دکتر طاهره افتخاری
اگرچه بیشتر خانم ها تصور می‌کنند درباره قاعدگی اطلاعات کافی دارند، ولی مواردی هست که خیلی از آنان درباره‌اش بی‌اطلاع‌اند و همیشه ممکن است در این خصوص، اتفاقاتی بیفتد که تا کنون با آن مواجه نشده باشند.
این مطلب، شما را با رایج ترین پرسش‌هایی که خانم ها درباره قاعدگی از پزشک متخصص زنان و زایمان می‌پرسند، آشنا می‌کند.
1- چرا قاعدگی، خلق و خوی آدم را عوض می کند؟
اصولا سندروم پیش از قاعدگی (PMS) به این دلیل رخ می‌دهد که بدن به تغییرات هورمونی، حساس می‌شود. 10 روز قبل از شروع قاعدگی، سطح هورمون‌هایی مثل پروژسترون و استروژن به سرعت تغییر می‌کنند و این تغییر سبب بروز علایمی مثل نفخ، تغییرات خلق و خو، سردرد، حساسیت پستان‌ها و خستگی می‌شود.
نزدیک به 90 درصد از خانم ها قبل از قاعدگی‌شان این نشانه‌ها را تجربه می‌کنند. حتی 20 درصد از آنها دچار علائم شدیدتری می‌شوند که بر فعالیت‌های طبیعی زندگی‌شان و حتی بر روابط فردی آنها تاثیر می‌گذارد.
اما چه باید کرد؟ اول اینکه مطمئن شوید که از نظر جسمی مشکلی ندارید. بعد سعی کنید ورزش کنید، مخصوصا وقتی احساس می‌کنید خلق شما تنگ شده است. مایعات فراوانی بنوشید، حتی هر دو ساعت یک بار. اگر با این کارها بهتر نشدید از پزشک خود کمک بگیرید. مکمل‌های کلسیم و ویتامین‌ها نیز در کاهش نشانه‌های پیش از قاعدگی موثرند. گاهی مصرف قرص‌های ضد بارداری با نظر پزشک و در موارد شدید، مصرف داروهای ضدافسردگی سبب بهبود این نشانه‌ها می‌شود.
2- چرا گاهی اوقات قاعدگی نامنظم می‌شود؟
عادت ماهیانه خانم ها هر 28 روز یک بار تکرار می‌شود، اما گاهی پیش می‌آید که شما دو ماه یک بار پریود می شوید و گاهی هر 26 روز ، 35 یا 42 روز یک بار. قاعدگی طبیعی باید به فاصله 25 تا 35 روز رخ دهد؛ یعنی از شروع اولین خون‌ریزی تا خون‌ریزی بعدی باید 25 تا 35 روز طول بکشد. بسیاری از خانم ها که قاعدگی شان در یک روز در هر ماه اتفاق نمی‌افتد (مثلا تاریخ بیست و پنجم هر ماه)، فکر می‌کنند قاعدگی‌شان طبیعی نیست. ولی این افراد نباید نگران شوند؛ زیرا لازم نیست قاعدگی دقیقا در همان روز ایجاد شود. تغییر دو سه روزه در قاعدگی، مشکل خاصی نیست. اما اگر فاصله بین دو پریود، به کمتر از 25 روز یا بیشتر از 35 روز برسد، باید با پزشک مشورت کرد.
عادت ماهیانه به ویژه در دوران نوجوانی و سال اول بلوغ منظم نیست، چون سیستم هورمونی بدن هنوز کار خود را به خوبی آغاز نکرده است. این امر ممکن است دو سال یا حتی بیشتر هم ادامه یابد. حدود 45 تا 50 سالگی نیز که اکثر خانم ها به سن یائسگی نزدیک می‌شوند، دستگاه هورمونی تقریبا خسته و عادات ماهیانه نامنظم می‌شوند. این حالت تا زمان یائسگی ادامه خواهد داشت!
حتی اگر از موضوع سن هم بگذریم، باز هم نامنظم بودن عادت ماهیانه امر بسیار مهمی نیست. اما اگر عادات ماهیانه شما مدت طولانی نامنظم بود، توصیه می‌کنیم به متخصص زنان مراجعه کنید.
استرس، اضطراب و اتفاقات نگران‌کننده با تغییر روند تخمک‌گذاری و ایجاد اختلالاتی در ترشح پروژسترون می توانند سبب قاعدگی نامنظم شوند. مشکلات تیرویید، هیپوتالاموس یا هیپوفیز که در تولید هورمون‌های زنانه دخیل‌اند، هم می‌توانند سبب نامنظمی عادات شوند. حتی ممکن است تخمدان‌ها دچار مشکلی باشند و با وجود فرمانی که از مغز دریافت می‌کنند، هورمون کافی تولید نکنند! جالب است بدانید افزایش ترشح هورمون مردانه هم سبب نامنظمی دوره‌ها می‌شود. عفونت، تومور، فیبروم یا آندومتریوز هم می‌توانند از علل احتمالی باشند.
از دلایل دیگر بی‌نظمی یا قطع قاعدگی، اضافه وزن ، کاهش وزن ، اختلالات تغذیه‌ای و انجام ورزش‌های سنگین است.
3- چرا گاهی اوقات بین دو قاعدگی، ترشحات سفید رنگ دیده می‌شود؟
نگران نباشید؛ این ترشحات طبیعی هستند. این ترشحات در برخی روزها کمتر و گاهی بیشترند. غددی که داخل واژن قرار گرفته‌اند این ترشحات را تولید می‌کنند که نقش اصلی آن جلوگیری از ورود میکروب به داخل رحم است. در میان دو دوره و در زمان تخمک‌گذاری میزان ترشحات افزایش می‌یابد و وجود آن کمک می‌کند تا در این زمان اسپرم ها راحت‌تر از دهانه رحم بالا بروند و به تخمک برسند.
در حالت طبیعی این ترشحات، بی‌رنگ و بی‌بو هستند، اما اگر ترشحات زرد رنگ یا سوزناک یا بد بو بودند، می‌توانند نشانه بروز عفونت یا قارچ باشند. در این صورت برای جلوگیری از پیشرفت عفونت باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کرد.
4- آیا استفاده طولانی مدت از تامپون، شوک توکسیک می‌آورد؟
سندروم شوک توکسیک به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود و با حملات ناگهانی تب و لرز، اسهال، تهوع، درد عضلانی و بثورات پوستی مشخص می‌شود. اگر تامپون‌ها به مدت طولانی بمانند، زمینه را برای ایجاد عفونت‌های باکتریایی آماده می‌کنند. بهترین وضعیت آن است که تامپون‌ها هر 8 ساعت یک بار تعویض شوند.
