کوتاهی و بلندی قد در کودکان
چه قد فزرندتان بلند باشد، چه کوتاه یا چیزی بین این دو، به کودکتان یادآوری کنید مهربانی، سخاوت و عشق بسیار مهم‌تر هستند.
این قد بلند ها
سم مریت ۸ ساله بدون اینکه نگران این باشد که سرش به جایی بخورد، می‌پرد روی رخت خواب، موقع قایم باشک بازی خودش را وارد هر سوراخ سنبه‌ای می‌کند، موقع پیاده شدن از اتوبوس مدرسه، اصلاً نیازی ندارد که سرش را خم کند. اما از این و آن، از هم کلاسی‌هایش و حتی از اقوام خود راجع به قدش حرف‌های زیادی می‌شنود. سم با ۱۱۷ سانتی متر قد بیشتر شبیه یک بچه مهد کودکی است تا یک بچهٔ کلاس سومی. بد‌تر از آن خواهر دوقلوی او با ۱۲۷ سانتی متر نسبت به سنش قد بلندی دارد. پدرشان می‌گوید خیلی وقت‌ها مردم می‌گویند «نه به نظر نمی‌یاد دوقلو باشند، انگار سم برادر کوچک‌تر است.» از این حرف آن‌ها خیلی ناراحت می‌شوم، احتمالاً او هم اذیت می‌شود.
ورونیکا میر ۴ ساله هم چند سانتی متر اضافه قد دارد. این کودک ۴ ساله ۱۲۰ سانتی متری، هم قد خیلی از بچه‌های ۷ ساله است. مادرش می‌گوید: «خواهر ۲ ساله او نیز قد بلند است. مردم از من می‌پرسند که چه غذایی به آن‌ها می‌دهم، انگار که یک غذای خاصی برای قدبلندی هست. قد من ۱۸۳ سانتی متر و همسرم ۱۸۸ سانتی متر است. دخترمان حتماً ژن قدبلندی ما را به ارث برده است. اما باز هم مردم فکر می‌کنند که باید به آن‌ها یادآوری کنند که قدشان بلند است.»
بچه‌ها سایزهای مختلفی دارند؛ بلند، کوتاه، چاق و استخوانی. و همه آن‌ها دوست دارند که هیکل و سایز مناسبی داشته باشند و دیگران آن‌ها را قبول داشته باشند. اما وقتی از همکلاسی‌هایتان کوتاه‌تر یا بلند‌تر هستید، با آن‌ها همخوانی ندارید. دکتر مدریت دریر، روان‌شناس اطفال، می‌گوید: «کودکان از تفاوت‌های جسمانی مانند قد، وزن، بینی بزرگ و عینک ناراحت می‌شوند. متاسفانه مردم درباره آن‌ها قضاوت‌های زیادی می‌کنند و راجع به آن‌ها خیلی بدون فکر و براساس ظاهرشان نظر می‌دهند.
اندازه گیری
این حساسیت نسبت به سایز کودک از همان بدو تولد او شروع می‌شود. همه مردم دوست دارند بدانند که قد و وزن آن‌ها چقدر است. پزشک از همان موقع در هر بار معاینه قد و وزن او را اندازه می‌گیرد. هرچند اینکه کودک چند سانتی متر بلند‌تر شده و چند گرم وزن اضافه کرده، مساله مهمی است، اما مهم این است که رشد کند. جدول رشد کشوری که برای اولین بار ۳۰ سال پیش تهیه شد، قد و زن کودک را باسایر کودکان هم سن و سال او مقایسه می‌کند. تا زمانی که کودک به طور یکنواخت رشد کند، جای نگرانی نیست؛ اما اگر رشد او به طرز عجیبی زیاد یا به طور ناگهانی کم شود، می‌تواند نشانهٔ بیماری باشد.
نوزاد در سال اول زندگی‌اش ۲۵ سانتی متر بلند‌تر می‌شود. اما با اندازهٔ اولیه او نمی‌توان قد و وزن نهایی‌اش را پیش بینی کرد. در سال دوم حدود ۱۳ سانتی متر به قد او اضافه می‌شود و بعد با شروع ۳ سالگی تا سن بلوغ هر سال ۵. ۶ سانتی متر به قد او اضافه می‌شود. دختر‌ها حدوداً در ۱۵ سالگی به قد بزرگسالی خود می‌رسند (قد یک زن ایرانی به طور میانگین ۱۵۷سانتی متر است) و پسر‌ها تا ۱۶ و ۱۷ سالگی (میانگین قد یک مرد ایرانی ۱۷۰ سانتی متر است). کودک سن مدرسه که قد او زیر صدک ۵ باشد، قد کوتاه تلقی می‌شود. این مساله در پزشکی یعنی از ۹۵ درصد کودکان هم سن و سال وهم جنس خود، کوتاه‌تر است. اما کودکی که در صدک ۹۵ قرار دارد، ازهمهٔ هم سن وسالان خود بجز چند نفر بلند‌تر است. قد متوسط چیزی بین صدک ۴۰ و ۶۰ است. برای پیش بینی قد نوزادتان می‌توانید به شجره نامهٔ خانوادگیتان نگاه کنید. بلندی قد ۸۰ درصد به ژن فرد مربوط می‌شود. کودکی که هر دو والدین او بلند هستند، به احتمال زیاد در مهد کودک از هم سن وسالان خود بلند‌تر خواهد بود. اگر پدر و مادر هر دو دارای قد خیلی کوتاهی باشند، فرزندان آن هم به احتمال زیاد قد کوتاهی خواهند داشت. اما حتی رشد کودکانی که دارای پدر و مادر قد بلندی هستند، ممکن است به دلایلی نامعلوم متوقف شود، وضعیتی که به آن کوتاهی قامت ناشناخته (ISS=idiopathic short status) می‌گویند. این کودکان از ۹۹ درصد همتاهای خود کوتاه ترند و در دوران بزگسالی نیز قد کوتاه می‌مانند. دکتر لیتل جان می‌گوید:» به طور کلی این پسر‌ها بیشتر از ۱۶۳ سانتی متر رشد نمی‌کنند و دختر‌ها هم بیشتر ۱۵۰ سانتی متر رشد نمی‌کنند. «از طرف دیگر کودکان دیر رشد، نسبت به همسن وسال‌هایشان کوتاه هستند، اما سرعت رشدشان طبیعی است و بعداً یک دفعه رشد می‌کنند و به هم سن و سالان خود می‌رسند.
افراد قد کوتاه
مردم اغلب تصور می‌کنند که کودکان قد کوتاه به اندازهٔ کودکان قد بلند محبوبیت ندارند و اغلب اوقات به خاطر قدشان اذیت می‌شوند، افسرده می‌شوند، و مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. اما مطالعه ۱۰۰۰ دانش آموز مقطع دبیرستانی و متوسطه نشان می‌دهدکه قد در میزان محبوبیت همکلاسی‌ها تاثیر چندانی ندارد. کودکان در مقطع دبیرستان (دوره‌ای که بیشترین میزان اذیت و آزار در میان دانش آموزان وجود دارد)، بدون توجه به بلندی قدشان، عمدتاً روابط خوبی با دیگر دوستانشان دارد؛ از این مهم نتیجه می‌گیریم که کودکان کم سن‌تر در مقاطع آموزشی پایین‌تر بالطبع کمتر با این موضوع (آزار و اذیت به خاطر کوتاهی قدشان) روبرو خواهند بود.
اگرچه تحقیقات نتایج امید بخشی دارند، اما باز هم کوتاهی قد مسالهٔ ناراحت کننده‌ای است؛ مخصوصاً اگر پسر باشد. کوتاهی قد دختر‌ها درجامعه قابل قبول‌تر است.
حتی والدین نیز دوست دارند پسران قد بلندی داشته باشند. مطالعه‌ای در بیمارستان کودکان فیلادلفیا نشان می‌دهد که با آنکه پسر‌ها خیلی مستعد کوتاهی قد نیستند، اما تعداد مراجعهٔ پسر بچه‌ها با والدینشان به متخصصین رشد، دو برابر دختر‌ها بوده است.
جامعه مردهای قد بلند را قوی، بی‌پروا و جذاب می‌داند، به همین دلیل پدر و مادر‌ها نمی‌خواهند که پسرشان در آینده نقطه ضعفی داشته باشند.
اگر کودکتان قد کوتاهی داشته باشد، خیلی سخت است که ببینید دیگر بچه‌ها یا حتی والدینشان با او به خاطر قدش طور دیگری رفتار می‌کنند. اما اگر خیلی نسبت به قد او حساس باشید یا وقتی دیگران راجع به آن‌ها نظر می‌دهند خیلی جبهه بگیرید، به فرزندتان این پیام را منتقل می‌کنید که قد کوتاه چیز بدی است و یا اینکه این قد او است که او را تعریف می‌کند. به جای این رفتار‌ها کاری کنید که فرزندتان در درون و برون خود، نسبت به خود احساس خوبی داشته باشد.
نقاط قوت او را بیابید. نقاطی که با آن‌ها می‌تواند بدرخشد.
کودکان قد کوتاه در بسیاری از رشته‌های ورزشی شامل فوتبال، ژیمناستیک و هنرهای رزمی می‌توانند بر‌تر از سایر کودکان باشند. اما اگر کودکتان به بسکتبال و والیبال علاقمند است، او را تشویق کنید تا این رشته‌های ورزشی را امتحان کند. همچنین فعالیت‌های غیر جسمانی زیادی هست که کودکتان می‌تواند در آن‌ها شرکت کند مانند موسیقی و نمایش.
حل مساله
اگر کودکتان به خاطر کوتاهی قدش اذیت می‌شود، با هم به فکر راه حل باشید و با هم تمرین کنید که چگونه به اظهار نظر دیگران پاسخ دهد. دکتر دریر می‌گوید:» بچه‌های زورگو دوست دارند از بچه‌های ضعیف‌تر یک سر و گردن بالا‌تر باشند. اگر نسبت به حرف‌های آن‌ها واکنشی نشان ندهید یا پاسخ غیر منتظره‌ای به آن‌ها بدهید، دست از مسخره بازی بر خواهند داشت. مثلا در جواب متلک‌ها بگویند: «خیلی ممنون، نمی‌دانستم قدم کوتاه است.» یا «وای، چقدر تیزبین هستی!»
او را تشویق کنید که حرف‌هایش را بی‌پرده بگوید. وقتی مردم فکر می‌کنند که اتاه آدل ۶ ساله است، این کودک کلاس چهارمی از اهالی نیویورک اشتباه آن‌ها را تصحیح کرده و بعد موضوع دیگری را پیش می‌کشد. مادرش می‌گوید او به مردم می‌گوید «من در واقع ۹ سال و نیم هستم و هاکی خیلی خوب بازی می‌کنم.» یا حاضر جوابی‌های دیگری مانند: «قد کوتاهی فقط یکی از ویژگی‌های خوب من است.» یا «به پدر بزرگم رفتم.»
به سن او احترام بگذارید. برای گرفتن تخفیف در بلیط سینما یا پارک، سن کودکتان را کمتر از سن واقعی او نگویید.
اضطراب
کودکان قد بلند ممکن است در صدر جهان به نظر برسند، اما قد بلند هم مشکلات خودش را دارد. چون آن‌ها بزرگ‌تر از سنشان به نظر می‌رسند، بزرگ‌تر‌ها اغلب از آن‌ها انتظار دارند که رفتار پخته تری داشته باشند. ماریسا کپر وقتی ۳ ساله بود با مادرش به فروشگاه رفته بود، آنجا شروع به غرولند کرد. برخی از افراد غریبه که فکر می‌کردند او حداقل ۵ سال دارد، حرف‌هایی راجع به او می‌زدند. خانمی با صدای بلند به دوستش گفت دیگر او بزرگ شده و نباید چنین رفتاری داشته باشد. ماریسا اکنون که ۶ ساله است هم قد بچه‌های ۹ ساله است. این مساله بازی کردن او با کودکان هم سن و سالش را نیز تحت تاثیر قرار داده است. کودکان هم سن فکر می‌کنند که کودک بزرگ‌تر قصد بازی با آن‌ها ندارد و از او می‌ترسند. بچه‌های هم قد او هم او را کوچک‌تر از آن می‌دانند که بخواهد با آن‌ها بازی کند. کوپر می‌گوید: «خیلی سخت است که یک دختر قد بلند باشی و موقع بازی بد‌تر هم می‌شود.»
زندگی برای پسر بچه‌های قد بلند نیز خیلی راحت نیست. بزرگ‌تر‌ها تصور می‌کنند که آن‌ها باید در ورزش مهارت خیلی خوبی داشته باشند، اما لزوماً این طور نیست. پاسخ به سولات ناتمام راجع به توانایی‌های ورزشی از کودکی که به خاطر قدش از سایر بچه‌ها جدا شده، ممکن است او را مضطرب کند.
و اینجاست که زورگویی شروع می‌شود. کارلتون کندریک روان‌درمان خانواده که خودش قد بلند‌ترین شاگرد کلاس بود، می‌گوید: «وقتی ۸ ساله هستی، اما ۱۰ ساله به نظر می‌رسی، بچه‌های بزرگ‌تر شما را به مبارزه می‌طلبند. شرط می‌بندم که فکر می‌کنی زورت به اندزاهٔ منه، ثابت کن ببینم!»
نتایج تحقیقی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی حاکی از آن است که دختر‌ها و پسرهایی که در ۳ سالگی فقط ۱. ۵ سانتی متر از هم سن و سالانشان بلند‌تر بودند، وقتی به ۱۱ سالگی می‌رسند پرخاشگر می‌شوند. تحقیات نشان می‌دهند که این دختر‌ها و پسر‌ها هورمون توستسترون بالاتری دارند که این مساله پرخاشگری آن‌ها را بیشتر می‌کند. یا شاید کودکان قد بلند‌تر زود‌تر یاد می‌گیرند که از زورشان برای رسیدن به خواسته‌هایشان استفاده کنند. وقتی کودکتان از دست متلک‌هایی که می‌شنود به ستوه می‌آید، می‌تواند فنون زیر را به کار بگیرید:
قد او را نقطه مثبتی بدانید. کودکتان را تشویق کنید که به قد خود ببالد. دخترتان می‌تواند در جواب بگوید: «خیلی ممنون که متوجه شدی. به بابام رفتم یا مادر بزرگم هم قد بلند است.»داستان قد بلندی خود را برای او تعریف کنید. می‌دانی چه حسی دارد که در یک جمعی از همه بلند‌تر باشی؟ چیزهایی را که به خاطر قد بلندتان دوست داشتید، به او بگویید. برای مثال: ته کلاس می‌نشستید، باز هم از بالای سر هم کلاسی‌هایتان تخته را می‌دید و...تصورات کلیشه‌ای را پس بزنید. لزومی ندارد کودکتان توضیح بدهد که چرا در بسکتبال یا سایر رشته‌ها شرکت نمی‌کند. فقط می‌تواند بگوید که نه بازی نمی‌کنم و بگوید که چه کاری را دوست دارد. «دوست دارم دوچرخه سواری کنم یا به درس ریاضی علاقه زیادی دارم.»چه قد فزرندتان بلند باشد چه کوتاه یا چیزی بین این دو، به او یادآوری کنید که هر بچه‌ای به خاطر یک چیزی اذیت می‌شود و برای او توضیح بدهید که قد او مسالهٔ خیلی مهمی نیست و مسائلی مانند: مهربانی، سخاوت، هوش و عشق بسیار مهم‌تر هستند.
آمپول برای کودکان کوتاه قد
حدوداً از هر ۳۵۰۰ نفر یک نفر دارای اختلال رشدی است. یعنی بدن او برای رشد طبیعی به اندازهٔ کافی هورمون رشد تولید نمی‌کند و باید به طور روزانه هورمون رشد مصنوعی به آن‌ها تزریق شود تا به قد طبیعی نزدیک شود. در سال ۲۰۰۳ استفاده از هورمون رشد در کودکان مبتلا به کوتاهی قامت نامعلوم ISS تایید شد. با استفاده از این آمپول قد کودکان بسته به عامل کندی رشدشان و مدت زمانی که تحت درمان بوده‌اند، ۵ تا ۱۳ سانتی متر بلند‌تر می‌شود. این آمپول خطری ندارد و عوارض جانبی آن به ندرت دیده می‌شود. عوارض آن ممکن است شامل عفونت گوش، درد مفاصل، عضله، حالت تهوع، رشد سینه و جوش باشد. برای درمان حدود یک میلیون تومان در ماه باید هزینه کرد. برخی از کودکان باید ۵ سال یا به مدت طولانی تری تحت معالجه قرار بگیرند. معمولاً بیمه هزینه درمان این ناراحتی را پوشش نمی‌دهد.
