بنابر اظهارات عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، بیش از 50 درصد تخت‌های بخش روانی بیمارستان‌ها را روان پریشی‌های ناشی از مصرف شیشه اشغال می‌کند.
حسین رفیعی در گفت‌وگو با (ایسنا) با اشاره به آخرین تحقیقی که در خصوص اعتیاد در ایران انجام شده است، اظهار کرد: طرح ارزیابی سریع وضعیت اعتیاد در کشور (RSA) که سه بار متوالی در سال‌های 78، 83 و 86 تکرار شده، نشان داد که به لحاظ شیوع در کشور افزایش چندانی نداشته‌ایم و یا شاید بگوییم که کاهش هم داشته است، اما مسئله روند اعتیاد در کشور تنها "شیوع" نیست بلکه تحولات الگوی مصرف است.
وی افزود: مطالعه سال 89 "موسسه داریوش" در شهر تهران که با همکاری سازمان ملل متحد و جمعیت تولد دوباره و با حمایت مالی ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شد، نشان از تغییر الگوی مصرف از تریاک و مواد مخدر (مواد افیونی) به شیشه داشت.
این روانپزشک با بیان اینکه شاید بتوان گفت که این تغییر الگو از جهاتی خوب است، کاهش تزریق مواد افیونی و به تبع آن کاهش شیوع ایدز را یکی از علل مثبت تغییر الگو عنوان کرد.
وی ادامه داد: در مجموع اگر روان‌پریشان ناشی از مصرف شیشه تن به درمان دهند و تا آن موقع به خود یا اطرافیانشان صدمه نزنند، با روان درمانی، درمان می‌شوند، اما افسردگی‌های ناشی از مصرف شیشه به درمان خوب جواب نمی‌دهند و نسبت به درمان مقاوم هستند.
رفیعی همچنین با تشریح تعیین‌کننده‌های اجتماعی موثر بر اعتیاد اظهار کرد: برخی علل شناخته شده همچون فقر و بیکاری در ایجاد آسیب‌های اجتماعی نقش دارند، اما آن چه اهمیت بیشتری دارد، نظام ارزشی موجود در خانواده‌هاست که گاها منجر به اعتیاد می‌شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر در وضعیت گذار قرار داریم، در این باره توضیح داد: زمانی الگوی غالب بر خانواده‌ها، الگوی استبدادی بود و فرزندان جرأت ابراز وجود تا سنین بالا را نداشتند که از این مرحله گذر کردیم و به سمت الگوی سهل انگارانه حرکت کردیم؛ بدین ترتیب از یک نظارت بیش از حد و صمیمیت کمتر به نظارت کم و صمیمیت زیاد که هر دو زمینه‌ساز همه نوع آسیب‌ها از جمله اعتیاد است، گام برداشته‌ایم.
بنابر اظهارات این روانپزشک، والدین، یک نظام هنجاری سنتی و مدرن را نتوانستند با همدیگر تلفیق کنند و پیام‌های متناقض برای کودکان می‌فرستند که نتیجه آن شیوع اعتیاد است.
وی در ادامه با اشاره به روش‌های درمانی اعتیاد گفت: با توجه به تغییر الگوی مصرف، روش‌های رسمی درمان همچون استفاده از مراکز بستری بخشهای روانپزشکی یا کلنیک‌های سرپایی جوابگو نیست، چرا که این مشکل یک درمان طولانی مدت را می‌طلبد و باید در محیطی انجام شود که دسترسی مراجعه کننده به مواد کنترل شده نباشد.
وی افزود: تجربه‌ای که در کشور شکل گرفته، تاسیس کمپ‌های ترک اعتیاد است، چرا که مبتنی بر خودیاری و هزینه کم است. همچنین امکان نگهداری افراد به مدت طولانی را دارد؛ به همین دلیل کسانی که از طریق کمپ‌ها درمان می‌شوند با رعایت چند شرط ، درمان موفق و موثرتری دارند.
این روانشناس در ادامه با اشاره به تجربه درمان اعتیاد در فرانسه و مقایسه آن با ایران عنوان کرد: روند رو به رشد توسعه درمان و کاهش آسیب در ایران برای فرانسویها جالب بود، اما وضعیت آنها از نظر حمایت‌های اجتماعی لازم پس از درمان اعیتاد بهتر است.
رفیعی در بررسی تفاوت دیگر تجربه درمان اعتیاد در فرانسه و ایران به سازمان‌های اجرایی درمان (مواد افیونی و نه شیشه) اشاره کرد و گفت: آنها هم مشکل مواد افیونی داشتند، اما تجویز داروهای مرتبط با مواد افیونی با سهولت بیشتر انجام می‌شود؛ در فرانسه متادون در داروخانه‌ها موجود است و هر کسی که می‌خواهد درمان سم‌زدایی با متادون را شروع کند به روانپزشک مراجعه و پزشک طرح درمان را که عبارت است از مصرف روزانه متادون و همچنین ارائه گواهی که این فرد می‌تواند تا شش ماه با این مقدار در روز دارو دریافت کند تجویز می‌کند و سپس به پزشک عمومی معرفی می‌شود که به صورت هفتگی بیمار را ویزیت کند.
به گفته وی، این در حالیست که در کشور، مراکز متادون درمانی با نظارت وزارت بهداشت وجود دارد و متادون انحصارا در اختیار وزارت بهداشت قرار دارد. طبق تجربیات بالینی همکاران و گزارشات بیماران، معتاد راحت‌تر است موادش را مصرف کند تا اینکه به مرکزی برود که تابلو داشته باشد و هزاران اطلاعات از وی گرفته شود و هر روز سر ساعت معینی مجبور باشد محل کار را ترک کند و با وجود دوری راه به این مراکز مراجعه کند تا متادون دریافت کند.
رفیعی در ادامه اظهار کرد: معتادان می‌گویند با آنها در مراکز مانند مجرم برخورد می‌شود و در مجموع این مراکز انگ اعتیاد (تشکیل پرونده) را به کسی که پا به درمان گذاشته وارد می‌کنند در نتیجه این روش از بازتوانی و درمان مناسب جلوگیری می‌کند.
