دوره نوجوانی: مخاطره آمیز ترین دوران زندگی از نظر شروع به مصرف مواد دوره نوجوانی است . نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است در این دوره میل به استقلال و مخالفت با والدین به اوج خود میرسد و نوجوان برای اثبات بلوغ و فردیت خود ارزشهای خانواده را زیر سوال میبرد و سعی در ایجاد و تحلیل ارزشهای جدید خود دارد مجموعه این عوامل ، علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک تنوع و هیجان فرد را مستعد مصرف مواد می نماید.
ژنتیک : شواهد مختلفی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد وجود دارد تاثیر مستقیم عوامل ژنیتیکی عمدتا از طریق اثرات فارماکوکینتیک و فارکودینامیک مواد در بدن میباشد که تعیین کننده تاثیر مواد بر فرد است برخی از عوامل مخاطره آمیز دیگر نیز تحت نفوذ عوامل ژ نیتکی هستند مانند برخی اختلال های شخصیتی و روانی و عملکرد نامناسب تحصیلی ناشی از اختلالهای یادگیری.صفات شخصیتی عوامل مختلف شخصیتی با مصرف مواد ارتباط دارند از این میان ، برخی از صفات بیشتر پیش بینی کننده احتمال اعتیاد هستند و به طور کلی فردی را تصویر می کنند که با ارزشهای یا ساختارهای اجتماعی مانند خانواده مدرسه و مذهب پیوندی ندارد و یا از عهده انطباق ، کنترل یا ابراز احساسهای درد ناکی مثل احساس گناه ، خشم و اضطراب بر نمی آید این صفات عبارتند از : عدم پذیرش ارزشهای سنتی و رایج مقاومت در مقابل منابع قدرت نیاز شدید به استقلال ، صفات ضداجتماعی ، پرخاشکری شدید ، احساس فقدان کنترل بر زندگی خود ، اعتماد به نفس پایین ، فقدان مهارت مقاومت د ربرابر پیشنهاد های خلاف دیگران ، فقدان مهارتهای اجتماعی و انطباقی از آنجا که اولین مصرف مواد معمولا از محیطهای اجتماعی شروع می شود هر فدر فرد قدرت تصمیم گیری و مهارت ارتباطی بیشتری داشته باشد بهتر می تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند.
اختلالات روانی: در حدود 70 درصد موارد همراه با اعتیاد اختلال های دیگر روانپزشکی نیز وجود دارد شایع ترین تشخیصها عبارتند از : افسردگی اساسی ، اختلال شخصیت ضد اجتماعی ،فوبی ، دیس تایمی ، اختلال و سواسی جبری اختلال پانیک ، مانیا ، اسکیزوفرنی.
نگرش مثبت به مواد: افرادی که نگرشها و باوردهای مثبت و یا خنثی به مواد مخدر دارند احتمال مصرف و اعتیادشان بیش از کسانی است که نگرشهای منفی دارند این نگرشهای مثبت معمولا عبارتند از کسب بزرگی و تشخص رفع دردهای جسمی و خستگی ، کسب آرامش روانی ، توانایی مصرف مواد بدون ابتلا به اعتیاد.
