آشنایی با پزشکی هسته ای
پزشکی هسته ای شاخه ای از علم پزشکی است که در آن از مواد رادیو اکتیو جهت تشخیص و درمان بیماریها استفاده می شود. روشهای تشخیصی در مورد اعضاء مختلف بدن مانند استخوانها، مغز، کلیه، ریه، قلب، دستگاه گوارش و دستگاه ادراری کاربرد دارند.
روش کار به این صورت است که ابتدا رادیو دارو مخصوص هر عضو با ماده رادیو اکتیو نشاندار می شود و به بیمار تزریق می شود و در عضو مورد نظر تجمع می یابد سپس با استفاده از دستگاه گاما کمرا تصویر برداری از عضو مورد نظر صورت می گیرد. بر خلاف روشهای رادیولژی که عموماٌ اطلاعاتی در مورد ساختمان اعضا بدن ارائه می کنند، روشهای پزشکی هسته ای عموما اطلاعاتی در مورد عملکرد اعضای مختلف بدن را بدست می‌آورند
آشنایی با اسکن قلب
اسکن قلب یکی از شایعترین روشهای تشخیصی درپزشکی هسته ای است که جهت بررسی میزان جریان خون عضله قلب و همچنین بررسی وجود نسج زنده د رعضله قلب مورد استفاده قرار می گیرد. اسکن قلب اطلاعاتی را در مورد شدت گرفتگی عروق، اهمیت بالینی گرفتگی عروق، پیش آگهی بیماران قلبی،وجود یا عدم وجود نسج زنده قلب، امکان و سودمندی اقدام درمانی نظیر عمل جراحی باز قلب و آنژیوپلاستی ارائه می دهد و همچنین در بررسی بیماران پس از اقدامات درمانی نظیر آنژیوپلاستی و عمل جراحی باز قلب موثر است. اسکن قلب جهت بررسی خونرسانی عضله قلب معمولاٌ در 2 مرحله و در یک روز یا دو روز متفاوت انجام می گیرد.
در فاز استراحت ماده رادیو اکتیو در حالت استراحت به بیمار تزریق می شود و پس از گذشت مدت زمانی، تصویر برداری صورت می گیرد. در فاز فعالیت ابتدا قلب در وضعیت فعالیتی قرار می گیرد. وضعیت فعالیتی می تواند توسط تست ورزش و یا استفاده از داروی محرک قلب صورت گیرد و در حداکثر فعالیت رادیو دارو تزریق می شود و سپس تصویر برداری مجدد از قلب صورت می گیرد و پس از باز سازی تصاویر توسط سیستم کامپیوتری، جریان خون عضله قلب در حالت فعالیت و استراحت مقایسه می شود و اطلاعات فوق الذکر بدست می آید. در برخی موارد نظیر بررسی نسج زنده در عضله قلب، اسکن فقط در حالت استراحت صورت می گیرد.
آشنائی با بخش پزشکی هسته ای مرکز قلب تهران و گردش کار در آن
بخش پزشکی هسته ای مرکز قلب یکی از فعالترین مراکز پزشکی هسته ای ایران می باشد که خدمات پزشکی هسته ای جهت بیماران بستری در بیمارستان و همچنین بیماران ارجاع شده از خارج از مرکز قلب تهران ارائه می دهد. قسمت اعظم اسکن هائی که در این بخش صورت می گیرد اسکن قلب می باشد.
بخش شامل قسمتهای پذیرش، تست ورزش و استرس داروئی،تصویر برداری، انتظار بیماران، اتاق تهیه و نگهداری مواد رادیو اکتیو (هات لب) و قسمت تزریق مواد رادیو اکتیو است. به بیماران سرپائی با مراجعه حضوری و بیماران بستری با هماهنگی بخش های مربوطه نوبت انجام اسکن داده می شود. در هنگام نوبت دهی آمادگی های لازم جهت اسکن قلب با تست ورزش یا تحریک داروئی به بیمار داده می شود که نمونه آمادگی ها به پیوست می باشد. در این مرکز هر دو مرحله استراحت و فعالیت اسکن قلب در یک روز صورت می گیرد. در روز مراجعه بیماران به قسمت پذیرش مراجعه و پس از تکمیل فرم اطلاعات شخصی و اطلاعاتی راجع به وضعیت بالینی خود به اتاق های تست ورزش و تحریک داروئی اتاقهای شماره های (1و 2) جهت گرفتن رگ و چسباندن لیدهای الکتروکاردیوگرافی ارجاع داده می شوند سپس به اتاق انتظار (اتاق شماره 4) مراجعه می کنند و بعد از آن به اتاق تزریق (اتاق شماره 5) فراخوانده می شوند تا تزریق در حالت استراحت صورت گیرد. پس از گذشت مدت زمانی بترتیب بیماران جهت انجام تصویربرداری مرحله استراحت به اتاق تصویربرداری (اتاق شماره 3) فراخوانده می شوند و با قرار گرفتن روی تخت گاما کمرا، تصویر برداری در حدود 7 دقیقه صورت می گیرد. پس از انجام تصویربرداری مرحله استراحت بترتیب بیماران جهت انجام تست فعالیت ورزش یا داروئی به اتاق های 1و2 فراخوانده می شوند. تصمیم گیری در مورد انجام تست ورزش یا داروئی با توجه به درخواست پزشک، توانائی یا عدم توانائی بیمار جهت انجام تست ورزش و وضعیت بالینی و قلبی بیمار صورت می گیرد. در قسمت تست ورزش بیمار بر روی دستگاه تردمیل( Treadmill) که سرعت و شیب حرکت آن بطور مرحله ای افزایش می یابد، فعالیت می کند و پس از اینکه ضربان و فعالیت قلب به حد مورد نیاز رسید تزریق رادیو دارو صورت می گیرد. در قسمت تحریک داروئی، داروی محرک قلب طی چند دقیقه به بیمار تزریق می شود و درزمان حداکثر فعالیت قلبی مجدداً داروی رادیو اکتیو تزریق می شود سپس مجدداً بیماران بترتیب جهت انجام تصویر برداری مرحله فعالیت فراخوانده می شوند و تصویر برداری مجدد با استفاده از گاماکمرا در زمان حدود 7 دقیقه صورت می گیرد. و با انجام تصویربرداری مجدد اسکن قلب خاتمه می یابد و بیماران سرپائی با هماهنگی قسمت پذیرش جهت دریافت گزارش اسکن مراجعه و گزارش بیماران بستری به بخش های مربوطه فرستاده می شود.
لازم به ذکر است که استفاده از مواد رادیو اکتیو جهت بیماران کاملاً ایمن بوده و پس از انجام تست بیماران احتیاج به اقدامات حفاظتی خاص در منزل و محل کار ندارند.
