامل فاصله بسیاری دارد اما مطالعات بسیار نشان می‌دهند که این دوره خواب به مغز کمک می‌کند تا اطلاعات دریافتی در طول روز را پردازش کند. مراحل مختلف خواب نقش مهمی را در یکپارچگی و تقویت حافظه ایفا می‌کنند. پس در صورتی که تا دیروقت بیدار بمانید و خواب خود را فدای آمادگی برای یک جلسه یا امتحان مهم کنید در واقع مغز شما فرصت شادابی دوباره و تشخیص را نخواهد داشت که این مسئله قطعا بر عملکرد و کارآیی شما در روز بعد اثر سوء خواهد گذاشت. پس اگر به طور مداوم از مشکل به خاطر آوردن اطلاعات رنج می‌برید به احتمال زیاد شب‌ها به اندازه کافی نمی‌خوابید.
افسردگی و زودرنجی
خلق و خوی انسان نیز به دلیل کم‌خوابی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و هیچ‌کس به اندازه خانواده، دوستان و همکاران متوجه این مسئله نمی‌شود. کم‌خوابی سب بروز علایم افسردگی می‌شود و بی‌خوابی شدید که یکی از اختلالات خواب محسوب می‌شود جدی‌ترین عامل افسردگی است. بنا بر مطالعاتی که در دانشگاه «هاروارد» انجام شده، حتی کم‌خوابی اندک نیز تاثیری جدی بر خلق و خوی افراد می‌گذارد. در مطالعه دیگری که از سوی دانشگاه «پنسیلوانیا» انجام گرفت نیز مشخص شد افرادی که خواب آنها به مدت یک هفته کاری به 4.5 ساعت در شبانه روز محدود شده، میزان استرس، عصبانیت، ناراحتی و خستگی ذهنی در آنها به شدت افزایش یافته اما وقتی خواب آنها به حالت عادی برگشت، خلق و خوی آنها نیز به شدت بهبود پیدا کرد. سایت «وب ام دی» گزارش می‌دهد که بی‌خوابی و افسردگی هر دو یکدیگر را تقویت می‌کنند.
تاثیر بر هورمون‌های جنسی
اختلال در هورمون‌ها و کاهش میل جنسی یکی از پیامدهای منفی دیگر کمبود خواب است. بی‌خوابی سبب افزایش تنش میان زوجین می‌شود. علاوه بر این در مردانی که از وقفه تنفسی حین خواب یا «آپنه» رنج می‌برند مشاهده شده که سطح هورمون «تستوسترون» در آنها پایین است. پس توصیه اکید به پدران، مادران و زنان و مردان این است که به اندازه کافی بخوابند.
پُراشتهایی
پرخوری یکی از مهمترین علائم کم‌خوابی به ویژه در زنان است زیرا اغلب آنها با مشکل پرخوری دست به گریبان هستند. شاید بارها و بارها شنیده‌اید که کم‌خوابی می‌تواند توانایی افراد را در کاهش وزن از بین برده و سبب پرخوری شود اما عده کمی از دلیل علمی این رابطه مطلع هستند. برای این مشکل یک توضیح ساده اما از طرفی هم پیچیده وجود دارد. نخستین دلیل مدت زمانی است که شب‌ها بیدار می‌مانید پس تا پاسی از شب پرخوری می‌کنید. بسیاری از افرادی که از بی‌خوابی رنج می‌برند به تنقلات پناه می‌برند که این امر نیز به نوبه خود سبب اضافه وزن می‌شود. نتایج دریافتی از مطالعه‌ای که از سوی دانشگاه «شیکاگو» انجام شده نشان می‌دهد که مولکولی موسوم به «2- آراکیدونوییل گلیسیرین» در خون که حس واکنش به لذت غذا خوردن را تنظیم می‌کند در افرادی که کم می‌خوابند، تغییر می‌کند و این وضعیت به تشدید احساس گرسنگی کمک می‌کند. بنا بر مطالعاتی که در سال 2004 میلادی انجام شده افرادی که در شبانه روز کمتر از شش ساعت می‌خوابند 30 درصد بیش از افرادی که حدود هفت الی 9 ساعت می‌خوابند، دچار چاقی مفرط می‌شوند.
ناتوانی در کنترل استرس
اگر استرس دارید و افزایش حجم کار خود را عامل آن می‌دانید آیا می‌دانید که به احتمال زیاد کم‌خوابی مشکل شماست؟ مطالعات نشان می‌دهند وقتی فردی دچار کم‌خوابی می‌شود، کمتر توانایی کنترل عوامل استرس‌زا را دارند. یک گزارش منتشر شده از شبکه دیسکاوری نشان می‌دهد کمبود خواب آستانه تحمل استرس‌ها و تنش‌ها را پائین می‌آورد و در نتیجه کوچکترین مسئله‌ای باعث می‌شود از کوره در بروید. علاوه بر این استرس، یک شمشیر دو لبه است زیرا نه تنها کم‌خوابی باعث استرس می‌شود بلکه استرس نیز می‌تواند خود منجر به بی‌خوابی شود.
اختلالات بینایی
اگرچه مشکل بینایی آخرین مشکل ناشی از کم‌خوابی است اما قطعا کمترین مشکل محسوب نمی‌شود. اگر مرتب پلک می‌زنید و مشکل متمرکز کردن چشم داشته و اشیا را شفاف نمی‌بینید به شما پیشنهاد می‌کنیم کمی بیشتر بخوابید. ضعف بینایی نه تنها به خودی خود خطرناک است بلکه می‌تواند منجر به بروز مشکلات بعدی نظیر زمین خوردن، شکستگی عضو و حتی حوادث شغلی شود.
با خواندن این گزارش متوجه شدید که با کم‌خوابی یک فاجعه در راه است، پس سعی کنید بیشتر بخوابید تا در امان بمانید.
